In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van Mrs. J. van Tijn (Vluchtelingencomité Amsterdam).

Van Mrs. J. van Tijn (Vluchtelingencomité Amsterdam).

Visitekaart van mevrouw J. van Thijn

Van: Blik, B (Marie Samson) en Samson-Polak, A. Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Westerbork, kamp en Amsterdam Datum: 1943-04 Onderwerp: moeder heeft het toegestuurde geld naar kamp Westerbork niet ontvangen; adresgegevens moeder…barak 60 of 66?

Van: Blik, B (Marie Samson) en Samson-Polak, A. Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Westerbork, kamp en Amsterdam Datum: 1943-04 Onderwerp: moeder heeft het toegestuurde geld naar kamp Westerbork niet ontvangen; adresgegevens moeder…barak 60 of 66?

Brief van het Rode Kruis van B. Blik (Marie Samson) en A. Samson-Polak aan mevrouw Fluck vanuit kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Hagenau

Van: Schol, J. Aan: patiënten in de ziekenhuisbarak Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-01-11 Onderwerp: (gedrag)richtlijnen voor patiënten in de ziekenhuisbarak.

Van: Schol, J. Aan: patiënten in de ziekenhuisbarak Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-01-11 Onderwerp: (gedrag)richtlijnen voor patiënten in de ziekenhuisbarak.

Order van kampcommandant J. Schol voor het ziekenhuis

Kamp Ganacker

Kamp Fürstengrube

Kamp Fürstenberg

Kamp Altenhammer

Kazerne Dossin

Kamp Wittenberge

Kamp Warschau

Kamp Weimar

Kamp Wetterfeld

Kamp Wiesau

Kamp Tschernowitz

Kamp Vaihingen

Kamp Venusberg

Kamp Vittel

Kamp Vught

Kamp Waldenburg

Kamp Kratzau

Kamp Schoemberg

Gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel

Kamp Erika

Emslandlager

Coselkampen

Kamp Zschipkau

Kamp Zeitz

Kamp Wüstegiersdorf

Kamp Wöbbelin

Treblinka

Kamp Wittstöck

Kamp Dorohusk

Tröbitz

Kamp Dyhernfurth

Kamp Ebensee

Kamp Sosnowitz

Kamp Spytkowice

Kamp Sint-Truiden

Kamp Cham

Kamp Stutthof

Kamp Checkowitz

Kamp Szczedrzyk

Kamp Chelmek

Theresienstadt

Kamp Christianstadt

Kamp Tränke

Dachau

Kamp Trawnitz

Kamp Dornhau

Kamp Siemianowitz

Buchenwald

Kamp Slonsk

Kamp Buna

Sobibor

Strafkampen

Kamp Bunzlau

Doorvoerkampen

Kamp Burggraben

Werkkampen

Kamp Schömberg

Kamp Schoppinitz

Getto's

Kamp Blizyn

Kamp Schotterwerk

Vernietigingskampen

Kamp Bobrek

Kamp Schwarzheide

Kamp Breendonck

Kamp Schweringen

Kamp Breslau

Kamp Johannesdorf

Kamp Seibersdorf

Kamp Brünnlitz

Kamp Senftenberg

Kamp Büchen

Kamp Gross Sarne

Sachsenhausen

Kamp Sakrau

Kamp Anhalt

Kamp Sandbostel

Kamp Sangerhausen

Kamp Pölitz

Kamp Praag

Kamp Raguhn

Ravensbrück

Kamp Rhemsdorf

Riesa

Kamp Sackenhoym

Kamp Oraniënburg

Kamp Reigersfeld

Kamp Ottmuth

Kamp Preiskretscham

Kamp Plattling

Kamp Niemtz

Kamp Poelling

Kamp Prudnik

Kamp Nordhausen

Kamp Niederkirch

Kamp Oberkreibitz

Kamp Obertraubling

Kamp Ohrdruf

Kamp Klettendorf

Kamp Janina

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 19 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 16 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 12 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 9 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 6 november 1942 - Auschwitz

Transport 16 november 1942 - Auschwitz

Transport 24 november 1942 - Auschwitz

Transport 10 november 1942 - Auschwitz

Transport 12 december 1942 - Auschwitz

Transport 8 december 1942 - Auschwitz

Transport 30 november 1942 - Auschwitz

Transport 4 december 1942 - Auschwitz

Transport 24 augustus 1942 - Auschwitz

Transporten naar Sobibor

Transporten naar Bergen-Belsen

Coseltransporten

Transporten naar Theresienstadt

Transporten naar Auschwitz

Transport 23 januari 1943 - Auschwitz

Transport 18 januari 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1943 - Auschwitz

Transport 17 maart 1943 - Sobibor

Transport 10 maart 1943 - Sobibor

Transport 16 februari 1943 - Auschwitz

Transport 21 april 1943 - Theresienstadt

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1943 - Auschwitz

Transport 16 november 1943 - Auschwitz

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 18 januari 1944 - Theresienstadt

Transport 25 januari 1944 - Auschwitz

Transport 7 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Theresienstadt

Transport 1 juni 1943 - Sobibor

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Transport 29 juni 1943 - Sobibor

Transport 6 juli 1943 - Sobibor

Transport 13 juli 1943 - Sobibor

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Transport 24 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 18 mei 1943 - Sobibor

Transport 25 mei 1943 - Sobibor

Transport 5 februari 1944 - Ravensbrück

Transport 9 maart 1944 - Vittel

Transport 15 juli 1942 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Buchenwald

Transport 9 februari 1943 - Auschwitz

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Transport 5 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 16 juli 1942 - Auschwitz

Transport 21 juli 1942 - Auschwitz

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer