In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Burgemeester Zuidbroek&nbsp; Aan: Procureur-Generaal Leeuwarden&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-07-11&nbsp; Onderwerp: geen illegale Joodse vluchtelingen in de gemeente aanwezig.

Van: Burgemeester Zuidbroek&nbsp; Aan: Procureur-Generaal Leeuwarden&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-07-11&nbsp; Onderwerp: geen illegale Joodse vluchtelingen in de gemeente aanwezig.

Brief van de Burgemeester van Zuidbroek aan de Procureur-Generaal Leeuwarden

Van: het Bureel kampintendant (luitenant Buijvoets) Aan: Stern, Samson Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-10 Onderwerp: Sam Stern mag kamp Westerbork op 11 mei 1945 definitief verlaten. Er is vervoer geregeld.

Van: het Bureel kampintendant (luitenant Buijvoets) Aan: Stern, Samson Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-10 Onderwerp: Sam Stern mag kamp Westerbork op 11 mei 1945 definitief verlaten. Er is vervoer geregeld.

Mededeling van het Bureel kampintendant dat Sam Stern kamp Westerbork mag verlaten

Van: familie Doof Aan: familie Matteman Plaats: Westerbork, kamp (?) Datum:&nbsp; Onderwerp: mededeling dat personen (Dora en Jules Pinto) zijn doorgezonden; wij gaan vrijdag door

Van: familie Doof Aan: familie Matteman Plaats: Westerbork, kamp (?) Datum:&nbsp; Onderwerp: mededeling dat personen (Dora en Jules Pinto) zijn doorgezonden; wij gaan vrijdag door

Brief van de familie Doof aan de familie Matteman vanuit kamp Westerbork

Bericht over een gesloten huwelijk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-11 Onderwerp: een in het kamp gesloten huwelijk.

Bericht over een gesloten huwelijk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-11 Onderwerp: een in het kamp gesloten huwelijk.

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Van: Jet,&nbsp;(Waterman-Lopes Cardozo), Henriette Aan: lieve jongens,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp en vraag om het toesturen van allerlei zaken.

Van: Jet,&nbsp;(Waterman-Lopes Cardozo), Henriette Aan: lieve jongens,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp en vraag om het toesturen van allerlei zaken.

Brief van Henriette Waterman-Lopes Cardozo aan lieve jongens vanuit kamp Westerbork

Van: Haagsche Joodsche Amusementsclub&nbsp; Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1923-02-17 Onderwerp: dank voor zijn welwillende medewerking aan een geslaagde avond.

Van: Haagsche Joodsche Amusementsclub&nbsp; Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1923-02-17 Onderwerp: dank voor zijn welwillende medewerking aan een geslaagde avond.

Brief van T. Levin van de Haagsche Joodsche Amusementsclub aan Levy Coster

Plaatsen in kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

Van: Kok, Leo Aan: van Duren, Frederika Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: twee afbeeldingen van Frederika (rugkant) waaruit blijkt dat zij tussen oktober 1942 en januari 1943 aanzienlijk in gewicht is toegenomen.&nbsp;

Van: Kok, Leo Aan: van Duren, Frederika Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: twee afbeeldingen van Frederika (rugkant) waaruit blijkt dat zij tussen oktober 1942 en januari 1943 aanzienlijk in gewicht is toegenomen.&nbsp;

Tekening van Leo Kok van Fredrika van Duren in kamp Westerbork

Van: Gokkes, M. Aan: Schafers, Herren Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09-21 Onderwerp: algemene gang van zaken

Van: Gokkes, M. Aan: Schafers, Herren Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09-21 Onderwerp: algemene gang van zaken

Briefkaart van M. Gokkes aan de heren Schafers vanuit Theresienstadt

Personen