In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Praag, van, Alice Aan: Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943/1944 Onderwerp: schrijfdag, weersomstandigheden, ondertrouw en barakleven.

Van: Praag, van, Alice Aan: Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943/1944 Onderwerp: schrijfdag, weersomstandigheden, ondertrouw en barakleven.

Brief van Alice van Praag vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 145 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mager, Clara geb. 11-01-58, overleden 25-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 145 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mager, Clara geb. 11-01-58, overleden 25-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Clara Mager

Van: Mark (werkelijke naam van Hanna's vader) Aan: Kolthoff, Hanna Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-06 Onderwerp: brief ontvangen van Hanna uit Theresienstadt; vanaf eind augustus 1944 niets meer van Hanna gehoord; de week voor het schrijven van de brief naam ontdekt van Hanna op de lijst van Hollanders in Theresienstadt; over familieleden; over gezinshereniging; over Hanna's arrestatie en het opgeven van een valse naam; kamp Westerbork, regelen van allerlei vrijstellingspapieren; &nbsp;dominee heeft een doopsbewijs in orde gemaakt; Hanna's moeder en vader hebben nog geen woning. Ze wonen in bij de familie Tannenbaum in Amsterdam; over de onderduik en de lotgevallen van Hanna's broertje Kees; een kleine slaapkamer is al voor Hanna gereed gemaakt; een broer van Mark heeft in het Canadese leger gevochten, hij was daar al twintig jaar woonachtig; ouders hebben drie jaar op een kamer in Den Haag in onderduik gezeten; over de hongerwinter; over de oma's, een is doorgestuurd, de ander is in onderduik geweest; over bekenden die teruggekeerd zijn; het Duits mag je vergeten dat heeft afgedaan voor ons; behoefte aan allerlei wetenswaardigheden van Hanna…

Van: Mark (werkelijke naam van Hanna's vader) Aan: Kolthoff, Hanna Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-06 Onderwerp: brief ontvangen van Hanna uit Theresienstadt; vanaf eind augustus 1944 niets meer van Hanna gehoord; de week voor het schrijven van de brief naam ontdekt van Hanna op de lijst van Hollanders in Theresienstadt; over familieleden; over gezinshereniging; over Hanna's arrestatie en het opgeven van een valse naam; kamp Westerbork, regelen van allerlei vrijstellingspapieren; &nbsp;dominee heeft een doopsbewijs in orde gemaakt; Hanna's moeder en vader hebben nog geen woning. Ze wonen in bij de familie Tannenbaum in Amsterdam; over de onderduik en de lotgevallen van Hanna's broertje Kees; een kleine slaapkamer is al voor Hanna gereed gemaakt; een broer van Mark heeft in het Canadese leger gevochten, hij was daar al twintig jaar woonachtig; ouders hebben drie jaar op een kamer in Den Haag in onderduik gezeten; over de hongerwinter; over de oma's, een is doorgestuurd, de ander is in onderduik geweest; over bekenden die teruggekeerd zijn; het Duits mag je vergeten dat heeft afgedaan voor ons; behoefte aan allerlei wetenswaardigheden van Hanna…

Brief van Mark (vader) aan Hanna vanuit Amsterdam

Van: Dienst Identificatie en Berging&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-07-29&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens Gustaaf Barnstijn, geen bevestiging kunnen geven over zijn verblijf in kamp Amersfoort.

Van: Dienst Identificatie en Berging&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-07-29&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens Gustaaf Barnstijn, geen bevestiging kunnen geven over zijn verblijf in kamp Amersfoort.

Brief van de Dienst Identificatie en Berging aan A. Coelingh-Barnstijn

Personen