In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-01-18 Onderwerp: dubbele nationaliteiten in kamp Westerbork; telegrammen naar Palestina; huwelijk in kamp Westerbork…

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-01-18 Onderwerp: dubbele nationaliteiten in kamp Westerbork; telegrammen naar Palestina; huwelijk in kamp Westerbork…

Bulletin nummer 29 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Voorgedrukt recept uit ziekenhuis met adressen van: ( dokter) N. van Zuiden en R. Woltjer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945 Op de achterkant staat de naam van Jetta Stoppelman-Lezer. Zij heeft tot haar deportatie op 8 februari 1944 als verpleegster in het ziekenhuis van kamp Westerbork gewerkt en onder andere Auschwitz overleefd.&nbsp; Nathan van Zuiden heeft tot de bevrijding van kamp Westerbork als arts in kamp Westerbork gewerkt. Roosje Woltjer is tot haar vertrek naar Theresienstadt &nbsp;op 4 september 1944 werkzaam geweest in het ziekenhuis van kamp Westerbork.

Voorgedrukt recept uit ziekenhuis met adressen van: ( dokter) N. van Zuiden en R. Woltjer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945 Op de achterkant staat de naam van Jetta Stoppelman-Lezer. Zij heeft tot haar deportatie op 8 februari 1944 als verpleegster in het ziekenhuis van kamp Westerbork gewerkt en onder andere Auschwitz overleefd.&nbsp; Nathan van Zuiden heeft tot de bevrijding van kamp Westerbork als arts in kamp Westerbork gewerkt. Roosje Woltjer is tot haar vertrek naar Theresienstadt &nbsp;op 4 september 1944 werkzaam geweest in het ziekenhuis van kamp Westerbork.

Namen en naoorlogse adressen van voormalige artsen en verplegend personeel van het ziekenhuis in kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe&nbsp;(Eva Katz-Franken)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-07&nbsp;(moet zijn 1944) Onderwerp: omstandigheden; ziekte; vraag om geld; transport naar Bergen-Belsen; kinderen.

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe&nbsp;(Eva Katz-Franken)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-07&nbsp;(moet zijn 1944) Onderwerp: omstandigheden; ziekte; vraag om geld; transport naar Bergen-Belsen; kinderen.

Brief van een onbekende aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Sonderbezugschein op naam van Tabaksblatt, S.&nbsp; Geldig tot 1944-12-25 Plaats: Theresienstadt

Sonderbezugschein op naam van Tabaksblatt, S.&nbsp; Geldig tot 1944-12-25 Plaats: Theresienstadt

Bewijs van ontvangst voor Srul Tabaksblatt in Theresienstadt

Plaatsen in kamp Westerbork

Crematorium

Vrijlatingsbewijs Van: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-08 Ondertekend door kampcommandant Gemmeker.

Vrijlatingsbewijs Van: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-08 Ondertekend door kampcommandant Gemmeker.

Vrijlatingsbewijs van Saartje Kruimink-van Dam

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Een scene uit de revue 'Bunter Abend'

Van: Wijkvereniging ‘Het Westen’&nbsp; Aan: Coster, Louis Plaats: Den Haag Datum: 1933-02-02 Onderwerp: aanbeveling en dank voor een succesvol optreden.

Van: Wijkvereniging ‘Het Westen’&nbsp; Aan: Coster, Louis Plaats: Den Haag Datum: 1933-02-02 Onderwerp: aanbeveling en dank voor een succesvol optreden.

Aanbeveling van Wijkvereniging Westen voor Louis Coster naar aanleiding van een optreden

Van: Kussy, Victor.&nbsp; Aan: Aggelen, van, J.&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Datum: 1944-08-23&nbsp; Onderwerp: bericht van verzenden en ontvangst van een pakket dat naar Theresienstadt is gestuurd.

Van: Kussy, Victor.&nbsp; Aan: Aggelen, van, J.&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Datum: 1944-08-23&nbsp; Onderwerp: bericht van verzenden en ontvangst van een pakket dat naar Theresienstadt is gestuurd.

Bewijs van verzenden en ontvangst van een pakket

Lijst met opgave van geleverde sintels aan Lager Westerbork.&nbsp; Betreft periode december 1942&nbsp; Totaal geleverd 404.300 kg.&nbsp; Tevens 10 Duplicaat vrachtbrief ontvangstbewijzen.

Lijst met opgave van geleverde sintels aan Lager Westerbork.&nbsp; Betreft periode december 1942&nbsp; Totaal geleverd 404.300 kg.&nbsp; Tevens 10 Duplicaat vrachtbrief ontvangstbewijzen.

Lijst, bewijs van opgeleverde sintels aan kamp Westerbork