In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: verplichte inenting tegen difterie&nbsp; Tekst in Duits, zie voor Nederlandse tekst inv.nr. 4829-29

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: verplichte inenting tegen difterie&nbsp; Tekst in Duits, zie voor Nederlandse tekst inv.nr. 4829-29

Mededeling over verplichte inenting tegen difterie

Van: De Dienstleider van de OD, Pisk, A. Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1944-03-02 Plaats: Westerbork, kamp, barak 48 Onderwerp: bij alarm vrije doorgang naar zijn werkplek, DB 6.

Van: De Dienstleider van de OD, Pisk, A. Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1944-03-02 Plaats: Westerbork, kamp, barak 48 Onderwerp: bij alarm vrije doorgang naar zijn werkplek, DB 6.

Ausweis van Heinrich Gassmann voor vrije doorgang tijdens alarm

Van: Minister van Sociale Zaken&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer Utrecht&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-09-19&nbsp; Onderwerp: Werkverschaffing Vluchtelingenkamp, subsidie voor uitvoerende ontginningswerkzaamheden in en- rond het kampterrein.

Van: Minister van Sociale Zaken&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer Utrecht&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-09-19&nbsp; Onderwerp: Werkverschaffing Vluchtelingenkamp, subsidie voor uitvoerende ontginningswerkzaamheden in en- rond het kampterrein.

Brief van de Minister van Sociale Zaken aan Staatsbosbeheer Utrecht

Oproep voor transport Bestemd voor: Haan, de, Suzanna Datum: 1944-05-18 Plaats: Westerbork, kamp Betreft een oproep voor transport naar Bergen-Belsen

Oproep voor transport Bestemd voor: Haan, de, Suzanna Datum: 1944-05-18 Plaats: Westerbork, kamp Betreft een oproep voor transport naar Bergen-Belsen

Oproep voor transport van Suzanna de Haan

Van: Gudema&nbsp; Datum: 1944-10-14&nbsp; Onderwerp: toestemming voor bezoek aan barak 78 naar… (stempel van het Lager Krankenhaus) en ondertekend door de stationarts.

Van: Gudema&nbsp; Datum: 1944-10-14&nbsp; Onderwerp: toestemming voor bezoek aan barak 78 naar… (stempel van het Lager Krankenhaus) en ondertekend door de stationarts.

voor een bezoek aan barak 78 en het Lagerkrankenhaus

Van: De kampintendant Aan: Gassmann, de heer en mevrouw Datum: 1945-05-14 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: dansavond in de grote zaal om 19.30 uur.&nbsp;

Van: De kampintendant Aan: Gassmann, de heer en mevrouw Datum: 1945-05-14 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: dansavond in de grote zaal om 19.30 uur.&nbsp;

Uitnodiging voor een dansavond in de Grote Zaal

Onbeschreven briefpapier Westerbork, kamp

Brief onbeschreven

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Briefkaart van Betsy van Hoorn aan familie Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Gompels-le Blanc, Susanna Aan: familie v/d Berg Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: Groeten en liefs aan iedereen, zou graag een stuk kaas en een paar oude kousen of sokken ontvangen, schoonzus heeft jurk die nog moet worden opgehaald

Van: Gompels-le Blanc, Susanna Aan: familie v/d Berg Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: Groeten en liefs aan iedereen, zou graag een stuk kaas en een paar oude kousen of sokken ontvangen, schoonzus heeft jurk die nog moet worden opgehaald

Brief van Susanna Gompels-le Blanc aan familie v.d. Berg vanuit kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-08 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket met aardappels

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-08 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket met aardappels

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan fam. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Batavier-de Reeder, E. Aan: Batavier, M., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-05&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie. We weten niet hoe lang we hier nog zijn.

Van: Batavier-de Reeder, E. Aan: Batavier, M., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-05&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie. We weten niet hoe lang we hier nog zijn.

Briefkaart van E. Batavier-de Reeder aan M. Batavier vanuit kamp Westerbork

Personen