In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. Men is bezig in het kamp, op de achtergrond is de schoorsteen van het ketelhuis te zien.

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. Men is bezig in het kamp, op de achtergrond is de schoorsteen van het ketelhuis te zien.

De aanleg van de aftakking van de spoorlijn in het kamp

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Hollandsche Schouwburg

Calendarium kamp Westerbork

1941

April 1941

Oktober 1941

Juni 1941

Mei 1941

November 1941

September 1941

Juli 1941

Augustus 1941

December 1941

Januari 1941

Maart 1941

Februari 1941

Van: Lobstein, Adriaan&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-08-21 Onderwerp: Ausweiskarte, Ersatzkarte.

Van: Lobstein, Adriaan&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-08-21 Onderwerp: Ausweiskarte, Ersatzkarte.

Ausweiskarte van Adriaan Lobstein in kamp Westerbork

Vooroorlogs Joods leven

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Kristallnacht

Orthodoxe stroming Jodendom

Liberale stroming Jodendom

Vooroorlogs antisemitisme

Zionisme

Anschluss

Joodse vluchtelingen

Hachsjara

Marokkaanse Joden

Surinaamse Joden

Naziconcentratiekampen

Kamp Vught

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bericht aan Pinkus, Joachim, H. dat deze met zijn vrouw op de Theresienstadtlijst staat en dat het transport op 14-09-1943 vertrekt. Tevens beschrijving van wat men mee mag nemen. Datum: 1943-09-10

Bericht aan Pinkus, Joachim, H. dat deze met zijn vrouw op de Theresienstadtlijst staat en dat het transport op 14-09-1943 vertrekt. Tevens beschrijving van wat men mee mag nemen. Datum: 1943-09-10

Bewijs voor Joachim Pinkus voor het transport naar Theresienstadt samen met zijn echtgenote

Gevangenissen

Oranjehotel

Huis van bewaring Veenhuizen

Huis van bewaring Arnhem

Huis van bewaring Haagse Veer

Gevangenis Amstelveenseweg

Huis van bewaring Meppel

Huis van bewaring Groningen

Scholtenshuis

Huis van bewaring Zwolle

Huis van bewaring Doetinchem

Gevangenis Weteringenschans

Huis van bewaring Assen

Kamp Bismarckhütte

Kamp Bisingen

Kamp Biberach

Kamp Beuthen

Kamp Bernhausen

Bergen-Belsen

Kamp Beendorf

Kamp Bad-Warmbrunn

Auschwitz III

Auschwitz II

Auschwitz I

Kamp Augsburg

Kamp Annaburg

Kamp Annaberg

Kamp Stara Kuznica

Kamp Allach

Sachsenhausen

Kazerne Dossin

Kamp Erika

Emslandlager

Coselkampen

Gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel

Kamp Sackenhoym

Kamp Reigersfeld

Kamp Niemtz

Kamp Niederkirch

Kamp Klettendorf

Kamp Johannesdorf

Kamp Gross Sarne

Kamp Anhalt

Strafkampen

Doorvoerkampen

Foto van Salomon Hartog Polak (1887-1942)

Foto van Salomon Hartog Polak (1887-1942)

Foto van Salomon Hartog Polak

Bewijs van aanmelding wel of niet van Joodse bloede Van: Vries, de , Esther Plaats: Haarlem Datum: 1941-03-20

Bewijs van aanmelding wel of niet van Joodse bloede Van: Vries, de , Esther Plaats: Haarlem Datum: 1941-03-20

Bewijs van aanmelding van Esther de Vries

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, Greet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-05 Onderwerp: omstandigheden; felicitatie met verjaardag. De schrijfster weet ondertussen al aardig de weg te vinden in het centrum van Amsterdam.

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, Greet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-05 Onderwerp: omstandigheden; felicitatie met verjaardag. De schrijfster weet ondertussen al aardig de weg te vinden in het centrum van Amsterdam.

Brief van Martha Bertenthal aan Greet Kokje vanuit Amsterdam

Schuldbekentenis van Carel Emanuel Hedeman aan de Staat der Nederlanden wegens de door het Gezantschap der Nederlanden betaalde kosten van levensonderhoud aan hem en zijn gezin gedurende de periode vanaf zijn aankomst in Zwitserland tot 31 maart 1945. Met gespecificeerde rekening, 3 aug. 1945.

Schuldbekentenis van Carel Emanuel Hedeman

GrietjeSwaluw-Scheffer

Grietje
Swaluw-Scheffer