We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Walg, M. Aan: Fam. A. (Abraham) Reens Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: een schrijf dag en weersomstandigheden; een concert bezocht; er is een tentoonstelling geopend van werkjes door kinderen op school gemaakt (speelgoed).

Van: Walg, M. Aan: Fam. A. (Abraham) Reens Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: een schrijf dag en weersomstandigheden; een concert bezocht; er is een tentoonstelling geopend van werkjes door kinderen op school gemaakt (speelgoed).

Briefkaart van M. Walg aan Abraham Reens vanuit kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Lübeck

Kazerne Dossin

Kamp Annaburg

Kamp Annaberg

Kamp Stara Kuznica

Kamp Allach

Auschwitz II

Auschwitz I

Kamp Augsburg

Kamp Bisingen

Kamp Biberach

Kamp Beuthen

Kamp Bernhausen

Bergen-Belsen

Kamp Beendorf

Kamp Bad-Warmbrunn

Auschwitz III

Kamp Blechhammer

Kamp Bismarckhütte

Kamp Amersfoort

Kamp Landeshut

Kamp Krenau

Kamp Köningshütte

Kamp Kochanowitz

Kamp Lieberose

Kamp Leitmeritz

Kamp Laurahütte

Kamp Laufen Salzach

Kamp Langenstein-Zwieberge

Kamp Reichenbach

Kamp Lübben

Kamp Loslau

Van: Groot, de, Szajndla en Rosa Aan:&nbsp; Plaats: trein Datum: 1942-10-28 Onderwerp: afscheid nemen en aangeven dat ze met z'n tweeën op weg naar kamp Westerbork zijn. Echtgenoot en vader Saul slaagde tijdens de ontdekking van de onderduikplek erin te ontsnappen.&nbsp;

Van: Groot, de, Szajndla en Rosa Aan:&nbsp; Plaats: trein Datum: 1942-10-28 Onderwerp: afscheid nemen en aangeven dat ze met z'n tweeën op weg naar kamp Westerbork zijn. Echtgenoot en vader Saul slaagde tijdens de ontdekking van de onderduikplek erin te ontsnappen.&nbsp;

Brief Szajndla en Rosa de Groot vanuit de trein op weg naar kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-12-27&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van kamp Schattenberg aan het Ministerie van Oorlog.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-12-27&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van kamp Schattenberg aan het Ministerie van Oorlog.

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Van: Bierman, Maup Aan: Annie en haar gezin Plaats: Ommen Datum: 1838-06-01 Onderwerp: geboorte dochter Annie, felicitaties; Maup zal binnenkort langskomen; hij heeft ook Lena Bril op de hoogte gesteld van de geboorte…

Van: Bierman, Maup Aan: Annie en haar gezin Plaats: Ommen Datum: 1838-06-01 Onderwerp: geboorte dochter Annie, felicitaties; Maup zal binnenkort langskomen; hij heeft ook Lena Bril op de hoogte gesteld van de geboorte…

Brief van Maup Bierman aan Annie vanuit Ommen

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr.455 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Aron, Mathilde geb. 11-04-57 overleden te Westerbork op 01-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr.455 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Aron, Mathilde geb. 11-04-57 overleden te Westerbork op 01-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mathilde van Aron

Verwijzingsbiljet voor den werknemer Van: Lijdesdorff, R. Datum: 1942-03-31

Verwijzingsbiljet voor den werknemer Van: Lijdesdorff, R. Datum: 1942-03-31

Verwijzingsbiljet van R. Lijdesdorff voor het Joodse werkkamp Mantinge

Van: Oostwoud fabrieken&nbsp; Aan: Groeneveldt, A.C.&nbsp; Plaats: Franeker&nbsp; Datum: 1940-04-02&nbsp; Onderwerp: offerte voor brancards.

Van: Oostwoud fabrieken&nbsp; Aan: Groeneveldt, A.C.&nbsp; Plaats: Franeker&nbsp; Datum: 1940-04-02&nbsp; Onderwerp: offerte voor brancards.

Brief van Oostwoud fabrieken aan A.C. Groeneveldt

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer Plaats: Assen Datum: 1950-10-02 Onderwerp: behoefte aan schiet- mortier- en handgranaatbanen. De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer Plaats: Assen Datum: 1950-10-02 Onderwerp: behoefte aan schiet- mortier- en handgranaatbanen. De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Brief van de houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-20&nbsp; Onderwerp: Werken; omstandigheden. Ze werkt met een aantal jongeren bij een boer. Ze moeten onder andere schoffelen en hooien. &nbsp;

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-20&nbsp; Onderwerp: Werken; omstandigheden. Ze werkt met een aantal jongeren bij een boer. Ze moeten onder andere schoffelen en hooien. &nbsp;

Briefkaart van Herta Aussen aan Netty vanuit kamp Westerbork

Van: Langstadt, Sara&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Distributiekaart 1943-1945

Van: Langstadt, Sara&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Distributiekaart 1943-1945

Distributiebonnen van Sara Langstadt in Theresienstadt

Personen