In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het aardappelrooien.&nbsp; &nbsp;

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het aardappelrooien.&nbsp; &nbsp;

Kampgevangenen aan het aardappelrooien

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Jurry&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van verloofde. een brief heeft de schrijver afgegeven bij de poort aan twee mannen (marechaussee?). Hij weet niet of zij aan de goede kant staan. Danny heeft bericht gekregen dat hij naar Duitsland moet gaan. Naar welke plaats is hem onbekend. Hij heeft in het kamp vele vriendschappen gesloten. Zij gaan ook allen naar Duitsland. Jacob Schrijver en veel uit Winschoten gaan mee. Danny, Jacob en de andere mannen uit Winschoten behoren waarschijnlijk tot de groep Groningers die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp; Danny heeft de brief een dag voor zijn deportatie uit kamp Westerbork geschreven.

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Jurry&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van verloofde. een brief heeft de schrijver afgegeven bij de poort aan twee mannen (marechaussee?). Hij weet niet of zij aan de goede kant staan. Danny heeft bericht gekregen dat hij naar Duitsland moet gaan. Naar welke plaats is hem onbekend. Hij heeft in het kamp vele vriendschappen gesloten. Zij gaan ook allen naar Duitsland. Jacob Schrijver en veel uit Winschoten gaan mee. Danny, Jacob en de andere mannen uit Winschoten behoren waarschijnlijk tot de groep Groningers die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp; Danny heeft de brief een dag voor zijn deportatie uit kamp Westerbork geschreven.

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde vanuit kamp Westerbork

Van: Gans, Regina Zij wordt toegestaan het kamp te verlaten, om in de gemeente Westerbork en Hooghalen werk te verrichten.&nbsp; Geldig tot 16 september 1943.&nbsp;

Van: Gans, Regina Zij wordt toegestaan het kamp te verlaten, om in de gemeente Westerbork en Hooghalen werk te verrichten.&nbsp; Geldig tot 16 september 1943.&nbsp;

Ausweiskarte van Regina Gans in kamp Westerbork

Foto van Louis Koopman

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Vledder Datum: 1942 Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan staat Sallie van Brakel.&nbsp;

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Vledder Datum: 1942 Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan staat Sallie van Brakel.&nbsp;

Dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Vledder graven een sloot

Oproep Oproep om te verschijnen bij de Verwaltung, barak 86 Oproep bestemd voor: Katz, Werner&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-12-13

Oproep Oproep om te verschijnen bij de Verwaltung, barak 86 Oproep bestemd voor: Katz, Werner&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-12-13

Oproep voor Werner Katz

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-09-01 Onderwerp: bedanken voor het pakketje van Stella; familieleden van Werner uit Oss zijn in kamp Westerbork terecht gekomen; opgevangen in het achterafkamertje van de familie…in een familiebarak, koffie gedronken. Het kamertje is een ruimte van komen en gaan van mensen; in de brief van Werner bevinden zich door een kind gescheurde tientjes (3), laten inruilen door iemand zonder een Jodenster; vakantie van Stella is voorbij, ze geeft weer les, ze heeft een vergunning voor een fiets gekregen; trouwplannen, voorbereidingen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-09-01 Onderwerp: bedanken voor het pakketje van Stella; familieleden van Werner uit Oss zijn in kamp Westerbork terecht gekomen; opgevangen in het achterafkamertje van de familie…in een familiebarak, koffie gedronken. Het kamertje is een ruimte van komen en gaan van mensen; in de brief van Werner bevinden zich door een kind gescheurde tientjes (3), laten inruilen door iemand zonder een Jodenster; vakantie van Stella is voorbij, ze geeft weer les, ze heeft een vergunning voor een fiets gekregen; trouwplannen, voorbereidingen.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry, Mammie en Fia&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie en bezig met voorbereidingen voor het vertrekkend transport. Zie ook de andere brieven. Deze brief is de vierde versie die op de 23ste augustus is geschreven. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry, Mammie en Fia&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie en bezig met voorbereidingen voor het vertrekkend transport. Zie ook de andere brieven. Deze brief is de vierde versie die op de 23ste augustus is geschreven. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde en andere familieleden vanuit kamp Westerbork

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; V.l.n.r.: Beitske Kalma, de heer Gmelig Meiling en mej. v.d. Woning. Op de achtergrond waarschijnlijk barak 33.

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; V.l.n.r.: Beitske Kalma, de heer Gmelig Meiling en mej. v.d. Woning. Op de achtergrond waarschijnlijk barak 33.

Foto van personeel van Interneringskamp Westerbork

Van: Leeuw, de, B.&nbsp; Aan: Ras, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-27&nbsp; Onderwerp: vraag om gebruiksgoederen (bord, vork en een handdoek). Ze heeft met Klaartje en de kinderen gesproken.

Van: Leeuw, de, B.&nbsp; Aan: Ras, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-27&nbsp; Onderwerp: vraag om gebruiksgoederen (bord, vork en een handdoek). Ze heeft met Klaartje en de kinderen gesproken.

Briefkaart van B. de Leeuw aan mevrouw Ras vanuit kamp Westerbork

Personen