In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Alice (Lotte en Eddy) Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-12 Onderwerp: lezing op tweede paasdag; ziekenhuis, het is wat minder druk. Alice werkt alleen op de röntgenafdeling; werken; vraag om levensmiddelen; bezig met voorbereidingen voor een kerkelijk huwelijk; kerkdiensten.

Van: Alice (Lotte en Eddy) Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-12 Onderwerp: lezing op tweede paasdag; ziekenhuis, het is wat minder druk. Alice werkt alleen op de röntgenafdeling; werken; vraag om levensmiddelen; bezig met voorbereidingen voor een kerkelijk huwelijk; kerkdiensten.

Brief van Alice van Praag aan lieve vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-03 Onderwerp: goederenverzending naar kamp Westerbork; reisvergunningen; opname in ziekenhuizen; Sperrung; postverkeer van Duitsland naar Theresienstadt; ziekenbezoek Apeldoornsche Bosch; Palestina-certificaten.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-03 Onderwerp: goederenverzending naar kamp Westerbork; reisvergunningen; opname in ziekenhuizen; Sperrung; postverkeer van Duitsland naar Theresienstadt; ziekenbezoek Apeldoornsche Bosch; Palestina-certificaten.

Bulletin nummer 17 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: de Joodse bewoners van (Den Haag) Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: wat te doen en mee te nemen in verband met gedwongen verhuizing.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: de Joodse bewoners van (Den Haag) Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: wat te doen en mee te nemen in verband met gedwongen verhuizing.

Instructie van de Joodse Raad in verband met gedwongen verhuizing naar Amsterdam

Van: Heymann-Heymans, familie (en Nathan Heymans) Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-04-19 Plaats: Westerbork, kamp, 56 Onderwerp: over vertrek naar kamp Westerbork; verblijf in het Altersheim; over waar behoefte aan is en in aanmerking komen voor een transport naar Theresienstadt. Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie (en Nathan Heymans) Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-04-19 Plaats: Westerbork, kamp, 56 Onderwerp: over vertrek naar kamp Westerbork; verblijf in het Altersheim; over waar behoefte aan is en in aanmerking komen voor een transport naar Theresienstadt. Met bijbehorende enveloppe.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan Arthur Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-18 Onderwerp: het zenden van rugzakken naar kamp Westerbork voor personen die zich bijvoorbeeld in kamp Amersfoort bevinden, vermeld onder andere ‘Depot’ ; gemengd-gehuwden; verscherping controle Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork; pakketpost naar kamp Westerbork met distributievrije levensmiddelen…

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-18 Onderwerp: het zenden van rugzakken naar kamp Westerbork voor personen die zich bijvoorbeeld in kamp Amersfoort bevinden, vermeld onder andere ‘Depot’ ; gemengd-gehuwden; verscherping controle Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork; pakketpost naar kamp Westerbork met distributievrije levensmiddelen…

Bulletin nummer 21 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Sonder-Ausweis&nbsp; Van Berg, Abraham, 25-9-09, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Van Berg, Abraham, 25-9-09, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Abraham van Berg

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 412 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Fleck, Otto geb. 26-09-61 overleden te Westerbork op 02-07-1943 op: 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 412 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Fleck, Otto geb. 26-09-61 overleden te Westerbork op 02-07-1943 op: 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Otto Fleck

Van links naar rechts: Renee, Sonja, Simon en Berthel Jacobs.

Van links naar rechts: Renee, Sonja, Simon en Berthel Jacobs.

Foto van Simon, Berthel, Sonja en Renee Jacobs.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-30 Onderwerp: brief ontvangen.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-30 Onderwerp: brief ontvangen.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: &nbsp;Frank, M. Aan: Langstadt, W. Plaats: Zeist&nbsp; Datum: 1943-07-18&nbsp; Onderwerp: bewijs van het versturen van een brief van M. Frank aan W. Langstadt in Theresienstadt.

Van: &nbsp;Frank, M. Aan: Langstadt, W. Plaats: Zeist&nbsp; Datum: 1943-07-18&nbsp; Onderwerp: bewijs van het versturen van een brief van M. Frank aan W. Langstadt in Theresienstadt.

van het versturen van een brief van M. Frank aan W. Langstadt in Theresienstadt.

Personen