We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Blom-Walg, Lea Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14, zaal. Onderwerp: mijn ouders hebben hun pakketje ontvangen. We spreken jouw ouders regelmatig. Ze wonen op een minuut afstand. Verschillenden brieven ontvangen. Noemt data.&nbsp;

Van: Blom-Walg, Lea Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14, zaal. Onderwerp: mijn ouders hebben hun pakketje ontvangen. We spreken jouw ouders regelmatig. Ze wonen op een minuut afstand. Verschillenden brieven ontvangen. Noemt data.&nbsp;

Briefkaart van Lea Blom-Walg aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-23 Onderwerp: brief ontvangen.

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-23 Onderwerp: brief ontvangen.

Briefkaart van Joseph Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Enveloppe behorend bij brief inv.nr.: 3-7

Enveloppe behorend bij brief inv.nr.: 3-7

Enveloppe bij de brief van Roosje de Paauw-Peper aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: familie van Dam Aan: van Dam, Joseph en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-25 Onderwerp: familieperikelen.

Van: familie van Dam Aan: van Dam, Joseph en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-25 Onderwerp: familieperikelen.

Briefkaart van de familie van Dam aan Joseph van Dam en familie

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Geen sport op zaterdagavond en zondag

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Geen sport op zaterdagavond en zondag

Mededeling over geen sport op zaterdagavond en zondag

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-01-23 Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-01-23 Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan fam. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Liena Aan: Chaja Plaats: onbekend Datum: 1946-03-11 Onderwerp: late brief naar aanleiding van de verjaardag van Chaja…

Van: Liena Aan: Chaja Plaats: onbekend Datum: 1946-03-11 Onderwerp: late brief naar aanleiding van de verjaardag van Chaja…

Brief van Liena aan Agaath (Chaja)

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 320 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Sachs, Louis Leonard geb. 19-03-43 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 320 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Sachs, Louis Leonard geb. 19-03-43 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Louis Leonard Sachs

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Paradis von Hay Lane'&nbsp; Onderwerp: vakantie herinneringen van een voormalige upper-class groep in een oud slot. Het moraal is: 'wie het kleine niet eert is het grote niet weert'&nbsp;

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Paradis von Hay Lane'&nbsp; Onderwerp: vakantie herinneringen van een voormalige upper-class groep in een oud slot. Het moraal is: 'wie het kleine niet eert is het grote niet weert'&nbsp;

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Paradis von Hay Lane'

Van: Marianne (Heijmann) Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: ze gaat op bezoek naar Assen; zere vinger Op voorzijde kaart in kleur een meisje met bloemen

Van: Marianne (Heijmann) Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: ze gaat op bezoek naar Assen; zere vinger Op voorzijde kaart in kleur een meisje met bloemen

Briefkaart van Marianne Heijmann aan Catootje Booij vanuit kamp Westerbork

Interieur van een ‘huisje’ Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-01 Foto van de tekening (origineel in collectie aanwezig)&nbsp; Betreft de heer en mevrouw Asch in hun bed in een ‘huisje’. Mevrouw Asch-Rosenthal was huishoudster in de woning van de kampcommandant.&nbsp; De koffer op de foto en het mesje bij de geschilde appel is ook een onderdeel van de collectie van het Herinneringscentrum.

Interieur van een ‘huisje’ Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-01 Foto van de tekening (origineel in collectie aanwezig)&nbsp; Betreft de heer en mevrouw Asch in hun bed in een ‘huisje’. Mevrouw Asch-Rosenthal was huishoudster in de woning van de kampcommandant.&nbsp; De koffer op de foto en het mesje bij de geschilde appel is ook een onderdeel van de collectie van het Herinneringscentrum.

Foto van een tekening van het echtpaar Asch-Rosenthal getekend door Leo Kok

Lagerbefehl No. 18&nbsp; Datum: 1943-03-22&nbsp; Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot groepsleiders en plaatsvervangende groepsleiders van de Fliegende Kolonne

Lagerbefehl No. 18&nbsp; Datum: 1943-03-22&nbsp; Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot groepsleiders en plaatsvervangende groepsleiders van de Fliegende Kolonne

Lagerbefehl No. 18

Kampleven Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-02 Onderwerp: lijst van in bruikleen meegegeven goederen aan het voormalig N.A.D. kamp Hooghalen naar Beilen (café Koopmans).&nbsp; Het verzoek de vermelde inventaris terug te bezorgen in het kamp Westerbork.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-02 Onderwerp: lijst van in bruikleen meegegeven goederen aan het voormalig N.A.D. kamp Hooghalen naar Beilen (café Koopmans).&nbsp; Het verzoek de vermelde inventaris terug te bezorgen in het kamp Westerbork.

Lijst van goederen uit kamp Westerbork in bruikleen gegeven

Transport. Transport uit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-09 Wegrijdende trein over de afgetakte spoorlijn. De trein is op weg naar het hoofdspoor richting Assen.&nbsp; Te zien is het rijtuig van het bewakingspersoneel.

Transport. Transport uit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-09 Wegrijdende trein over de afgetakte spoorlijn. De trein is op weg naar het hoofdspoor richting Assen.&nbsp; Te zien is het rijtuig van het bewakingspersoneel.

Deportatietrein verlaat kamp Westerbork

Het doen van voorzieningen aan barak 28; 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Het doen van voorzieningen aan barak 28; 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Plattegrond met informatie over de nieuwe functie van de voormalige Centrale Keuken

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 160 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bleekrode, Mozes geb. 04-07-62 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 160 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bleekrode, Mozes geb. 04-07-62 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mozes Bleekrode

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Cabaret.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Een zangeres gezeten op de piano (Esther Philipse) Twee mannen achter piano's en een vrouw lopend met een kruiwagen op de voorgrond (Mara Rosen of Liesl Frank) Kamp Westerbork Datum: 1944-03

Een scene uit de revue 'Bunter Abend'

Personen