In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Departement van Binnenlandsche Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas-Prins, Seraphina Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat mevrouw Boas-Prins tot de groep Barneveld behoort.

Van: Departement van Binnenlandsche Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas-Prins, Seraphina Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat mevrouw Boas-Prins tot de groep Barneveld behoort.

Brief, Enveloppe van het Departement van Binnenlandsche Zaken aan S. Boas-Prins

Vrijlatingsbewijs Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: is op 1944-12-18 ontslagen uit Kamp Westerbork.

Vrijlatingsbewijs Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: is op 1944-12-18 ontslagen uit Kamp Westerbork.

Vrijlatingsbewijs uit kamp Westerbork voor Esther Boom-Jacobs

Van: Architekt und Pol. Ang.&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-09&nbsp; Onderwerp: levering van sintels

Van: Architekt und Pol. Ang.&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-09&nbsp; Onderwerp: levering van sintels

Brief van de Architekt und Pol. Ang. aan het Prov. Elektr. bedrijf Groningen

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 414 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mogendorff, Joachim geb. 09-07-00 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 414 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mogendorff, Joachim geb. 09-07-00 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Joachim Mogendorff

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens.

Bewijs van verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Krankenstand (ziekteverlof) Van: Boas, Seraphina Transportnummer: XXIV/7 816 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht doktersbezoeken

Krankenstand (ziekteverlof) Van: Boas, Seraphina Transportnummer: XXIV/7 816 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht doktersbezoeken

Document over de Krankenstand van S. Boas-Prins in Theresienstadt

Gedeelte uit interview met Italiaander, Herman Na zijn arrestatie komt hij in de strafbarak terecht. Met hulp komt hij uit deze barak in barak 64 (Hachsjara) terecht. Hij werkt in de buitendienst (heide en kampboerderij) en wordt ingeschakeld bij het leeghalen van het Apeldoornsche Bosch na het transport; ontsnappingspoging Hachjara-groep; transport leden van de groep 21+; stelen van een ordonnans Ausweis voor het maken van een vervalsing; transport leden van de groep met een Palestina-certificaat; vrijwillig aanmelden voor het Theresienstadt-transport van 25 februari; armbanden van de Fliegende Kolonne, ontvluchting uit het kamp en verder…

Gedeelte uit interview met Italiaander, Herman Na zijn arrestatie komt hij in de strafbarak terecht. Met hulp komt hij uit deze barak in barak 64 (Hachsjara) terecht. Hij werkt in de buitendienst (heide en kampboerderij) en wordt ingeschakeld bij het leeghalen van het Apeldoornsche Bosch na het transport; ontsnappingspoging Hachjara-groep; transport leden van de groep 21+; stelen van een ordonnans Ausweis voor het maken van een vervalsing; transport leden van de groep met een Palestina-certificaat; vrijwillig aanmelden voor het Theresienstadt-transport van 25 februari; armbanden van de Fliegende Kolonne, ontvluchting uit het kamp en verder…

Interview met Herman Italiaander

Van: Jannie en Ies Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verkopen van in bewaring gegeven spullen: schilderij en klok; verzoek om kaasbonnen en melkbonnen; Sonja was op bezoek

Van: Jannie en Ies Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verkopen van in bewaring gegeven spullen: schilderij en klok; verzoek om kaasbonnen en melkbonnen; Sonja was op bezoek

Brief van Jannie en Ies aan de familie Veer

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Kartonnen maakseltje, soort badge, rood gekleurd vierkant, twee hoeken ontbreken, daaromheen blauw gekleurd. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944,

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Kartonnen maakseltje, soort badge, rood gekleurd vierkant, twee hoeken ontbreken, daaromheen blauw gekleurd. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944,

Kartonnen souvenir van Leo Meijer

Personen