In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Buijvoets, J.G. Aan: bewakingsafdelingen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: instructies betreffende bewaking van de diverse afdelingen binnen het kamp.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: bewakingsafdelingen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: instructies betreffende bewaking van de diverse afdelingen binnen het kamp.

Instructie van J.G. Buijvoets over de bewaking van de verschillende afdelingen binnen het kamp

Van: Arie en Sachs, Joop Aan: onbekend Plaats: Appelscha/Westerbork, kamp Datum: 1943-09-19 Onderwerp: bedankt voor het pakketje; het gaat beter met de gezondheid van de schrijver; Engeltje en Joop waren beiden blij dat ze uit Vught vertrokken; Arie haalt he belangrijkste uit de brief; 'als je deze brief ontvangst zijn we al op transport (naar Polen), de trein staat al voor; werkelijk geen spijt uit Vught weg te zijn; het was daar de laatste tijd een ware verschrikking; zelf er weinig last van ondervonden, Engeltje werkte in het magazijn (het beste baantje in het kamp); Joop werkte in de bontwerkerij; de verzorging in Westerbork is prima, niet met Vugt te vergelijken; behuizing in Westerbork is erg bekrompen, dat was in Vught beter; liever was Joop de vijf maanden in kamp Westerbork geweest; het eten in Vught was altijd slecht; dankzij het baantje van Engeltje in Vught en de pakketjes van vrienden zijn ze het ergste bespaard gebleven…

Van: Arie en Sachs, Joop Aan: onbekend Plaats: Appelscha/Westerbork, kamp Datum: 1943-09-19 Onderwerp: bedankt voor het pakketje; het gaat beter met de gezondheid van de schrijver; Engeltje en Joop waren beiden blij dat ze uit Vught vertrokken; Arie haalt he belangrijkste uit de brief; 'als je deze brief ontvangst zijn we al op transport (naar Polen), de trein staat al voor; werkelijk geen spijt uit Vught weg te zijn; het was daar de laatste tijd een ware verschrikking; zelf er weinig last van ondervonden, Engeltje werkte in het magazijn (het beste baantje in het kamp); Joop werkte in de bontwerkerij; de verzorging in Westerbork is prima, niet met Vugt te vergelijken; behuizing in Westerbork is erg bekrompen, dat was in Vught beter; liever was Joop de vijf maanden in kamp Westerbork geweest; het eten in Vught was altijd slecht; dankzij het baantje van Engeltje in Vught en de pakketjes van vrienden zijn ze het ergste bespaard gebleven…

Brief geschreven door Arie vanuit Appelscha en afschrift van de brief van Joseph Sachs vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een binnenkomend transport

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een binnenkomend transport

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Terugkeer en opvang

Repatriëring bevrijdde concentratiekampgevangenen

Displaced Persons

Voorlopig bewijs van inlevering van aanmeldingsformulier Afgegeven door gemeente Amsterdam Van: Meijer, Alfred

Voorlopig bewijs van inlevering van aanmeldingsformulier Afgegeven door gemeente Amsterdam Van: Meijer, Alfred

Bewijs voor Alfred Meijer van de gemeente Amsterdam betreft aanmelding

Van: Gelder, van, Sonja Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum van afgifte: 1945-07-12

Van: Gelder, van, Sonja Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum van afgifte: 1945-07-12

Aanmeldingskaart van S. van Gelder na terugkeer in Nederland

Personen