In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Uit de trein geworpen brieven

Uit kamp Westerbork gesmokkelde informatie

Brieven verstopt in de deportatiewagons

1944

Mei 1944

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Bergen-Belsen

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Verwerking oorlogsleed

Kunstroof

Oorlogsgetroffenen

Derde generatie

Tweede generatie

Oorlogsweeskinderen

In bewaring gegeven bezittingen

Opsporing vermiste personen

Monumenten buiten kamp Westerbork

Rechtsherstel

Naoorlogs antisemitisme

Terugkeer en opvang

1942

Augustus 1942

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Joodse wijken

Judenviertel Amsterdam

Oppakken en verzamelen

Razzia's

Represaille razzia's

Naziconcentratiekampen

Kamp Vught

Calendarium kamp Westerbork

1950

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Repatriëring Indische Nederlanders

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Juni 1942

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Abortus kamp Westerbork

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Binnenkomende transporten kamp Westerbork

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit Amsterdam

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit kamp Vught

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit kamp Amersfoort

Plaatsen in kamp Westerbork

Familiebarakken kamp Westerbork

1939

December 1939

November 1939

Oktober 1939

September 1939

Augustus 1939

Juli 1939

Juni 1939

Mei 1939

April 1939

Maart 1939

Februari 1939

Januari 1939

Ontspanning kamp Westerbork

Fotografie kamp Westerbork

Commandantswoning

Barak 69

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Deportatie naar kamp Westerbork

Aankomst in kamp Westerbork

Etty Hillesum is geboren op 15 januari 1914 in Middelburg. Etty is in 1924 naar Deventer verhuisd, samen met haar ouders en broers. De vader van Etty was daar tot 1940 rector aan het Stedelijk Gymnasium. Na haar eindexamen ging Etty in 1932 Rechten en later Russisch studeren in Amsterdam. Tijdens de oorlog, tussen maart 1941 en oktober 1942 houdt zij een dagboek bij, waarin zij haar persoonlijke ontwikkeling beschrijft.

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 405 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Boer, Isaac geb. 23-03-70 overleden te Westerbork op 30-06-1943 op: 01-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 405 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Boer, Isaac geb. 23-03-70 overleden te Westerbork op 30-06-1943 op: 01-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isaac de Boer

Gedicht ‘Hoe lang nog’ Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: De schrijfster, gemengd-gehuwd, vraagt zich in het gedicht af hoe lang ze nog in kamp Westerbork moet blijven. Geschreven op de achterkant van een Prüfungs-Ergebnis.

Gedicht ‘Hoe lang nog’ Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: De schrijfster, gemengd-gehuwd, vraagt zich in het gedicht af hoe lang ze nog in kamp Westerbork moet blijven. Geschreven op de achterkant van een Prüfungs-Ergebnis.

Gedicht geschreven in het kamp door Esther Boom-Jacobs

Van: Politieke Recherche Dienst&nbsp; Aan: Coeling, Mevr.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1945-11-26&nbsp; Onderwerp: wegvoering van moeder en broer.

Van: Politieke Recherche Dienst&nbsp; Aan: Coeling, Mevr.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1945-11-26&nbsp; Onderwerp: wegvoering van moeder en broer.

Brief van de Politieke Recherche Dienst in verband met de wegvoering van Sientje Barnstijn-van den Berg en haar zoon Gustaaf Adolf

Brief van de Politieke Recherche Dienst in verband met de wegvoering van Sientje Barnstijn-van den Berg en haar zoon Gustaaf Adolf

Personen