We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-15 Onderwerp: Ontvangen van pakketten, ziektes en omstandigheden. Herta gaat verhuizen naar barak 11, een zaal met 30 meisjes. Annie heeft difterie.

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-15 Onderwerp: Ontvangen van pakketten, ziektes en omstandigheden. Herta gaat verhuizen naar barak 11, een zaal met 30 meisjes. Annie heeft difterie.

Briefkaart van Herta aan Netty vanuit kamp Westerbork

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Serie CC No. 7690

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Serie CC No. 7690

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent/25 Gutschen, Serie AA No.8414

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent/25 Gutschen, Serie AA No.8414

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Roze/blauw Serie BB No. 9963

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Roze/blauw Serie BB No. 9963

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent/25 Gutschen Serie CC No. 8261

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent/25 Gutschen Serie CC No. 8261

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Rood-bruin Serie BB No. 2222

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Rood-bruin Serie BB No. 2222

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie AA No. 7526

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie AA No. 7526

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9127

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9127

Kampgeld Lager Westerbork Rood/bruin 25 cent/25 Gutschen Serie BB No 3077

Kampgeld Lager Westerbork Rood/bruin 25 cent/25 Gutschen Serie BB No 3077

Kampgeld Lager Westerbork Groen bruin&nbsp; Serie AA No. 1465 100 cent/100 Gutschen

Kampgeld Lager Westerbork Groen bruin&nbsp; Serie AA No. 1465 100 cent/100 Gutschen

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent

Kampgeld Lager Westerbork Blauw-bruin Serie AA No. 3550 50 cent

Kampgeld Lager Westerbork Blauw-bruin Serie AA No. 3550 50 cent

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent Serie AA No. 8336

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent Serie AA No. 8336

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent, Serie CC No. 4859

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent, Serie CC No. 4859

Kampgeld Lager Westerbork Rood met bruin 25 cent Serie AA No. 0180

Kampgeld Lager Westerbork Rood met bruin 25 cent Serie AA No. 0180

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Serie AA No. 7530

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Serie AA No. 7530

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie BB No. 0638

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie BB No. 0638

Transport Een deportatietrein staat klaar in Hooghalen. Een hoop met bagage moet nog worden ingeladen Hooghalen, 1942

Transport Een deportatietrein staat klaar in Hooghalen. Een hoop met bagage moet nog worden ingeladen Hooghalen, 1942

Een hoop bagage ligt klaar om ingeladen te worden

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie AA No. 5705

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie AA No. 5705

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent/10 Gutschen serie CC No. 8348

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent/10 Gutschen serie CC No. 8348

Een rij mensen lopend naast barakken.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-04 Ongesigneerde schets. Mogelijk gaat het hier om haar deportatie uit kamp Westerbork.

Een rij mensen lopend naast barakken.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-04 Ongesigneerde schets. Mogelijk gaat het hier om haar deportatie uit kamp Westerbork.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in kamp Westerbork

Karikatuur Getekend door: Kok, Leo.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-03.&nbsp; Karikatuur over de Antragstelle.&nbsp; Met tekst: gemengd gehuwd? gedoopt? In Nederland geboren? Sind Sie vielleicht Frontkämpfer?

Karikatuur Getekend door: Kok, Leo.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-03.&nbsp; Karikatuur over de Antragstelle.&nbsp; Met tekst: gemengd gehuwd? gedoopt? In Nederland geboren? Sind Sie vielleicht Frontkämpfer?

Karikatuur over de Antragstelle in kamp Westerbork getekend door Leo Kok

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent Blauw Serie CC No. 3189

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent Blauw Serie CC No. 3189

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent, Serie BB No. 3463

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent, Serie BB No. 3463

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie CC No. 1313

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie CC No. 1313

Kampgeld Lager Westerbork Rood/bruin 25 cent/25 Gutschen, Serie BB No 3079

Kampgeld Lager Westerbork Rood/bruin 25 cent/25 Gutschen, Serie BB No 3079

Van: Zomerplaag, Boukje en Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: weer terug in Westerbork; vanuit Amersfoort verhuiskaarten gestuurd; pakketten ontvangen; papa wordt weer sanitäter.

Van: Zomerplaag, Boukje en Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: weer terug in Westerbork; vanuit Amersfoort verhuiskaarten gestuurd; pakketten ontvangen; papa wordt weer sanitäter.

Brief van Boukje en Jettie Zomerplaag aan hun tante vanuit kamp Westerbork

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; Serie AA no. 10000

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; Serie AA no. 10000

Kampgeld Lager Westerbork 10 Cent/10 Gutschen Serie CC No. 7244

Kampgeld Lager Westerbork 10 Cent/10 Gutschen Serie CC No. 7244

Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02 Onderwerp: kampgeld, briefje van 1o cent, serienummer AA 3424.

Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02 Onderwerp: kampgeld, briefje van 1o cent, serienummer AA 3424.

Geld (papier) van 10 cent uit kamp Westerbork

Van: Wessel, B Aan: Cardozo, I.P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-23 Onderwerp: bericht over eten in het kamp en beschrijving situatie, een feestje dat anders verloopt. De beloofde taart ontbreekt. De genodigden zijn aangewezen op de kookkunsten van de koks in kamp Westerbork. Weinig hoop op een langer verblijf in het kamp. Deze brief kan het laatste levensteken zijn. Bernard woont nu tegenover de vroegere barak van I.P. Cardozo, die uit kamp Westerbork was ontslagen.

Van: Wessel, B Aan: Cardozo, I.P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-23 Onderwerp: bericht over eten in het kamp en beschrijving situatie, een feestje dat anders verloopt. De beloofde taart ontbreekt. De genodigden zijn aangewezen op de kookkunsten van de koks in kamp Westerbork. Weinig hoop op een langer verblijf in het kamp. Deze brief kan het laatste levensteken zijn. Bernard woont nu tegenover de vroegere barak van I.P. Cardozo, die uit kamp Westerbork was ontslagen.

Briefkaart van Bernard Wessel aan I.P. Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: Koopman, B. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-08 Onderwerp: bericht over transport kennis en beschrijving situatie. De schrijver verteld over de deportatie van Bernard Wessel, Bernards ouders zijn nog in Westerbork. De schrijver en Dora Wessel zijn beide werkzaam in het ziekenhuis. Zij beschikt over een blauwe stempel, de schrijver heeft er geen. Alle werkstempels zijn echter op het moment van schrijven vervallen, waardoor voor alle vier personen (schrijver en ouders en zus van Bernard Wessel) een onzekere toekomst is aangebroken.

Van: Koopman, B. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-08 Onderwerp: bericht over transport kennis en beschrijving situatie. De schrijver verteld over de deportatie van Bernard Wessel, Bernards ouders zijn nog in Westerbork. De schrijver en Dora Wessel zijn beide werkzaam in het ziekenhuis. Zij beschikt over een blauwe stempel, de schrijver heeft er geen. Alle werkstempels zijn echter op het moment van schrijven vervallen, waardoor voor alle vier personen (schrijver en ouders en zus van Bernard Wessel) een onzekere toekomst is aangebroken.

Briefkaart van B. Koopman aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 29 juni 1943 - Sobibor

Van: Wessel, B.&nbsp; Aan: Cardozo, P.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-23&nbsp; Onderwerp: situatie in kamp, de schrijver (Bernard) is net in Westerbork. De reis naar het kamp was een verschrikking en moet het doen met wat de koks in de Centrale Keuken klaarmaken, de kwaliteit is goed, de hoeveelheid is mager. De schrijver slaapt met twee anderen in een bed in barak 60, tegenover de barak waar Isaac Philip een tijdje heeft gezeten tot zijn ontslag uit het kamp. Dick en Dora doen pogingen langer in Westerbork te blijven door het verkrijgen van een baan in het ziekenhuis. Er is weinig hoop dat het zal lukken. En of er een volgende brief vanuit kamp Westerbork zal komen is volgens Bernard de vraag.&nbsp;

Van: Wessel, B.&nbsp; Aan: Cardozo, P.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-23&nbsp; Onderwerp: situatie in kamp, de schrijver (Bernard) is net in Westerbork. De reis naar het kamp was een verschrikking en moet het doen met wat de koks in de Centrale Keuken klaarmaken, de kwaliteit is goed, de hoeveelheid is mager. De schrijver slaapt met twee anderen in een bed in barak 60, tegenover de barak waar Isaac Philip een tijdje heeft gezeten tot zijn ontslag uit het kamp. Dick en Dora doen pogingen langer in Westerbork te blijven door het verkrijgen van een baan in het ziekenhuis. Er is weinig hoop dat het zal lukken. En of er een volgende brief vanuit kamp Westerbork zal komen is volgens Bernard de vraag.&nbsp;

Briefkaart van Bernard Wessel aan Isaac Philip Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: Rosa, de, José Aan: Rosa-Frank, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-09 Onderwerp: pakket ontvangen; omstandigheden; gemengd gehuwden hebben een speciale positie; alles komt in orde.

Van: Rosa, de, José Aan: Rosa-Frank, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-09 Onderwerp: pakket ontvangen; omstandigheden; gemengd gehuwden hebben een speciale positie; alles komt in orde.

Brief José de Rosa aan H. de Rosa-Frank vanuit kamp Westerbork

Van: Kruijer, Levie Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-10 Onderwerp: aankomst in het kamp, sturen van een scheerapparaat en levensmiddelen

Van: Kruijer, Levie Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-10 Onderwerp: aankomst in het kamp, sturen van een scheerapparaat en levensmiddelen

Briefkaart van Levie Kruijer aan A. Calligaro vanuit kamp Westerbork

Van: Coeverden, L., van (Eleazarus Leo Nathanaël, 1911) Aan: Belterman, J. Datum: 1943-04-22 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kleine schat (Julia Louise Elisabeth, 1942) is uit het ziekenhuis ontslagen en weer in de barak, brief bij een pakketje mag niet, een briefkaart uit Vught gehad.

Van: Coeverden, L., van (Eleazarus Leo Nathanaël, 1911) Aan: Belterman, J. Datum: 1943-04-22 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kleine schat (Julia Louise Elisabeth, 1942) is uit het ziekenhuis ontslagen en weer in de barak, brief bij een pakketje mag niet, een briefkaart uit Vught gehad.

Briefkaart van L. van Coeverden aan J. Belterman vanuit kamp Westerbork

Lijst met kinderen van 1 tot 4 jaar en kinderen van 5 jaar. Plaats: kamp Westerbork Datum: 1944 Mogelijk gaat het om peuters, die door S. Boas-Prins zijn verzorgt in de crèche, barak 96.

Lijst met kinderen van 1 tot 4 jaar en kinderen van 5 jaar. Plaats: kamp Westerbork Datum: 1944 Mogelijk gaat het om peuters, die door S. Boas-Prins zijn verzorgt in de crèche, barak 96.

Lijst met namen van peuters en kinderen in kamp Westerbork

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-23 Onderwerp: Ina schrijft dat Henk zich gisteren bij de Joodse Raad heeft moeten melden met zijn papieren wat volgens haar een bewijs is dat ze met Stella's geval bezig zijn. Manuel en Gretha moeten morgen ook naar Westerbork. Met enveloppe

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-23 Onderwerp: Ina schrijft dat Henk zich gisteren bij de Joodse Raad heeft moeten melden met zijn papieren wat volgens haar een bewijs is dat ze met Stella's geval bezig zijn. Manuel en Gretha moeten morgen ook naar Westerbork. Met enveloppe

Brief van Ina aan Estella de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en vragen over hoe het gaat in Amstelveen (gezin en kwekerij). Met Annie en haar ouders gaat het nog steeds goed. Loes is haar crisis bovenop gekomen.

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en vragen over hoe het gaat in Amstelveen (gezin en kwekerij). Met Annie en haar ouders gaat het nog steeds goed. Loes is haar crisis bovenop gekomen.

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Personen