In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Enwald, Corn. (Eppo Gans) Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1944-08 Onderwerp: gemoedstoestand; probeert de vrouw van zijn broer Gerard op te beuren; weet zelf niet welke kant het opgaat wat hem zelf betreft. Een goede vriend is op transport gegaan…

Van: Enwald, Corn. (Eppo Gans) Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1944-08 Onderwerp: gemoedstoestand; probeert de vrouw van zijn broer Gerard op te beuren; weet zelf niet welke kant het opgaat wat hem zelf betreft. Een goede vriend is op transport gegaan…

Brief van Eppo Gans aan zijn familie vanuit kamp Vught

Pasfoto van Rozette van Cleef Plaats: Praag Datum: 1945-05

Pasfoto van Rozette van Cleef Plaats: Praag Datum: 1945-05

Pasfoto van Rozette van Cleef

Van: Fam. Spier Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-18 Onderwerp: schrijfster vindt het fijn dat Esthertje zo'n schik heeft met de pop.&nbsp;

Van: Fam. Spier Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-18 Onderwerp: schrijfster vindt het fijn dat Esthertje zo'n schik heeft met de pop.&nbsp;

Brief van de familie Spier aan S. Boas-Prins vanuit Amsterdam

Van: Magnus, J. Aan: Goldschmidt, L. Datum: 1943-06-17 Plaats: Amsterdam Onderwerp: pakket ontvangen met onder andere sardines, koffie en thee. De opgroeiende jongens verlangen naar van alles en nog wat. Gewenste papieren zijn verstuurd. Nog iets van je moeder gehoord?

Van: Magnus, J. Aan: Goldschmidt, L. Datum: 1943-06-17 Plaats: Amsterdam Onderwerp: pakket ontvangen met onder andere sardines, koffie en thee. De opgroeiende jongens verlangen naar van alles en nog wat. Gewenste papieren zijn verstuurd. Nog iets van je moeder gehoord?

Brief van Josef Magnus aan L. Goldschmidt vanuit Amsterdam

Onderduikplaatsen

Onderduik bij de Pastorie van Garsthuizen

Plaatsen in kamp Westerbork

LaKa

Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork

Broeikas kamp Westerbork

Barak 5

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barak 4

SD-bunker

Waterzuivering kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

Dienstwoningen kamp Westerbork

Transportbarakken kamp Westerbork

Barak 103

Barak 3

Barak 104

Barak 12

Vrouwenbarakken kamp Westerbork

Barak 11

Barak 52

Barak 105

Barak 54

Mannenbarakken kamp Westerbork

Barak 53

Barak 106

Jongerenbarakken kamp Westerbork

Barak 62

Barak 61

Barak 60

Barak 59

Barak 58

Barak 57

Barak 56

Barak 55

Kappersafdeling kamp Westerbork

Barak 65

Kampboerderij

Barak 63

Familiebarakken kamp Westerbork

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Barak 72

Ziekenhuiskeuken kamp Westerbork

Barak 71

Eerste ingang kamp Westerbork

Wegennet kamp Westerbork

Kantine kamp Westerbork

Barak 99

Barak 70

Toko kamp Westerbork

Barak 69

Barak 100

Heidelager

Appèlplaats kamp Westerbork

Barak 68

LaWa

Barak 101

Barak 67

Barak 102

Latrines kamp Westerbork

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

Beplanting kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Barak 66

Barak 93

Aardappelkeuken kamp Westerbork

Barak 76

Personeelsbarakken kamp Westerbork

Barak 75

Vrijgezellenbarakken kamp Westerbork

Barak 94

Barak 74

Kommandantur

Barak 73

Prikkeldraad kamp Westerbork

Kleiderkammer kamp Westerbork

Barak 82

Gevangenis kamp Westerbork

Strafbarakken

Barak 95

Gracht kamp Westerbork

Barak 81

Antragstelle

Barak 96

Barak 80

Bagagebarakken kamp Westerbork

Barak 97

Commandantswoning

Wachttorens kamp Westerbork

Buitencommando's kamp Westerbork

Barak 79

Barak 98

Bakkerij kamp Westerbork

Barak 78

Casino kamp Westerbork

Aardappelkelder

Barak 77

Kindertehuis kamp Westerbork

Barak 87

Zusterhuis kamp Westerbork

Barak 86

Paardenstal kamp Westerbork

Barak 85

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Portret van een baby in kamp Westerbork

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby. Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby. Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Verslag over de bevrijding van kamp Westerbork en de week dat er aan vooraf ging.

Verslag over de bevrijding van kamp Westerbork en de week dat er aan vooraf ging.

Verslag van Aad van As over de bevrijding van kamp Westerbork

Specifieke groepen kampbewoners

Politieke gevangenen kamp Westerbork

Overall van een politieke gevangene Nummer 61 Gedragen door mw. W. Burger-Boeve, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen.

Overall van een politieke gevangene Nummer 61 Gedragen door mw. W. Burger-Boeve, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen.

Overall van een politieke gevangene

SamuelSchrijver

Samuel
Schrijver