We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Lagerbefehl No. 21&nbsp; Datum: 1943-04-03&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Fahrbereitschaft; Benoeming van Groepsleiders

Lagerbefehl No. 21&nbsp; Datum: 1943-04-03&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Fahrbereitschaft; Benoeming van Groepsleiders

Lagerbefehl No. 21

Sonder-Ausweis Stodel, Salomon, 23-11-02, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Stodel, Salomon, 23-11-02, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Salomon Stodel

Van: Muller, Grietje Aan: lieve allemaal (broer, Israel en gezin) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-22 Onderwerp: mogelijks de laatste brief; ze zijn klaar om naar het onbekende te gaan; de stemming is tamelijk goed; ze zullen hun noodlot zo moedig mogelijk onder de ogen zien; dat haar broer en zijn kinderen alles bespaard mag blijven…; voor het geval ze niet terug zullen komen, gedraag jullie moedig. Dit is geen frase maar de volstrekte waarheid; al zullen ze hun best doen weer terug te komen, er voor vechten; de mensen in het kamp houden zich goed, ze zijn nog vol hoop; het is op het moment zo'n chaos, dat het onmogelijk is verder te schrijven; ze zijn naar een andere barak gestuurd, een doorgangsbarak, waar honderden anderen aankomen; mamma houdt zich goed en pappa is in de drie weken Westerbork wel 20 jaar ouder geworden; Esther houdt zich redelijk; de schrijfster zelf is kalm; ‘als de dood daar wacht, ben ik blij als ze vlug zal komen'; als het daar redelijk is, dan slaat ze zich er wel doorheen. &nbsp;

Van: Muller, Grietje Aan: lieve allemaal (broer, Israel en gezin) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-22 Onderwerp: mogelijks de laatste brief; ze zijn klaar om naar het onbekende te gaan; de stemming is tamelijk goed; ze zullen hun noodlot zo moedig mogelijk onder de ogen zien; dat haar broer en zijn kinderen alles bespaard mag blijven…; voor het geval ze niet terug zullen komen, gedraag jullie moedig. Dit is geen frase maar de volstrekte waarheid; al zullen ze hun best doen weer terug te komen, er voor vechten; de mensen in het kamp houden zich goed, ze zijn nog vol hoop; het is op het moment zo'n chaos, dat het onmogelijk is verder te schrijven; ze zijn naar een andere barak gestuurd, een doorgangsbarak, waar honderden anderen aankomen; mamma houdt zich goed en pappa is in de drie weken Westerbork wel 20 jaar ouder geworden; Esther houdt zich redelijk; de schrijfster zelf is kalm; ‘als de dood daar wacht, ben ik blij als ze vlug zal komen'; als het daar redelijk is, dan slaat ze zich er wel doorheen. &nbsp;

Brief van Grietje Muller aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Israel, Caspar, 16-5-03, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Israel, Caspar, 16-5-03, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Caspar Israel

Kampgeld Lager Westerbork Bruin blauw&nbsp; Serie AA No. 1726 50 cent/50 Gutschen.

Kampgeld Lager Westerbork Bruin blauw&nbsp; Serie AA No. 1726 50 cent/50 Gutschen.

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 319 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; De Vries, Naphtalie geb. 26-01-39 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 319 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; De Vries, Naphtalie geb. 26-01-39 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Naphtalie de Vries

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; 25 cent Serie CC No. 9228

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; 25 cent Serie CC No. 9228

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Van: Rhoer, van de, Joël en zijn vrouw Bertha Aan: Liefste allen (familie)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-03 Onderwerp: afscheidsbrief; de brief is waarschijnlijk het kamp uit gesmokkeld. Een dag later werden ze op de trein naar Sobibor gezet. De brief was gericht aan hun zonen Jacques en Eduard, die beiden uit het kamp wisten te ontsnappen.&nbsp;

Van: Rhoer, van de, Joël en zijn vrouw Bertha Aan: Liefste allen (familie)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-03 Onderwerp: afscheidsbrief; de brief is waarschijnlijk het kamp uit gesmokkeld. Een dag later werden ze op de trein naar Sobibor gezet. De brief was gericht aan hun zonen Jacques en Eduard, die beiden uit het kamp wisten te ontsnappen.&nbsp;

Brief van Joël van de Rhoer en zijn vrouw Bertha aan hun zonen vanuit kamp Westerbork

Personen