We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Buijvoets, J.G. Aan: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-02 Onderwerp: lijst van in bruikleen meegegeven goederen aan het voormalig N.A.D. kamp Hooghalen naar Beilen (café Koopmans).&nbsp; Het verzoek de vermelde inventaris terug te bezorgen in het kamp Westerbork.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-02 Onderwerp: lijst van in bruikleen meegegeven goederen aan het voormalig N.A.D. kamp Hooghalen naar Beilen (café Koopmans).&nbsp; Het verzoek de vermelde inventaris terug te bezorgen in het kamp Westerbork.

Lijst van goederen uit kamp Westerbork in bruikleen gegeven

Transport. Transport uit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-09 Wegrijdende trein over de afgetakte spoorlijn. De trein is op weg naar het hoofdspoor richting Assen.&nbsp; Te zien is het rijtuig van het bewakingspersoneel.

Transport. Transport uit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-09 Wegrijdende trein over de afgetakte spoorlijn. De trein is op weg naar het hoofdspoor richting Assen.&nbsp; Te zien is het rijtuig van het bewakingspersoneel.

Deportatietrein verlaat kamp Westerbork

Het doen van voorzieningen aan barak 28; 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Het doen van voorzieningen aan barak 28; 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Plattegrond met informatie over de nieuwe functie van de voormalige Centrale Keuken

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 160 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bleekrode, Mozes geb. 04-07-62 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 160 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bleekrode, Mozes geb. 04-07-62 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mozes Bleekrode

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Een scene uit de revue 'Bunter Abend'

Van: Heijmann, I. Aan: Booij, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-03 Onderwerp: pakketten; schrijfdag; school

Van: Heijmann, I. Aan: Booij, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-03 Onderwerp: pakketten; schrijfdag; school

Briefkaart van de familie Heijmann aan de familie Booij vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 161 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sander, Berta geb. 03-10-67 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 05-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 161 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sander, Berta geb. 03-10-67 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 05-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Berta Sander

Van: Küller, J.W. Th. Aan: van Dam-Laug, G.F. (echtgenote Joseph van Dam) Plaats: Den Haag Datum: 1959-11-02 Onderwerp: overlijden van Joseph van Dam en de vraag om een verklaring van nalatenschap van zijn vrouw.

Van: Küller, J.W. Th. Aan: van Dam-Laug, G.F. (echtgenote Joseph van Dam) Plaats: Den Haag Datum: 1959-11-02 Onderwerp: overlijden van Joseph van Dam en de vraag om een verklaring van nalatenschap van zijn vrouw.

Brief van notaris J.W.TH. Küller aan G.F. van Dam-Laug over overlijden van Joseph van Dam en een verklaring van erfrecht

Bewijs van storting Postcheque- en Girodienst Bewijs dat door S. Kruimink-van Dam een bedrag van 4,50 is gestort.

Bewijs van storting Postcheque- en Girodienst Bewijs dat door S. Kruimink-van Dam een bedrag van 4,50 is gestort.

Bewijs van storting door S. Kruimink-van Dam

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-05 Onderwerp: loon(zakje) over de maand mei 1948.

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-05 Onderwerp: loon(zakje) over de maand mei 1948.

Bewijs van uit te betalen loon aan R. Niemeijer in Interneringskamp Westerbork

Van: oom Sal Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-11 Onderwerp: zowaar een briefje van oom Sal; hij heeft het druk op het kantoor; briefjes van Chaja gelezen die ze aan haar moeder en opa en oma heeft geschreven; schrijven en een kaart sturen van het Centraal Station voor haar dagboek; hier ontvang je twee van die kaarten, de ene is een luchtfoto; beschrijving van de luchtfoto; geniet maar fijn…

Van: oom Sal Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-11 Onderwerp: zowaar een briefje van oom Sal; hij heeft het druk op het kantoor; briefjes van Chaja gelezen die ze aan haar moeder en opa en oma heeft geschreven; schrijven en een kaart sturen van het Centraal Station voor haar dagboek; hier ontvang je twee van die kaarten, de ene is een luchtfoto; beschrijving van de luchtfoto; geniet maar fijn…

Brief van oom Sal aan Chaja van Bergen vanuit Amsterdam

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie CC No. 8112

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie CC No. 8112

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Van: Meijer, H.I. Aan: Departement van Binnenlandse Zaken Plaats: Zwijndrecht Datum: 1945-12-02 Onderwerp: samenstellen van een lijst van boeken en andere goederen die aanwezig zijn in kamp Westerbork

Van: Meijer, H.I. Aan: Departement van Binnenlandse Zaken Plaats: Zwijndrecht Datum: 1945-12-02 Onderwerp: samenstellen van een lijst van boeken en andere goederen die aanwezig zijn in kamp Westerbork

Brief van H.I. Meijer betreffende een lijst van boeken uit kamp Westerbork

Van: Prov. Electr.bedrijf Groningen Aan: College van Gedeputeerde Staten Groningen Plaats: Groningen Datum: 1939-05-15 Onderwerp: stroomlevering Vluchtelingenkamp Overeenkomst + begeleidende brief

Van: Prov. Electr.bedrijf Groningen Aan: College van Gedeputeerde Staten Groningen Plaats: Groningen Datum: 1939-05-15 Onderwerp: stroomlevering Vluchtelingenkamp Overeenkomst + begeleidende brief

Brief, Overeenkomst van het Prov. Electr. bedrijf Groningen aan het College van Gedeputeerde Staten Groningen

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Huis van Bewaring, Weteringschans Datum: 1941-11-16 Onderwerp: Isaac mag bij speciale vergunning eindelijk schrijven; hij hoop t dat ze de brief nog ontvangt, voordat ze naar het ziekenhuis gaat voor de bevalling; Nora kan de naam bepalen en het versturen van geboortekaartjes vindt hij een goed idee; stuur in ieder geval na de bevalling een telegram waarin alles staat; de brieven van Nora ontvangt hij met een verschil van 8 dagen; de beste wensen, ook namens zijn celgenoten en veel kusjes voor Chaja…

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Huis van Bewaring, Weteringschans Datum: 1941-11-16 Onderwerp: Isaac mag bij speciale vergunning eindelijk schrijven; hij hoop t dat ze de brief nog ontvangt, voordat ze naar het ziekenhuis gaat voor de bevalling; Nora kan de naam bepalen en het versturen van geboortekaartjes vindt hij een goed idee; stuur in ieder geval na de bevalling een telegram waarin alles staat; de brieven van Nora ontvangt hij met een verschil van 8 dagen; de beste wensen, ook namens zijn celgenoten en veel kusjes voor Chaja…

Bief van Isaac van Bergen aan zijn vrouw vanuit het Huis van Bewaring aan de Weterinschans

Van: de Gouw-Kleyberg, J Aan:&nbsp;familie van Dam Plaats: Kaatsheuvel Datum: 1928-11-13&nbsp; Onderwerp: brief naar aanleiding van het overlijden van Izak van Dam. De schrijfster heeft nog een schuld bij hem staan.

Van: de Gouw-Kleyberg, J Aan:&nbsp;familie van Dam Plaats: Kaatsheuvel Datum: 1928-11-13&nbsp; Onderwerp: brief naar aanleiding van het overlijden van Izak van Dam. De schrijfster heeft nog een schuld bij hem staan.

Brief van J. de Gouw-Kleijberg naar aanleiding van het overlijden van Izak van Dam in 1928

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels barak 38.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-07-22 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels barak 38.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-07-22 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 38 in het woonoord Schattenberg

Van: Paauw, de, B. Aan: Cardozo, I. P. Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Datum: 1943-07-30 Onderwerp: vraag om levensmiddelen en beschrijving situatie. Met haar ouders gaat het goed.

Van: Paauw, de, B. Aan: Cardozo, I. P. Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Datum: 1943-07-30 Onderwerp: vraag om levensmiddelen en beschrijving situatie. Met haar ouders gaat het goed.

Briefkaart van Bloeme de Paauw aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Ausweiskarte van Vlessing-Vomberg, Mientjen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Ausweiskarte van Vlessing-Vomberg, Mientjen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Ausweiskarte van Mientjen Vlessing-Vomberg in kamp Westerbork

Personen