In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Aan: Waarde familie Plaats: Datum: Onderwerp: omstandigheden

Van: Aan: Waarde familie Plaats: Datum: Onderwerp: omstandigheden

Brief aan waarde familie

Bezoeken kamp Westerbork

Particulier bezoek kamp Westerbork

Bezoek relaties kamp Westerbork

Van: Nederlandsch-Israëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-30 Onderwerp: de heer S. Roet belast met de controle over de boekhouding zal zich buigen over het kostenprobleem van de urnen van in kamp Westerbork overleden en gecremeerde kampgevangenen.

Van: Nederlandsch-Israëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-30 Onderwerp: de heer S. Roet belast met de controle over de boekhouding zal zich buigen over het kostenprobleem van de urnen van in kamp Westerbork overleden en gecremeerde kampgevangenen.

Kostenprobleem van de urnen van overleden personen in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 319 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; De Vries, Naphtalie geb. 26-01-39 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 319 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; De Vries, Naphtalie geb. 26-01-39 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Naphtalie de Vries

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Organisation Todt

Machtiging voor de geestelijke verzorging van de Christen Joden die ten gevolge van het vertrek uit hun woonplaatsen in kamp Westerbork of elders in Nederland verblijven.&nbsp; Afgegeven door de Algemene Synodale Commissie der Nederlandsche Hervormde Kerk.&nbsp; Datum: 1942-12-18

Machtiging voor de geestelijke verzorging van de Christen Joden die ten gevolge van het vertrek uit hun woonplaatsen in kamp Westerbork of elders in Nederland verblijven.&nbsp; Afgegeven door de Algemene Synodale Commissie der Nederlandsche Hervormde Kerk.&nbsp; Datum: 1942-12-18

Machtiging tot verzorging van gedoopte Joden die in kamp Westerbork of elders verblijven

Gebed Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944

Gebed Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944

Gebed gebruikt tijdens een gebedsdienst in kamp Westerbork

Van: Cleeff van, Alice Aan: lieve Henny, vrienden allemaal Plaats: Geneve Datum: 1945-05-30 Onderwerp: Omstandigheden in Zwitserland en het lot van velen.

Van: Cleeff van, Alice Aan: lieve Henny, vrienden allemaal Plaats: Geneve Datum: 1945-05-30 Onderwerp: Omstandigheden in Zwitserland en het lot van velen.

Brief van Alice van Cleeff aan Henny en vrienden vanuit Zwitserland

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Pauze tijdens het werk.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Pauze tijdens het werk.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Pauze tijdens het werk op het land bij kamp Westerbork

Van: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18 Plaats: Westerbork, kamp, barak 48 Onderwerp: Het is onduidelijk waar deze kaart voor de kantine kon worden gebruikt of staat de ‘F’ op de bonnen voor het ophalen van goederen uit de barak van de Fürsorge?

Van: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18 Plaats: Westerbork, kamp, barak 48 Onderwerp: Het is onduidelijk waar deze kaart voor de kantine kon worden gebruikt of staat de ‘F’ op de bonnen voor het ophalen van goederen uit de barak van de Fürsorge?

Bonkaart van Inge Gassmann-Baumann in kamp Westerbork

Barakken na de grote brand. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1958 Bij deze brand gingen de barakken met de nummers 60, 61 en 62 geheel verloren en barak 63 voor een gedeelte.&nbsp;

Barakken na de grote brand. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1958 Bij deze brand gingen de barakken met de nummers 60, 61 en 62 geheel verloren en barak 63 voor een gedeelte.&nbsp;

Philip Weijel