In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Wallega-Vieijra, M. Aan: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Arnhem, Huis van Bewaring Onderwerp: Ze kan zich niet voorstellen dat ze beiden (haar echtgenoot Jacques Wallega, (1912) zit in een andere cel) in een cel zitten. De schrijfster zit in een ruimte met twee andere vrouwen. Misschien wil ze zich laten steriliseren om als gewone mensen verder te kunnen leven. Ze heeft niets bij zich en ze heeft behoefte aan een tandenborstel en kousen…

Van: Wallega-Vieijra, M. Aan: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Arnhem, Huis van Bewaring Onderwerp: Ze kan zich niet voorstellen dat ze beiden (haar echtgenoot Jacques Wallega, (1912) zit in een andere cel) in een cel zitten. De schrijfster zit in een ruimte met twee andere vrouwen. Misschien wil ze zich laten steriliseren om als gewone mensen verder te kunnen leven. Ze heeft niets bij zich en ze heeft behoefte aan een tandenborstel en kousen…

Brief van M. Wallega-Vieijra aan J. Wallega vanuit de gevangenis in Arnhem

Van: Syswerda, directeur Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-21&nbsp; Onderwerp: huisvesting directeur, tegemoetkoming kosten, tijdelijk verblijf in Assen; de woning is nog niet klaar; watervoorziening voor koken en wassen; sanitair is nog niet volledig, centrale verwarming is nog niet gemonteerd; de ramen zijn niet waterdicht; de kelder is ondergelopen; afvoer regenwater op de balkons is niet in orde…

Van: Syswerda, directeur Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-21&nbsp; Onderwerp: huisvesting directeur, tegemoetkoming kosten, tijdelijk verblijf in Assen; de woning is nog niet klaar; watervoorziening voor koken en wassen; sanitair is nog niet volledig, centrale verwarming is nog niet gemonteerd; de ramen zijn niet waterdicht; de kelder is ondergelopen; afvoer regenwater op de balkons is niet in orde…

Brief

Foto's Onderwerp: afbeeldingen van de verschillende leden van de familie Philips.&nbsp; Boven: Philips, Betje, Philips-Frinkel, Schoontje en Philips, Philipp Midden: Philips, Eduard en Philips-Slier, Grietje Onder: Philips, Abram (Arthur), Philips-van Gelder, Wilhelmina Magdalena en Philips, Elie

Foto's Onderwerp: afbeeldingen van de verschillende leden van de familie Philips.&nbsp; Boven: Philips, Betje, Philips-Frinkel, Schoontje en Philips, Philipp Midden: Philips, Eduard en Philips-Slier, Grietje Onder: Philips, Abram (Arthur), Philips-van Gelder, Wilhelmina Magdalena en Philips, Elie

Portretfoto's van de familie Philips

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Dolle Dinsdag

Van: Joodsche Raad, afdeling Voorlichtingsdienst Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-16 Plaats: Amsterdam Onderwerp: negatieve reactie op een vraag (waarschijnlijk was de vraag of Anna Polak-Korthoef nog in kamp Westerbork was).

Van: Joodsche Raad, afdeling Voorlichtingsdienst Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-16 Plaats: Amsterdam Onderwerp: negatieve reactie op een vraag (waarschijnlijk was de vraag of Anna Polak-Korthoef nog in kamp Westerbork was).

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan J. Kortoef

Tandarts Een patient wordt door tandarts H. Wolf behandeld. De tandartsassistente is zijn vrouw Edith Wolf-Rosianski. Kamp Westerbork, 1943-1944.

Tandarts Een patient wordt door tandarts H. Wolf behandeld. De tandartsassistente is zijn vrouw Edith Wolf-Rosianski. Kamp Westerbork, 1943-1944.

Tandheelkundige zorg in het kamp

Overzicht Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1965-07-12

Overzicht Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1965-07-12

Plattegrond met legenda van het woonoord Schattenberg in 1965

Revisietekening elektrische installatie kabelnet/ overzicht&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-09

Revisietekening elektrische installatie kabelnet/ overzicht&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-09

Plattegrond van het elektrische kabelnet in het woonoord Schattenberg

Revisietekening elektrische installatie barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-10-24

Revisietekening elektrische installatie barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-10-24

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 107 in het woonoord Schattenberg

Dr. E.A.M. Speijer Entomologisch werk in de Nazikampen Overgedrukt uit het tijdschrift voor Entomologie Deel LXXXVIII jrg. 1945 (1947) gepubliceerd 1 okt. 1947.

Dr. E.A.M. Speijer Entomologisch werk in de Nazikampen Overgedrukt uit het tijdschrift voor Entomologie Deel LXXXVIII jrg. 1945 (1947) gepubliceerd 1 okt. 1947.

Entomologisch werk in de Nazikampen door Dr. E.A.M. Speijer

Van: Simons, D. Aan: Medema, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-12 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, een invulling geven aan zijn dagelijks leven.

Van: Simons, D. Aan: Medema, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-12 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, een invulling geven aan zijn dagelijks leven.

Brief van David Simons aan mej. Medema vanuit Amsterdam

Lagerbefehl No. 12 Datum: 1943-03-05 Werktijden; Heidelager

Lagerbefehl No. 12 Datum: 1943-03-05 Werktijden; Heidelager

Lagerbefehl No. 12

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de schoenmakerij van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de schoenmakerij van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werken in de batterijsloperij. De strafgevallen zijn herkenbaar aan hun armband.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werken in de batterijsloperij. De strafgevallen zijn herkenbaar aan hun armband.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-21 Onderwerp: bewaker (Schalkhaar); kampgevangenen uit Vught springen uit de wagon.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-21 Onderwerp: bewaker (Schalkhaar); kampgevangenen uit Vught springen uit de wagon.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in het naaiatelier.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in het naaiatelier.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Bouw van de kas achter de woning van de kampcommandant.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Bouw van de kas achter de woning van de kampcommandant.

Gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen interieur gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen exterieur gebouwen kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Aankomst van een transport uit Amsterdam in kamp Westerbork, een bewaker controleert op de voorgrond.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Aankomst van een transport uit Amsterdam in kamp Westerbork, een bewaker controleert op de voorgrond.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de vliegtuigsloperij. Op de achtergrond is een lorrie, het smalspoor en barak 107 te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de vliegtuigsloperij. Op de achtergrond is een lorrie, het smalspoor en barak 107 te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk bij de timmerwerkplaats/Tischlerei van het kamp. De ingang van de smederij/Schlosserei is ook te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk bij de timmerwerkplaats/Tischlerei van het kamp. De ingang van de smederij/Schlosserei is ook te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de kousenweverij van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de kousenweverij van het kamp.

Israël Maurits EmileKohen

Israël Maurits Emile
Kohen