In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Commandantswoning

Barak 5

Datum: 1947-04-27 Plaats: Den Haag Onderwerp: toegangskaart voor een reünie van oud-leerlingen van de Prinses Beatrix Lyceum (Glion, Zwitserland).

Datum: 1947-04-27 Plaats: Den Haag Onderwerp: toegangskaart voor een reünie van oud-leerlingen van de Prinses Beatrix Lyceum (Glion, Zwitserland).

Uitnodiging reünie Prinses Beatrix Lyceum

Industriebarakken kamp Westerbork

Mutsenmakerij kamp Westerbork

Borstelmakerij kamp Westerbork

Zilverpapierindustrie kamp Westerbork

Lompensortering kamp Westerbork

Apparatensloperij kamp Westerbork

Foliënsortering kamp Westerbork

Batterijensloperij kamp Westerbork

Kabelsloperij kamp Westerbork

Meubelmakerij kamp Westerbork

Chemisch laboratorium kamp Westerbork

Afvalsortering kamp Westerbork

Metaalsloperij kamp Westerbork

Bonenpellerij kamp Westerbork

Garnalenpellerij kamp Westerbork

Linoleumfabriek kamp Westerbork

Patentruitenfabriek kamp Westerbork

Spinnerij kamp Westerbork

Hertzbergerconfectiefabriek kamp Westerbork

Zooltjes, tassen en handschoenenfabriek kamp Westerbork

Matrassenfabriek kamp Westerbork

Vliegtuigsloperij kamp Westerbork

Van: Schoon, S.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: eind 1950&nbsp; Onderwerp: eigendom, instandhouding en onderhoud van het crematorium Westerbork en toegebrachte vernielingen.

Van: Schoon, S.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: eind 1950&nbsp; Onderwerp: eigendom, instandhouding en onderhoud van het crematorium Westerbork en toegebrachte vernielingen.

Brief van S. Schoon over eigendom, instandhouding en onderhoud van het crematorium

Barak 74

Barak 78

Van: Moeder (Mina Polak-Hoogstraal)&nbsp; Aan: Polak, S.&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-10-17&nbsp; Onderwerp: ziekte van vader, röntgenonderzoek heeft uitgewezen dat haar man longkanker heeft. Hij wordt in Vught goed verzorgt. Moeder hoort maar niet van haar zoon uit kamp Westerbork, terwijl vele berichten vanuit kamp Westerbork in Vught binnenkomen. Onder andere schrijft ze in haar brief dat ze aan personen die van Vught naar Westerbork worden gestuurd een berichtje meegeeft voor haar zoon, dat zijn vader ernstig ziek is. Mina heeft veel aan haar zoon Gerard, die ook in kamp Vught is. Vader heeft hem gevraagd als hij er niet meer is voor zijn moeder te zorgen.

Van: Moeder (Mina Polak-Hoogstraal)&nbsp; Aan: Polak, S.&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-10-17&nbsp; Onderwerp: ziekte van vader, röntgenonderzoek heeft uitgewezen dat haar man longkanker heeft. Hij wordt in Vught goed verzorgt. Moeder hoort maar niet van haar zoon uit kamp Westerbork, terwijl vele berichten vanuit kamp Westerbork in Vught binnenkomen. Onder andere schrijft ze in haar brief dat ze aan personen die van Vught naar Westerbork worden gestuurd een berichtje meegeeft voor haar zoon, dat zijn vader ernstig ziek is. Mina heeft veel aan haar zoon Gerard, die ook in kamp Vught is. Vader heeft hem gevraagd als hij er niet meer is voor zijn moeder te zorgen.

Brief van Mina Polak-Hoogstraal aan Salomon Polak vanuit kamp Vught

Barak 79

Revisietekening elektrische installatie van het Casino, barak 208 Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-10-03

Revisietekening elektrische installatie van het Casino, barak 208 Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-10-03

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 208 in het woonoord Schattenberg

Colofon

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Onderwerp: inentingskaart in Theresienstadt.

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Onderwerp: inentingskaart in Theresienstadt.

Verklaring van het Gesundheitswesen in Theresienstadt over inentingen van Aron van Leeven

Personen