In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Lijst met 268 namen&nbsp; Vermeld wordt naam; voornamen; geboortedatum; geboorteplaats en nationaliteit. Vermoedelijk lijst met namen van omgekomen Joden uit de gemeente Winschoten.&nbsp;&nbsp;

Lijst met 268 namen&nbsp; Vermeld wordt naam; voornamen; geboortedatum; geboorteplaats en nationaliteit. Vermoedelijk lijst met namen van omgekomen Joden uit de gemeente Winschoten.&nbsp;&nbsp;

Lijst met namen van vermoorde Joden uit Winschoten

Van: Sander, Elkan Aan: de Jong, familie Plaats: Lievelde, Joods Werkkamp Datum: 1942-09-16 Onderwerp: een levensteken terug; een heel ander leven, om 5 uur op en om 7 uur uit het kamp; werken, wegen vernieuwen met een schep en op klompen; om half zes weer in het kamp en om 9 uur 's avonds naar bed; de mensen in het kamp doen alles voor elkaar; en doen hun best het leven zo dragelijk mogelijk te maken….behoefte aan extra eten…

Van: Sander, Elkan Aan: de Jong, familie Plaats: Lievelde, Joods Werkkamp Datum: 1942-09-16 Onderwerp: een levensteken terug; een heel ander leven, om 5 uur op en om 7 uur uit het kamp; werken, wegen vernieuwen met een schep en op klompen; om half zes weer in het kamp en om 9 uur 's avonds naar bed; de mensen in het kamp doen alles voor elkaar; en doen hun best het leven zo dragelijk mogelijk te maken….behoefte aan extra eten…

Briefkaart van Elkan Sander aan familie de Jong vanuit het Joodse werkkamp Lievelde

Verklaring (pasje) afgegeven door de Joodsche Raad voor Amsterdam op 1942-03-30.&nbsp; Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Bewijs dat deze als koerier voor Westerbork werkzaam is bij de Joodsche Raad voor Amsterdam.

Verklaring (pasje) afgegeven door de Joodsche Raad voor Amsterdam op 1942-03-30.&nbsp; Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Bewijs dat deze als koerier voor Westerbork werkzaam is bij de Joodsche Raad voor Amsterdam.

Verklaring van Hans Philip Frenkel afgegeven door de Joodsche Raad

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Chef Staf Militair Gezag, Hoofd Subsectie II-D Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden in de landbouw. De gedetineerden van kamp Westerbork zijn reeds ingeschakeld voor werk op eigen initiatief van Buijvoets. Er &nbsp;zijn geen personen meer beschikbaar voor inzet in de landbouw (al is een deel reeds werkzaam in de landbouw). De zware gevallen zijn nodig voor werkzaamheden in het kamp zelf, zoals het uitgraven van de grachten.&nbsp;

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Chef Staf Militair Gezag, Hoofd Subsectie II-D Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden in de landbouw. De gedetineerden van kamp Westerbork zijn reeds ingeschakeld voor werk op eigen initiatief van Buijvoets. Er &nbsp;zijn geen personen meer beschikbaar voor inzet in de landbouw (al is een deel reeds werkzaam in de landbouw). De zware gevallen zijn nodig voor werkzaamheden in het kamp zelf, zoals het uitgraven van de grachten.&nbsp;

Brief van J. G. Buijvoets aan de chef van het Militair Gezag over tewerkstelling van gedetineerden

Breslauer, Werner Rudolf Een vrouw rust uit van het koren maaien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Een vrouw rust uit van het koren maaien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Uitrusten van het koren maaien bij kamp Westerbork

Van: Kool-Piller, S.&nbsp; Aan: Kar, van der, Ph.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11 Onderwerp: pakket ontvangen&nbsp; Voorgedrukt geel kaartje met de tekst 'Paket empfangen Besten dank!'

Van: Kool-Piller, S.&nbsp; Aan: Kar, van der, Ph.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11 Onderwerp: pakket ontvangen&nbsp; Voorgedrukt geel kaartje met de tekst 'Paket empfangen Besten dank!'

Briefkaart van S. Kool-Piller aan Ph. van der Kar vanuit kamp Westerbork

Eten halen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.

Eten halen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Kampgeld 25 Cent/25 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie CC No. 8262

Kampgeld 25 Cent/25 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie CC No. 8262

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Puttkammer-verklaring&nbsp; Van: Gokkes, Mina&nbsp; Datum: 1943-06-03

Puttkammer-verklaring&nbsp; Van: Gokkes, Mina&nbsp; Datum: 1943-06-03

van Puttkammer voor Mina Gokkes

Personen