In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Joodse werkkampen

Joods werkkamp de Vecht

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-16 Onderwerp: opheffen van de post en pakketten sperre; familie naar Theresienstadt; riolering; werken.

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-16 Onderwerp: opheffen van de post en pakketten sperre; familie naar Theresienstadt; riolering; werken.

Brief van E.B. Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-06-21 Plaats: Dalfsen (Joodse werkkamp De Vecht) Onderwerp: reactie op een brief van Truus: hoe ze aan dat materiaal voor foto's komen weet ik ook niet. Er is hier geen fotograaf… Ze zeggen dat het nu wel gauw afgelopen zal zijn (het werkkamp)…

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-06-21 Plaats: Dalfsen (Joodse werkkamp De Vecht) Onderwerp: reactie op een brief van Truus: hoe ze aan dat materiaal voor foto's komen weet ik ook niet. Er is hier geen fotograaf… Ze zeggen dat het nu wel gauw afgelopen zal zijn (het werkkamp)…

Brief van S. Kortoef aan Truus Piket vanuit het Joodse werkkamp De Vecht

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-07-16 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: omstandigheden thuisfront.

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-07-16 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: omstandigheden thuisfront.

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-19&nbsp; Onderwerp: schrijfdag, ziekten, pakketten, zandstormen (hoopjes zand op de vensterbanken), (zelf) onderwijs.&nbsp;

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-19&nbsp; Onderwerp: schrijfdag, ziekten, pakketten, zandstormen (hoopjes zand op de vensterbanken), (zelf) onderwijs.&nbsp;

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-06 Onderwerp: weersomstandigheden, zandstormen, werken, bouwmaterialen, allerlei soorten cement wordt gebruikt om gaten en kieren te dichten; stemmingen

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-06 Onderwerp: weersomstandigheden, zandstormen, werken, bouwmaterialen, allerlei soorten cement wordt gebruikt om gaten en kieren te dichten; stemmingen

Van: Heymans van Amstel, E.B. (brief is geschreven door zijn broer Theo en zijn vader Herman) Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-21 Onderwerp: pakketten, gelukwensen voor de kerstdagen en nieuwjaar

Van: Heymans van Amstel, E.B. (brief is geschreven door zijn broer Theo en zijn vader Herman) Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-21 Onderwerp: pakketten, gelukwensen voor de kerstdagen en nieuwjaar

Brief van familie Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-14 Onderwerp: omstandigheden, valse hoop

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-14 Onderwerp: omstandigheden, valse hoop

Van: Heymans van Amstel, B (geschreven door zijn vader Herman, arts in het ziekenhuis) Aan: Fam. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-21 Onderwerp: omstandigheden

Van: Heymans van Amstel, B (geschreven door zijn vader Herman, arts in het ziekenhuis) Aan: Fam. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-21 Onderwerp: omstandigheden

Brief van de familie Heijmans van Amstel aan familie de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: Heymans van Amstel, E.B. en Theo Aan: de Jong van Lier, C. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-25 Onderwerp: Theo is aan de deur geweest, niemand thuis. Kon naar Amsterdam omdat er een wagen met hout naar Amsterdam ging vanuit het kamp en ik moest mee om deze te lossen.

Van: Heymans van Amstel, E.B. en Theo Aan: de Jong van Lier, C. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-25 Onderwerp: Theo is aan de deur geweest, niemand thuis. Kon naar Amsterdam omdat er een wagen met hout naar Amsterdam ging vanuit het kamp en ik moest mee om deze te lossen.

Van: Heymans van Amstel, H. en Ernst Bob Aan: H.W.F. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-07 Onderwerp: afzender ligt in het ziekenhuis, zelfde stapelbed als Kurt Gerron, pakketten, zenden van levensmiddelen.

Van: Heymans van Amstel, H. en Ernst Bob Aan: H.W.F. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-07 Onderwerp: afzender ligt in het ziekenhuis, zelfde stapelbed als Kurt Gerron, pakketten, zenden van levensmiddelen.

Brief van de familie Heijmans van Amstel aan de familie de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-02 Onderwerp: verlenging van arbeidstijden; vaders verjaardag; transporten; de familie van Raalte.

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-02 Onderwerp: verlenging van arbeidstijden; vaders verjaardag; transporten; de familie van Raalte.

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-23 Onderwerp: ziekte, (zelf)onderwijs, verjaardag, transporten

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-23 Onderwerp: ziekte, (zelf)onderwijs, verjaardag, transporten

Van: Meta (Loeb-Spiegel, M.), L. (Loeb, Leo) Aan: Beste allen, lieve luitjes Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-05 Onderwerp: De schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen spullen. De zijde wordt gebruikt als hoofddoek voor zomerse dagen. Het kant siert de kofferpyramide in de kamer. Op de vrolijk gebloemde stof drinkt ze iedere dag een kopje koffie als Leo haar komt opzoeken. Schrijfster hoopt op een spoedig weerzien. Leo vervolgt de brief en schrijft vanaf zijn ziekbed. De urine wordt nog niet beter en daarom kan nog steeds niet worden ingegrepen. Leo verlangt naar beterschap en hoopt dat ze niet lang op de vrede hoeven te wachten.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, M.), L. (Loeb, Leo) Aan: Beste allen, lieve luitjes Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-05 Onderwerp: De schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen spullen. De zijde wordt gebruikt als hoofddoek voor zomerse dagen. Het kant siert de kofferpyramide in de kamer. Op de vrolijk gebloemde stof drinkt ze iedere dag een kopje koffie als Leo haar komt opzoeken. Schrijfster hoopt op een spoedig weerzien. Leo vervolgt de brief en schrijft vanaf zijn ziekbed. De urine wordt nog niet beter en daarom kan nog steeds niet worden ingegrepen. Leo verlangt naar beterschap en hoopt dat ze niet lang op de vrede hoeven te wachten.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel en haar man Leo Loeb aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Theo (Heijmans) Aan: de Jong van Lier, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-30 Onderwerp: onderwijs, werktijden, nachtdienst

Van: Theo (Heijmans) Aan: de Jong van Lier, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-30 Onderwerp: onderwijs, werktijden, nachtdienst

Brief van Theo Heijmans aan de familie de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-07 Onderwerp: Beschrijving hoe de Jong van Lier, die Heymans van Amstel in Westerbork wil bezoeken, vanuit de richting Assen bij het kamp moet komen (met talloze (weg-) aanwijzingen en herkenningspunten vanaf Hooghalen naar het kamp toe)

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-07 Onderwerp: Beschrijving hoe de Jong van Lier, die Heymans van Amstel in Westerbork wil bezoeken, vanuit de richting Assen bij het kamp moet komen (met talloze (weg-) aanwijzingen en herkenningspunten vanaf Hooghalen naar het kamp toe)

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-04 Onderwerp: werken buiten het kamp, maken van asfaltwegen, watergoten langs de barakken

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-04 Onderwerp: werken buiten het kamp, maken van asfaltwegen, watergoten langs de barakken

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-13 Onderwerp: ongeluk tijdens het werken (metselwerkzaamheden) in de centrale keuken; lezen; bagage; geelzucht.

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-13 Onderwerp: ongeluk tijdens het werken (metselwerkzaamheden) in de centrale keuken; lezen; bagage; geelzucht.

Plaatsen in kamp Westerbork

Bagagebarakken kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen interieur gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen exterieur gebouwen kamp Westerbork

Informatie uit andere archieven

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1946-01-26&nbsp; Onderwerp: nota voor spit- en ander grondwerk uitgevoerd door geïnterneerden. Controleren of het juiste oppervlakte van het bewerkte terrein wordt genoemd

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1946-01-26&nbsp; Onderwerp: nota voor spit- en ander grondwerk uitgevoerd door geïnterneerden. Controleren of het juiste oppervlakte van het bewerkte terrein wordt genoemd

Brief Houtvester Assen voor controleren nota