In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Boswachter&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1957-10-19&nbsp; Onderwerp: Houtdiefstal van levend hout in de nacht door Ambonezen, naast het verzamelen van dood hout. Er komt een totaal verbod op toevoer van hout naar het woonoord. De kampraad zal deze verordening aan de bewoners doorgeven.

Van: Boswachter&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1957-10-19&nbsp; Onderwerp: Houtdiefstal van levend hout in de nacht door Ambonezen, naast het verzamelen van dood hout. Er komt een totaal verbod op toevoer van hout naar het woonoord. De kampraad zal deze verordening aan de bewoners doorgeven.

Brief van de boswachter aan Houtvester Assen

Groep bewoners tussen de barakken, hurkend links Jacob van der Woude (1916) Joodse werkkamp, 1942-06-24.&nbsp;

Groep bewoners tussen de barakken, hurkend links Jacob van der Woude (1916) Joodse werkkamp, 1942-06-24.&nbsp;

Dwangarbeiders in een Joods werkkamp

Groepsfoto van drie mannen in een Joods werkkamp. Datum: 1942.&nbsp;

Groepsfoto van drie mannen in een Joods werkkamp. Datum: 1942.&nbsp;

Drie Joodse dwangarbeiders in een Joods werkkamp

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Kampraad Woonoord Schattenberg

Calendarium kamp Westerbork

1957

1942

Juni 1942

Kamporganisatie kamp Westerbork

Barakleiding in kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Beplanting kamp Westerbork

Barak 94

Barak 93

Ziekenhuisbarakken

Kommandantur

Strafbarakken

Commandantswoning

Barak 64

Weeshuis

Crematorium

Barak 107

Schouwburg

Barak 88

Garages kamp Westerbork

Barak 89

Barak 90

Wasserij kamp Westerbork

Barak 91

Opslagplaatsen kamp Westerbork

Barak 92

Industriebarakken kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Barak 83

Barak 84

Fürsorge

Barak 85

Paardenstal kamp Westerbork

Barak 86

Zusterhuis kamp Westerbork

Barak 87

Kindertehuis kamp Westerbork

Barak 77

Aardappelkelder

Barak 78

Bakkerij kamp Westerbork

Barak 79

Buitencommando's kamp Westerbork

Barak 80

Antragstelle

Barak 81

Gevangenis kamp Westerbork

Barak 82

Kleiderkammer kamp Westerbork

Barak 73

Barak 74

Vrijgezellenbarakken kamp Westerbork

Barak 75

Personeelsbarakken kamp Westerbork

Barak 76

Aardappelkeuken kamp Westerbork

Barak 66

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

Barak 67

LaWa

Barak 68

LaKa

Barak 69

Toko kamp Westerbork

Barak 70

Kantine kamp Westerbork

Barak 71

Ziekenhuiskeuken kamp Westerbork

Barak 72

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Familiebarakken kamp Westerbork

Barak 63

Kampboerderij

Barak 65

Kappersafdeling kamp Westerbork

Barak 55

Barak 56

Barak 57

Barak 58

Barak 59

Barak 60

Barak 61

Barak 43

Barak 62

Barak 51

Barak 50

Barak 49

Barak 48

Barak 53

Barak 47

Barak 54

Barak 52

Barak 11

Barak 46

Barak 12

Barak 45

Barak 3

Barak 44

Doorgangskamp Westerbork

Barak 110

Barak 109

Barak 4

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barakken gebouwd van 1942-1945

Barakken gebouwd van 1939-1942

Barak 108

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Slochteren Datum: 1940-05-05 Onderwerp: Gaaltje is bij haar oom, die net verhuisd is; ze heeft hem geholpen; op het moment zit ze zonder werk; ze zal misschien over veertien dagen weer een langs komen…

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Slochteren Datum: 1940-05-05 Onderwerp: Gaaltje is bij haar oom, die net verhuisd is; ze heeft hem geholpen; op het moment zit ze zonder werk; ze zal misschien over veertien dagen weer een langs komen…

Brief van Gaaltje aan Henny vanuit Slochteren

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en haar gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-09-29 Onderwerp: overlijden van de moeder van Henriette.

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en haar gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-09-29 Onderwerp: overlijden van de moeder van Henriette.

Briefkaart van Henriette Roos-Gosschalk aan het gezin van Annie vanuit Deventer

Huwelijksfoto met rechts het echtpaar Abraham van Dam(-van Kollem).

Huwelijksfoto met rechts het echtpaar Abraham van Dam(-van Kollem).

Huwelijksfoto met rechts het echtpaar Abraham en Betje van Dam-van Kollem

Lagerbefehl No. 26 Datum: 1943-04-19 Verbeurdverklaringsbeschikkingen

Lagerbefehl No. 26 Datum: 1943-04-19 Verbeurdverklaringsbeschikkingen

Lagerbefehl No. 26