In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Legitimatiebewijs&nbsp; Van: Jacob da Silva Curiel&nbsp; Betreft een reisvergunning i.v.m. werkzaamheden als schilder. Met pasfoto en stempel J

Legitimatiebewijs&nbsp; Van: Jacob da Silva Curiel&nbsp; Betreft een reisvergunning i.v.m. werkzaamheden als schilder. Met pasfoto en stempel J

Legitimatiebewijs van Jacob da Silva Curiel

Van: gemeentepolitie Delfzijl Aangifte: van Dam, Aron, A. Plaats: Delfzijl Datum: 1945-08-20 Onderwerp: gedwongen vertrek uit Delfzijl; onderduik; bij het weer willen betrekken van de woning aan de Koestraat 225 B bleek de hele inboedel weggehaald te zijn.&nbsp;

Van: gemeentepolitie Delfzijl Aangifte: van Dam, Aron, A. Plaats: Delfzijl Datum: 1945-08-20 Onderwerp: gedwongen vertrek uit Delfzijl; onderduik; bij het weer willen betrekken van de woning aan de Koestraat 225 B bleek de hele inboedel weggehaald te zijn.&nbsp;

Rapport van de politie betreffende een totale vermissing van de woninginrichting

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Alida Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05/06 Onderwerp: schrijfdag; censuur; ontvangen van pakketten; leiding over wagon (Eddy); omstandigheden; voedsel; kinderen in het weeshuis.&nbsp;

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Alida Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05/06 Onderwerp: schrijfdag; censuur; ontvangen van pakketten; leiding over wagon (Eddy); omstandigheden; voedsel; kinderen in het weeshuis.&nbsp;

Brief van Morris Zomerplaag aan Alida vanuit kamp Westerbork

Van: Ondercommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-25 Onderwerp: bewaking van post "West" en "Oost" en de aflossingstijden.

Van: Ondercommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-25 Onderwerp: bewaking van post "West" en "Oost" en de aflossingstijden.

Instructie over de bewaking van post "West" en "Oost" en de aflossingstijden.

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942 Links op de foto de centrale keuken. Rechts ervan barak 10 en een deel van de schouwburgbarak. De foto is genomen vanaf de voormalige appelplaats. Barak 80 is dan nog niet gebouwd.

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942 Links op de foto de centrale keuken. Rechts ervan barak 10 en een deel van de schouwburgbarak. De foto is genomen vanaf de voormalige appelplaats. Barak 80 is dan nog niet gebouwd.

Zicht op de centrale keuken en een deel van de schouwburg

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Judith hoopt dat de brieven en pakjes aankomen, want ze weet het baraknummer niet. Ze heeft een pakje uit Lissabon ontvangen met vijgen en amandelen die ze doorstuurt zodra ze het baraknummer weet.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Judith hoopt dat de brieven en pakjes aankomen, want ze weet het baraknummer niet. Ze heeft een pakje uit Lissabon ontvangen met vijgen en amandelen die ze doorstuurt zodra ze het baraknummer weet.&nbsp; Met enveloppe

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Brief van het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis Verklaring dat: Marianus Snoek Geboren: 09-11-1881 Op 18 september 1942 van Westerbork naar Auschwitz is gedeporteerd.

Brief van het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis Verklaring dat: Marianus Snoek Geboren: 09-11-1881 Op 18 september 1942 van Westerbork naar Auschwitz is gedeporteerd.

Brief van het Nederlandsche Roode Kruis

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Herman Kan) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: over haar status en een eventuele vrijlating, een complex proces; ze gelooft niet met Pinksteren thuis te zullen zijn; over Eef van Thijn en haar man Alfred en haar zieke man waren in Westerbork. (Ze zijn met het transport vertrokken). Ze waren flink…; Lotte deed alles binnen haar mogelijkheden voor hun; Ze hebben Palestina-papieren; Sieg Menco en zijn vrouw zijn ook hier…; mevrouw Waterman zou het fijn vinden als Tibor haar man bezoekt; over de man van Rita Menko; er gaat veel post verloren.

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Herman Kan) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: over haar status en een eventuele vrijlating, een complex proces; ze gelooft niet met Pinksteren thuis te zullen zijn; over Eef van Thijn en haar man Alfred en haar zieke man waren in Westerbork. (Ze zijn met het transport vertrokken). Ze waren flink…; Lotte deed alles binnen haar mogelijkheden voor hun; Ze hebben Palestina-papieren; Sieg Menco en zijn vrouw zijn ook hier…; mevrouw Waterman zou het fijn vinden als Tibor haar man bezoekt; over de man van Rita Menko; er gaat veel post verloren.

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via Herman Kan) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Blits-Lam Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-31 Onderwerp: mevrouw Veer komt op bezoek; Sonja werkt helemaal niet meer, alleen nog thuis; zou ze voor een paar dagen kunnen komen, omdat het zo stil is…&nbsp;

Van: Blits-Lam Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-31 Onderwerp: mevrouw Veer komt op bezoek; Sonja werkt helemaal niet meer, alleen nog thuis; zou ze voor een paar dagen kunnen komen, omdat het zo stil is…&nbsp;

Philip EmanuelStaal

Philip Emanuel
Staal