In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Calendarium kamp Westerbork

1957

1955

1964

1963

1962

1961

1960

1959

2010

2008

2006

2005

1958

1975

1948

2014

2013

1949

2012

1938

1939

1940

1941

1967

1968

2018

1969

1942

2022

1984

1956

2011

De registratiezaal is in gereedheid gebracht voor een binnenkomend transport.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943

De registratiezaal is in gereedheid gebracht voor een binnenkomend transport.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943

Foto van de registratiezaal in de schouwburg van kamp Westerbork

Organisatie van de Endlösung

Uitwisselingen gevangenen

Medewerkers van Lippmann-Rosenthal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944 Onderwerp: medewerkers van Lippmann-Rosenthal aan het kaarten. Bij binnenkomende transporten werden zoveel mogelijk waardevolle bezittingen, waardepapieren en geld door deze medewerkers in beslag genomen.

Medewerkers van Lippmann-Rosenthal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944 Onderwerp: medewerkers van Lippmann-Rosenthal aan het kaarten. Bij binnenkomende transporten werden zoveel mogelijk waardevolle bezittingen, waardepapieren en geld door deze medewerkers in beslag genomen.

Foto van medewerkers van de roofbank Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Op de voorgrond twee Schalkhaarders met iemand van de Ordungspolizei na aankomst van een transport.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Op de voorgrond twee Schalkhaarders met iemand van de Ordungspolizei na aankomst van een transport.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork; gedoopte Joden; hulp geboden door iemand van de Joodse ordedienst; een bewaker houdt toezicht.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork; gedoopte Joden; hulp geboden door iemand van de Joodse ordedienst; een bewaker houdt toezicht.

Gedicht over kamp Westerbork.&nbsp; Geschreven door Serlui, Reina Aan: Polak, S.&nbsp; Datum: 1943-08-15

Gedicht over kamp Westerbork.&nbsp; Geschreven door Serlui, Reina Aan: Polak, S.&nbsp; Datum: 1943-08-15

Gedicht geschreven door Reina Serlui in kamp Westerbork

Van: Superintendant Allied Military Comm.&nbsp; Aan: Vries, de, Irma&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-04-26&nbsp; Onderwerp: Toestemming om als begeleidster van de tot het kamp behorende schoolkinderen het kamp te verlaten.

Van: Superintendant Allied Military Comm.&nbsp; Aan: Vries, de, Irma&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-04-26&nbsp; Onderwerp: Toestemming om als begeleidster van de tot het kamp behorende schoolkinderen het kamp te verlaten.

Bewijs voor Irma de Vries het kamp met schoolkinderen te mogen verlaten

Personen