In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Kamp Westerbork Datum: 1944-03 Twee mannen en twee vrouwen op het toneel. (Oorspronkelijke scene 3 mannen, twee vrouwen op een stoel en een dienstmeisje die de aankondiging van de scene doet.&nbsp; Uit de scene 'So muss man's machen' Otto Aurich, links Jetty Cantor, 2de van links Esther Philipse, 2de van rechts Max Ehrlich, rechts Niet op de foto staande, maar wel deel uitmakend van de scene: Franz Engel en als dienstmeisje Mara Rosen. &nbsp;

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Kamp Westerbork Datum: 1944-03 Twee mannen en twee vrouwen op het toneel. (Oorspronkelijke scene 3 mannen, twee vrouwen op een stoel en een dienstmeisje die de aankondiging van de scene doet.&nbsp; Uit de scene 'So muss man's machen' Otto Aurich, links Jetty Cantor, 2de van links Esther Philipse, 2de van rechts Max Ehrlich, rechts Niet op de foto staande, maar wel deel uitmakend van de scene: Franz Engel en als dienstmeisje Mara Rosen. &nbsp;

Een scene uit de revue 'Bunter Abend'

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1944-03 Twee mannen en een knielende vrouw op het toneel (Liesl Frank?) Scene uit Bunter Abend

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1944-03 Twee mannen en een knielende vrouw op het toneel (Liesl Frank?) Scene uit Bunter Abend

Zangeres.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Datum: 1944-03 Een zangeres (Esther Philipse) zingt onder begeleiding van twee pianisten (Willy Rosen en Erich Ziegler).&nbsp; Kamp Westerbork

Zangeres.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Datum: 1944-03 Een zangeres (Esther Philipse) zingt onder begeleiding van twee pianisten (Willy Rosen en Erich Ziegler).&nbsp; Kamp Westerbork

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Cabaret. Cabaret, revue Bunter Abend&nbsp; Kamp Westerbork, 1944&nbsp; Willy Rosen, Ehrich Ziegler en twee vrouwen.&nbsp; Eén vrouw loopt met een kruiwagen waarop geschreven FK.

Cabaret. Cabaret, revue Bunter Abend&nbsp; Kamp Westerbork, 1944&nbsp; Willy Rosen, Ehrich Ziegler en twee vrouwen.&nbsp; Eén vrouw loopt met een kruiwagen waarop geschreven FK.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels barak 41.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-20 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels barak 41.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-20 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 41 in woonoord Schattenberg

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: slopen van batterijen.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: slopen van batterijen.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Aankomst van een transport uit Amsterdam in kamp Westerbork, een bewaker controleert op de voorgrond.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Aankomst van een transport uit Amsterdam in kamp Westerbork, een bewaker controleert op de voorgrond.

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Wenn ein paketchen kommt...'. Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Wenn ein paketchen kommt...'. Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Illustratie en tekst uit het revueboek Humor und Melodie

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Lieber guter schlagzeugmann'. Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Lieber guter schlagzeugmann'. Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst.&nbsp; Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie' '...und ich danke ihnen herr kommandant(Gemmeker)...'.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27.&nbsp; Betreft foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst.&nbsp; Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie' '...und ich danke ihnen herr kommandant(Gemmeker)...'.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27.&nbsp; Betreft foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst. Tekst met illustratie uit he Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst. Tekst met illustratie uit he Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

De (katholieke)kerkbarak van het Interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; De zijde van de barak dat was ingericht als R.K. kerk (Pater van Haaften); schilderingen door gedetineerden verzorgd.

De (katholieke)kerkbarak van het Interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; De zijde van de barak dat was ingericht als R.K. kerk (Pater van Haaften); schilderingen door gedetineerden verzorgd.

Foto van de kerkbarak voor katholieke gedetineerden in Interneringskamp Westerbork

Van: de Joodse Raad in Den Haag Aan: van der Horst, A. (medewerker) Plaats: Den Haag Datum: 1942-11-01 Onderwerp: namen van medewerkers van de Joodse Raad in Den Haag, die zijn ingeroosterd voor de nachtdienst tot en met 19 december 1942.

Van: de Joodse Raad in Den Haag Aan: van der Horst, A. (medewerker) Plaats: Den Haag Datum: 1942-11-01 Onderwerp: namen van medewerkers van de Joodse Raad in Den Haag, die zijn ingeroosterd voor de nachtdienst tot en met 19 december 1942.

Lijst met namen van medewerkers van de Joodse Raad in Den Haag, die zijn ingeroosterd voor de nachtdienst

Van: Gokkes, Fam.&nbsp; Aan: Fransje (schoonzus)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-04&nbsp; Onderwerp: algemene gang van zaken, ziekte en bedankje voor toesturen pakketten.

Van: Gokkes, Fam.&nbsp; Aan: Fransje (schoonzus)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-04&nbsp; Onderwerp: algemene gang van zaken, ziekte en bedankje voor toesturen pakketten.

Brief van het echtpaar Gokkes aan Fransje vanuit kamp Westerbork

Personen