In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Overgetypt krantenartikel uit Het Nieuws van den Dag&nbsp; Datum: 1943-09-27&nbsp; Onderwerp: Doodvonnissen tegen 10 verzetsstrijders, later gecremeerd in Westerbork.

Overgetypt krantenartikel uit Het Nieuws van den Dag&nbsp; Datum: 1943-09-27&nbsp; Onderwerp: Doodvonnissen tegen 10 verzetsstrijders, later gecremeerd in Westerbork.

Doodvonnissen tegen 10 verzetsstrijders

Gedicht getiteld: Witterveld&nbsp; Geschreven door Poortman, J. in het Drents&nbsp; Over de executie van 10 verzetsstrijders

Gedicht getiteld: Witterveld&nbsp; Geschreven door Poortman, J. in het Drents&nbsp; Over de executie van 10 verzetsstrijders

over de 10 gefusilleerde verzetsstrijders

Bewegingsvrijheid voor Joden beperkt

Reizen of verhuizen zonder vergunning voor Joden verboden

Verklaring Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Betreft Jeanette Gerritse-Kwetser die toestemming krijgt om zich te begeven naar Apeldoorn en het kamp definitief te verlaten.

Verklaring Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Betreft Jeanette Gerritse-Kwetser die toestemming krijgt om zich te begeven naar Apeldoorn en het kamp definitief te verlaten.

Verklaring van commandant J.G. Buijvoets aan Jeanette Gerritse-Kwetser over het verlaten van het kamp

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-07-1943 Nr. 442 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cardozo, Abraham geb. 01-08-99 overleden te Westerbork op 20-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-07-1943 Nr. 442 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cardozo, Abraham geb. 01-08-99 overleden te Westerbork op 20-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Abraham Cardozo

Bewijs van crematie Datum: 16-06-1943 Nr. 344 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Weijl, Marcus Maximiliaan, geb. 01-05-80 overleden te Westerbork op 06-06-1943 en op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 16-06-1943 Nr. 344 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Weijl, Marcus Maximiliaan, geb. 01-05-80 overleden te Westerbork op 06-06-1943 en op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marcus Maximiliaan Weijl

Van: Wertheim, K. Aan: Wemmenhoven, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 (poststempel) Onderwerp: sturen van levensmiddelen

Van: Wertheim, K. Aan: Wemmenhoven, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 (poststempel) Onderwerp: sturen van levensmiddelen

Briefkaart van K. Wertheim aan familie Wemmenhoven vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 03-07-1943 Nr. 445 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bont, Judith geb. 07-07-16 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 03-07-1943 Nr. 445 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bont, Judith geb. 07-07-16 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Judith Bont

Transport SS'ers inspecteren een deportatietrein Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 &nbsp;

Transport SS'ers inspecteren een deportatietrein Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 &nbsp;

SS'ers inspecteren een deportatietrein

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Afdeling Bijstand aan niet-Nederlandse Joden Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-21 Onderwerp: oproep voor medische keuring op 26 mei 1942 in het gebouw ‘de Leeuw’.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Afdeling Bijstand aan niet-Nederlandse Joden Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-21 Onderwerp: oproep voor medische keuring op 26 mei 1942 in het gebouw ‘de Leeuw’.

Oproep voor medische keuring voor Heinrich Gassmann

Het Moderamen van de Alg. Synode der Ned. Herv. kerk machtigt de heer Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-12-18 Onderwerp: zorg voor gedoopte Joden, die in kamp Westerbork of elders verblijven.

Het Moderamen van de Alg. Synode der Ned. Herv. kerk machtigt de heer Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-12-18 Onderwerp: zorg voor gedoopte Joden, die in kamp Westerbork of elders verblijven.

Machtiging voor S. Tabaksblatt voor de geestelijke verzorging van gedoopte Joden

Personen