We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Ministerie van Sociale Zaken, Ned. missie tot opsporing van vermiste personen in oorlogstijd Aan: Zomerplaag, M. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1950-02-09 Onderwerp: vragenlijst voor overlevende van concentratiekamp Bergen-Belsen Op achterzijde getekende plattegrond van Bergen-Belsen.

Van: Ministerie van Sociale Zaken, Ned. missie tot opsporing van vermiste personen in oorlogstijd Aan: Zomerplaag, M. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1950-02-09 Onderwerp: vragenlijst voor overlevende van concentratiekamp Bergen-Belsen Op achterzijde getekende plattegrond van Bergen-Belsen.

Brief van Ministerie van Sociale Zaken betreffende de opsporing van vermiste personen

Twee krantenknipsels met het artikel over de vroeger bekende lange afstandsloper Bouwens (Meijer Stad). Bij het bergen van de lijken werd hij nog levend gevonden met twaalf kogelgaten in het lichaam. Datum: 1946

Twee krantenknipsels met het artikel over de vroeger bekende lange afstandsloper Bouwens (Meijer Stad). Bij het bergen van de lijken werd hij nog levend gevonden met twaalf kogelgaten in het lichaam. Datum: 1946

Krantenknipsels betreffende Meijer Stad

Van: Ned. Beheersinstituut vert. Assen Aan: Meijer, H.I. Plaats: Beilen Datum: 1946-11-16 Onderwerp: lijst van hoofdzakelijk wetenschappelijke boeken welke aanwezig zijn of zijn geweest in kamp Westerbork

Van: Ned. Beheersinstituut vert. Assen Aan: Meijer, H.I. Plaats: Beilen Datum: 1946-11-16 Onderwerp: lijst van hoofdzakelijk wetenschappelijke boeken welke aanwezig zijn of zijn geweest in kamp Westerbork

Brief van Nederlands Beheersinstituut aan H. I. Meijer vanuit Beilen

Uittreksel uit bevolkingsregister Amsterdam waaruit blijkt dat Batavier, Meyer (1881) te Oswiecim overleden is.

Uittreksel uit bevolkingsregister Amsterdam waaruit blijkt dat Batavier, Meyer (1881) te Oswiecim overleden is.

Uittreksel uit bevolkingsregister betreffende overlijden Meyer Batavier

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Verwerking oorlogsleed

Psychologische hulp oorlogsgetroffenen

Verwerkingskunst

Calendarium kamp Westerbork

1958

Bewijs van inschrijving Van: Erven H. Snoek Betreft inschrijving bij de Schade Enquete Commissie

Bewijs van inschrijving Van: Erven H. Snoek Betreft inschrijving bij de Schade Enquete Commissie

Bewijs van inschrijving bij de Schade-enquête Commissie door Erven H. Snoek

Van: Anna Juliette Hijman Aan: vriendin Ch. Plaats: Nederlands Indië&nbsp; Onderwerp: A. schrijft vriendin over wat er waarschijnlijk met haar ouders en familie is gebeurd. A. (die sinds 1937 in Nederlands-Indië woont) kreeg brief van haar zuster Phie die zelf uit de H. Schouwburg is gehaald, daar op 13 augustus 1942 terechtkwam en dezelfde dag wist te ontsnappen. Vanaf dat moment is ze in onderduik gegaan. Haar ouders heeft ze op 5 augustus voor het laatst gezien.

Van: Anna Juliette Hijman Aan: vriendin Ch. Plaats: Nederlands Indië&nbsp; Onderwerp: A. schrijft vriendin over wat er waarschijnlijk met haar ouders en familie is gebeurd. A. (die sinds 1937 in Nederlands-Indië woont) kreeg brief van haar zuster Phie die zelf uit de H. Schouwburg is gehaald, daar op 13 augustus 1942 terechtkwam en dezelfde dag wist te ontsnappen. Vanaf dat moment is ze in onderduik gegaan. Haar ouders heeft ze op 5 augustus voor het laatst gezien.

Brief van Anna Hijman aan een vriendin vanuit Nederlands-Indië

Uittreksel uit bevolkingsregister Amsterdam waaruit blijkt dat Batavier, Naatje te Auschwitz overleden is.

Uittreksel uit bevolkingsregister Amsterdam waaruit blijkt dat Batavier, Naatje te Auschwitz overleden is.

Uittreksel uit bevolkingsregister betreffende overlijden Naatje Batavier

Uitreksel uit bevolkingsregister Amsterdam waaruit blijkt dat Batavier, Joseph te Sobibor overleden is.

Uittreksel uit bevolkingsregister betreffende overlijden Joseph Batavier

Bewijs van inschrijving in de burgerlijke stand&nbsp; Van: Ras-Batavier, Mietje Gemeente Amsterdam, 1951-04-18

Bewijs van inschrijving in de burgerlijke stand&nbsp; Van: Ras-Batavier, Mietje Gemeente Amsterdam, 1951-04-18

Bewijs van inschrijving van Mietje Ras-Batavier

Van: Meijer, H.I.&nbsp; Aan: Commissie van Advies voor de restitutie van eigendommen in het kamp Westerbork Plaats: Zwijndrecht Datum: 1946-04-15 Onderwerp: achtergelaten boeken in kamp Westerbork (Apotheek, barak 4). Vraag of deze nog aanwezig zijn.

Van: Meijer, H.I.&nbsp; Aan: Commissie van Advies voor de restitutie van eigendommen in het kamp Westerbork Plaats: Zwijndrecht Datum: 1946-04-15 Onderwerp: achtergelaten boeken in kamp Westerbork (Apotheek, barak 4). Vraag of deze nog aanwezig zijn.

Brief van Herman Meijer betreffende restitutie eigendommen

Ziekenhuisbarakken

Apotheek

Van: Meijer, H.I. Aan: Departement van Binnenlandse Zaken Plaats: Zwijndrecht Datum: 1945-12-02 Onderwerp: samenstellen van een lijst van boeken en andere goederen die aanwezig zijn in kamp Westerbork

Van: Meijer, H.I. Aan: Departement van Binnenlandse Zaken Plaats: Zwijndrecht Datum: 1945-12-02 Onderwerp: samenstellen van een lijst van boeken en andere goederen die aanwezig zijn in kamp Westerbork

Brief van H.I. Meijer betreffende een lijst van boeken uit kamp Westerbork

Ontspanning kamp Westerbork

Bibliotheek kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 6

Van: N.V. Mij 'De Veluwe', Veluvine-Verffabriek Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Nunspeet Datum: 1945-05 Onderwerp: Veluplex noodruiten. Glasafval kan versneden worden tot kleine ruitjes en verwerkt worden tot noodruiten. Daarnaast een brief gericht aan Buijvoets, J.G. met de vraag of in kamp Westerbork gedetineerden hiermee aan het werk gezet kunnen worden.

Van: N.V. Mij 'De Veluwe', Veluvine-Verffabriek Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Nunspeet Datum: 1945-05 Onderwerp: Veluplex noodruiten. Glasafval kan versneden worden tot kleine ruitjes en verwerkt worden tot noodruiten. Daarnaast een brief gericht aan Buijvoets, J.G. met de vraag of in kamp Westerbork gedetineerden hiermee aan het werk gezet kunnen worden.

Circulaire van 'De Veluwe' en een brief aan J.G. Buijvoets over het versnijden van glasafval

Van: de Inspectie der Registratie en Successie&nbsp; Aan: van Dam, J. Plaats: Leeuwarden Datum: 1951-05 Onderwerp: J. van Dam wordt gevraagd om als bewindvoerder te gaan zoeken naar erfgenamen van het echtpaar de Winter-van Dam.

Van: de Inspectie der Registratie en Successie&nbsp; Aan: van Dam, J. Plaats: Leeuwarden Datum: 1951-05 Onderwerp: J. van Dam wordt gevraagd om als bewindvoerder te gaan zoeken naar erfgenamen van het echtpaar de Winter-van Dam.

Brief van de Inspectie der Registratie en Successie aan J. van Dam

Van: de Inspectie der Registratie en Successie Aan: van Dam, J. Plaats: Leeuwarden Datum: 1951-05 Onderwerp: aangeven van namen en adressen van eventuele erfgenamen van een drietal kinderen van het echtpaar De Winter-van Dam. Te weten Carolina, Ida en Jacques Simon.

Van: de Inspectie der Registratie en Successie Aan: van Dam, J. Plaats: Leeuwarden Datum: 1951-05 Onderwerp: aangeven van namen en adressen van eventuele erfgenamen van een drietal kinderen van het echtpaar De Winter-van Dam. Te weten Carolina, Ida en Jacques Simon.

Brief van de Inspectie der Registratie en Successie aan J. van Dam als bewindvoerder van verschillende personen.

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dienstfrei voor een dag, op 17-7-1943.

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dienstfrei voor een dag, op 17-7-1943.

Ausweis van J. Wallega in kamp Westerbork

Toegangskaart voor Kino (bioscoop) Sokol Theresienstadt-Terezin.

Toegangskaart voor Kino (bioscoop) Sokol Theresienstadt-Terezin.

Bewijs van toegang voor een bezoek aan de bioscoop in Theresienstadt