In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1949-05-03&nbsp; Onderwerp: plaatsing monument (verzetsgraf) in de boswachterij Hooghalen.

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1949-05-03&nbsp; Onderwerp: plaatsing monument (verzetsgraf) in de boswachterij Hooghalen.

Brief van Staatsbosbeheer aan de houtvester in de houtvesterij Assen

1944

December 1944

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: werkkleding uit het hoofdmagazijn.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: werkkleding uit het hoofdmagazijn.

Mededeling over werkkleding uit het hoofdmagazijn

Kampgevangenen in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944 Kampgevangenen op de appelplaats. Op de achtergrond de barakken 24 en 25.

Kampgevangenen in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944 Kampgevangenen op de appelplaats. Op de achtergrond de barakken 24 en 25.

Het afnemen van appèl van werkgroepen in kamp Westerbork

Van: Vries, de, Marietje Aan: Vries, de, Connie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-15 Onderwerp: omstandigheden; haar opgestoken dragen i.v.m. de luizen (anders moet het haar eraf); vraag om een boek; voedsel; vriendinnen (Duitse-Joden);

Van: Vries, de, Marietje Aan: Vries, de, Connie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-15 Onderwerp: omstandigheden; haar opgestoken dragen i.v.m. de luizen (anders moet het haar eraf); vraag om een boek; voedsel; vriendinnen (Duitse-Joden);

Brief van Marietje de Vries aan Connie de Vries vanuit kamp Westerbork

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barakken 17; 19; 39; 40; 46 en 47 Schattenberg Schaal: 1:100 Datum: 1958-03

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barakken 17; 19; 39; 40; 46 en 47 Schattenberg Schaal: 1:100 Datum: 1958-03

Plattegrond met aanzichten en doorsneden van verschillende barakken in het woonoord Schattenberg

Van: Nederlandsch Zendelinggenootschap Aan: Polak, K. Plaats: Oegstgeest Datum: 1922-01-12 Onderwerp: betrekking bij het genootschap

Van: Nederlandsch Zendelinggenootschap Aan: Polak, K. Plaats: Oegstgeest Datum: 1922-01-12 Onderwerp: betrekking bij het genootschap

Brief van Nederlandsch Zendelinggenootschap aan K. Polak

Programma op 31 augustus Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-31 Onderwerp: voetbal, cabaret, voordrachten en toespraken (door Dekker en Buijvoets) en dansen…voor het vrije personeel met vrouw of verloofde.

Programma op 31 augustus Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-31 Onderwerp: voetbal, cabaret, voordrachten en toespraken (door Dekker en Buijvoets) en dansen…voor het vrije personeel met vrouw of verloofde.

Programma voor Koninginnedag in Interneringskamp Westerbork

Informatie uit andere archieven

Anti-Joodse maatregelen

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Pulsen van bezittingen

Inbeslagname Joods geld

Arisering

Sluiting Joodse bedrijven

Inlevering goederen door Joden

Van: Directeur R.L.W.S.&nbsp; Aan: Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen&nbsp; Plaats: Emmen&nbsp; Datum: 1939-10-21&nbsp; Onderwerp: kosten opgave landbouw, tuinbouw en veeteelt onderwijs

Van: Directeur R.L.W.S.&nbsp; Aan: Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen&nbsp; Plaats: Emmen&nbsp; Datum: 1939-10-21&nbsp; Onderwerp: kosten opgave landbouw, tuinbouw en veeteelt onderwijs

Brief van de directeur van R.L.W.S. aan Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen

Van: Jannie, Ies en Elly&nbsp; Aan: Veer, familie Plaats: Datum: 1942 Onderwerp: de situatie is verschrikkelijk; ophalen van de baby, in dat geval kunnen ze zich misschien redden; iemand meenemen om ook al het goed van het kind mee te kunnen nemen; ze zullen hun woning gaan verlaten…

Van: Jannie, Ies en Elly&nbsp; Aan: Veer, familie Plaats: Datum: 1942 Onderwerp: de situatie is verschrikkelijk; ophalen van de baby, in dat geval kunnen ze zich misschien redden; iemand meenemen om ook al het goed van het kind mee te kunnen nemen; ze zullen hun woning gaan verlaten…

Brief van Jannie, Ies en Elly aan de familie Veer

Blauw-witte sjaal Afkomstig van garen van onderhemden die Marianne Oostra in Bergen-Belsen uit elkaar moest trekken t.b.v. lonten. Gemaakt in Bergen-Belsen

Blauw-witte sjaal Afkomstig van garen van onderhemden die Marianne Oostra in Bergen-Belsen uit elkaar moest trekken t.b.v. lonten. Gemaakt in Bergen-Belsen

Blauw-witte sjaal uit Bergen-Belsen

Van: Poppers, M.M.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1972-07-26&nbsp; Onderwerp: opmerkingen over (on)bereikbaarheid (vanwege de Radiosterrenwacht) en de bewegwijzering naar het herinneringsteken (Nationaal Monument).

Van: Poppers, M.M.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1972-07-26&nbsp; Onderwerp: opmerkingen over (on)bereikbaarheid (vanwege de Radiosterrenwacht) en de bewegwijzering naar het herinneringsteken (Nationaal Monument).

Brief van M.M. Poppers aan Staatsbosbeheer

Personen