In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Enveloppe behorend bij brief inv.nr.: 3-7

Enveloppe behorend bij brief inv.nr.: 3-7

Enveloppe bij de brief van Roosje de Paauw-Peper aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: Goldsteen, A (via K. Moses) Aan: Goldsteen, T.J. Datum: 1944-04-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Onderwerp: het werk is prettig. De schrijver krijgt hier voor een halve liter melk extra. Alfred heeft behoefte aan een brief en een pakketje (voornamelijk etenswaren en twee spel kaarten en leren pantoffels). Onze oude buurman Maso is hier (…) Pien is hier ook geweest en heeft hier haar tweede kind gekregen.'… &nbsp;

Van: Goldsteen, A (via K. Moses) Aan: Goldsteen, T.J. Datum: 1944-04-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Onderwerp: het werk is prettig. De schrijver krijgt hier voor een halve liter melk extra. Alfred heeft behoefte aan een brief en een pakketje (voornamelijk etenswaren en twee spel kaarten en leren pantoffels). Onze oude buurman Maso is hier (…) Pien is hier ook geweest en heeft hier haar tweede kind gekregen.'… &nbsp;

Brief van A. Goldsteen van K. Moses aan T.J. Goldsteen vanuit kamp Westerbork

Van: de P.T.T. Aan: Gosschalk, E. Plaats: Den Haag Datum: 1943-05-17 Onderwerp: bewijs van ontvangst voor het versturen van en pakket ( op de achterkant: ‘met bericht van ontvangst’)

Van: de P.T.T. Aan: Gosschalk, E. Plaats: Den Haag Datum: 1943-05-17 Onderwerp: bewijs van ontvangst voor het versturen van en pakket ( op de achterkant: ‘met bericht van ontvangst’)

Bewijs van ontvangst voor het versturen van een pakket naar kamp Westerbork

Van: Rhoer, van de, Joël en zijn vrouw Bertha Aan: Liefste allen (familie)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-03 Onderwerp: afscheidsbrief; de brief is waarschijnlijk het kamp uit gesmokkeld. Een dag later werden ze op de trein naar Sobibor gezet. De brief was gericht aan hun zonen Jacques en Eduard, die beiden uit het kamp wisten te ontsnappen.&nbsp;

Van: Rhoer, van de, Joël en zijn vrouw Bertha Aan: Liefste allen (familie)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-03 Onderwerp: afscheidsbrief; de brief is waarschijnlijk het kamp uit gesmokkeld. Een dag later werden ze op de trein naar Sobibor gezet. De brief was gericht aan hun zonen Jacques en Eduard, die beiden uit het kamp wisten te ontsnappen.&nbsp;

Brief van Joël van de Rhoer en zijn vrouw Bertha aan hun zonen vanuit kamp Westerbork

Van: vader (schoonvader en opa)&nbsp; Aan: Gerrit, Kick en Bep&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-06&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief in verband met transport dat de volgende dag zal plaatsvinden.

Van: vader (schoonvader en opa)&nbsp; Aan: Gerrit, Kick en Bep&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-06&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief in verband met transport dat de volgende dag zal plaatsvinden.

Brief van vader (tevens schoonvader en opa) aan Gerrit, Kick en Bep vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe (Eva Katz-Franken) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-19&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; helsch spektakel; pakketten; voedsel; transporten naar Bergen-Belsen; zelf mogelijk ook snel aan de beurt, vandaar het verzoek om een aantal zaken toe te sturen.

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe (Eva Katz-Franken) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-19&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; helsch spektakel; pakketten; voedsel; transporten naar Bergen-Belsen; zelf mogelijk ook snel aan de beurt, vandaar het verzoek om een aantal zaken toe te sturen.

Brief van L. en M. aan Mien en Ben (Lackrooy) en opoe vanuit kamp Westerbork

Van: Gast-Furth, Fogina, de Aan: Linders, J, fam. Datum: 1944-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: &nbsp;je weet wel dat ik dit moment in Westerbork ben. dat is niet….. Je weet dat ik me nog al makkelijk schikken kan…De schrijfster heeft behoefte aan dekens en lijfgoed, een stukje zeep, een lepel, vork en mes.

Van: Gast-Furth, Fogina, de Aan: Linders, J, fam. Datum: 1944-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: &nbsp;je weet wel dat ik dit moment in Westerbork ben. dat is niet….. Je weet dat ik me nog al makkelijk schikken kan…De schrijfster heeft behoefte aan dekens en lijfgoed, een stukje zeep, een lepel, vork en mes.

Brief van Fogina de Gast-Furth aan de familie J. Linders vanuit kamp Westerbork

Van: Aan: Plaats: Kamp Hooghalen Datum: 1945-06-15 Onderwerp: inventarislijst afd. geneeskundige dienst.

Van: Aan: Plaats: Kamp Hooghalen Datum: 1945-06-15 Onderwerp: inventarislijst afd. geneeskundige dienst.

Lijst met inventaris van de geneeskundige dienst van het voormalige N.A.D. kamp Hooghalen

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 4 mei 1943 - Sobibor

Transport 7 augustus 1942 - Auschwitz

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: van der Horst, Alfred Plaats: Den Haag Datum: 1942-10-03 Onderwerp: oproep om op het bureau van de Joodse Raad in Den Haag te verschijnen.&nbsp;

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: van der Horst, Alfred Plaats: Den Haag Datum: 1942-10-03 Onderwerp: oproep om op het bureau van de Joodse Raad in Den Haag te verschijnen.&nbsp;

Oproep voor Alfred van der Horst om te verschijnen op het bureau van de Joodse Raad in Den Haag

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Polio epidemie kamp Westerbork

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1951-11-19&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork en het ontvangen bedrag voor de afbraak (351 gulden) &nbsp;is overgemaakt op de rekening van de Inspectie van Domeinen.

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1951-11-19&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork en het ontvangen bedrag voor de afbraak (351 gulden) &nbsp;is overgemaakt op de rekening van de Inspectie van Domeinen.

Brief van Staatsbosbeheer aan de Houtvester Assen