We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-04-01 Onderwerp: brief van het Rode Kruis. In de meegestuurde verklaringen achtgrond informatie over de aanvragers voor een Wiedergutmachung-regeling &nbsp;

Van: het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-04-01 Onderwerp: brief van het Rode Kruis. In de meegestuurde verklaringen achtgrond informatie over de aanvragers voor een Wiedergutmachung-regeling &nbsp;

Brief van het Rode Kruis in verband met een aanvraag op de Duitse wet op de Wiedergutmachung

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Organiseren voedsel door gevangenen

Naziconcentratiekampen

Kamp Bad-Warmbrunn

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen interieur gebouwen kamp Westerbork

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: Henk zal het tijdschrift 'Rijk der Vrouw' opsturen naar Stella. Ook stuurt hij een pakje.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: Henk zal het tijdschrift 'Rijk der Vrouw' opsturen naar Stella. Ook stuurt hij een pakje.&nbsp;

Briefkaart H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Machtiging&nbsp; Datum: 1939-01-20&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Ondergetekende Emile Leeraar machtigt hiermee zijn echtgenote S. Leeraar-de Groot tot het bijschrijven in haar pas van hun dochter Marianne Suzanne Leeraar.

Machtiging&nbsp; Datum: 1939-01-20&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Ondergetekende Emile Leeraar machtigt hiermee zijn echtgenote S. Leeraar-de Groot tot het bijschrijven in haar pas van hun dochter Marianne Suzanne Leeraar.

Machtiging voor bijschrijven in paspoort

Badkaart Voor bezoek Badehaus Datum: 1944-08-26 om 13:55

Badkaart Voor bezoek Badehaus Datum: 1944-08-26 om 13:55

Badkaart voor een bezoek aan het Badehaus in kamp Westerbork

David Lopes Dias is schoenmaker in Amsterdam als hij in 1912 trouwt met de niet-Joodse Trijntje Gnodde. Vanwege de gezondheid van David verhuist het gezin in 1915 naar Hilversum. Daar wordt hij in 1919 lid van de gemeenteraad voor de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Tweemaal is David wethouder, in 1922-1923 en van 1927 tot 1940. Kort na de Duitse inval verdwijnt hij om onduidelijke redenen, maar keert na een paar maanden terug.&nbsp; David Lopes Dias waarschuwt al voor de bezetting over de gevolgen van het Nationaal Socialisme in Duitsland. Ook na de bezetting blijft hij dat doen. Als Hilversum eind oktober 1940 een fanatieke NSB-burgemeester krijgt, Von Bönninghausen, neemt David kort voor zijn installatie ontslag als wethouder. In zijn ontslagbrief aan de gemeenteraad schrijft hij: “De ontwikkeling welke zich thans voltrekt hebben een toestand geschapen, die hij mij als sociaal-democraat, onmogelijk maakt, het mij toevertrouwde ambt van wethouder langer te vervullen.”&nbsp; Enkele maanden later wordt David Lopes Dias op 23 december 1940 gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. In maart 1942 wordt hij naar kamp Amersfoort gestuurd tot hij in juni op transport naar concentratiekamp Mauthausen gaat. Hij wordt daar op 4 juli 1942 ingeschreven en sterft op 10 juli 1942 om 1.00 uur. ‘Freitod durch Elektro-Zaun’ staat op het formulier. In 1952 verscheen bij de Arbeiderspers een boekje over David Lopes Dias met de titel In memoriam David Lopes Dias&nbsp; Bron: Uit het boekje "Struikelstenen Hilversum Bussum", geschreven door Kees Bestebreurtje.&nbsp;

Foto van een aantal Indische families in kamp Schattenberg (bewoners barak 45). Onder andere zijn te zien Hendricus Bloemhard (met Marijke) en zijn vrouw Frederica Bloemhard-Bastiaans (2de rij rechts). Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van een aantal Indische families in kamp Schattenberg (bewoners barak 45). Onder andere zijn te zien Hendricus Bloemhard (met Marijke) en zijn vrouw Frederica Bloemhard-Bastiaans (2de rij rechts). Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van een aantal Indische families in (kamp) Schattenberg

Van: Heymann, Hermann en Erna Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-10-26 Plaats: Westerbork, kamp, barak 19 (A) Onderwerp: lange tijd niets meer gehoord. Ellen heeft waterpokken en Erna is zwak. Erna zit in de organisatie voor de komende Joodse feestdagen. Als het vinden van een batterij niet lukt, gaat de voorkeur uit naar een handdynamo (knijpkat).&nbsp;

Van: Heymann, Hermann en Erna Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-10-26 Plaats: Westerbork, kamp, barak 19 (A) Onderwerp: lange tijd niets meer gehoord. Ellen heeft waterpokken en Erna is zwak. Erna zit in de organisatie voor de komende Joodse feestdagen. Als het vinden van een batterij niet lukt, gaat de voorkeur uit naar een handdynamo (knijpkat).&nbsp;

Briefkaart van de familie Heymann-Heymans aan A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Voor: Gans, Regina&nbsp; Pas voor het verlaten van het kamp (na de bevrijding). Afgegeven op 1945-04-19

Voor: Gans, Regina&nbsp; Pas voor het verlaten van het kamp (na de bevrijding). Afgegeven op 1945-04-19

Vergunning om het kamp te mogen verlaten en te betreden