In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Datum: april 1945 Onderwerp: Slichtenarbeit (maschinen tischlerei).

Van: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Datum: april 1945 Onderwerp: Slichtenarbeit (maschinen tischlerei).

Document over werkzaamheden in Theresienstadt van Josef Magnus

Geld ter waarde van 1 Mark. Gedrukt door de Geallieerden Serienummer: 061173161

Geld ter waarde van 1 Mark. Gedrukt door de Geallieerden Serienummer: 061173161

Geld te waarde van 1 Mark gedrukt door de Geallieerden voor bezet Duitsland

Van: Ministerie van Oorlog Aan: Leffers, L. Plaats: Den Haag Datum: 1947-10-24 Onderwerp: beëindiging arbeidsovereenkomst.

Van: Ministerie van Oorlog Aan: Leffers, L. Plaats: Den Haag Datum: 1947-10-24 Onderwerp: beëindiging arbeidsovereenkomst.

Mededeling van het Ministerie van Oorlog aan de heer L. leffers

Arbeitskarte van Henriette Clara Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: werkzaam voor DB 6, groep 13. met stempels van arts A. Bial (vrijstelling van dienst of lichte dienst).

Arbeitskarte van Henriette Clara Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: werkzaam voor DB 6, groep 13. met stempels van arts A. Bial (vrijstelling van dienst of lichte dienst).

Arbeitskarte van Heriette C. Cohen-de Haaff in kamp Westerbork

Armband met opdruk NB 257 (Notbereitschaft, hulptroepen van de Ordedienst).

Armband met opdruk NB 257 (Notbereitschaft, hulptroepen van de Ordedienst).

Armband met opdruk NB (Notbereitschaft) 257

Appèl. Getekend door: Kok. Leo Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1943-02&nbsp; Een groep mannen van de NB staan op appèl en worden toegesproken door de OD. De mannen worden vanuit kamp Westerbork ingezet bij het leeghalen van het Apeldoornsche Bosch.

Appèl. Getekend door: Kok. Leo Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1943-02&nbsp; Een groep mannen van de NB staan op appèl en worden toegesproken door de OD. De mannen worden vanuit kamp Westerbork ingezet bij het leeghalen van het Apeldoornsche Bosch.

Aquarel van een appèl in het Apeldoornsche Bosch getekend door Leo Kok

Foto gemaakt door Breslauer, Werner, Rudof&nbsp; Portretfoto van Frau E. H. Hassel-Mullender.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto gemaakt door Breslauer, Werner, Rudof&nbsp; Portretfoto van Frau E. H. Hassel-Mullender.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto van Frau E.H. Hassel-Mullender.

Lagersonderbefehl Westerbork, kamp 1943-10-19 Inhoud: bepalingen voor het verkeer tussen het kamp en de buitenwereld; bepalingen voor het interne kampleven.

Lagersonderbefehl Westerbork, kamp 1943-10-19 Inhoud: bepalingen voor het verkeer tussen het kamp en de buitenwereld; bepalingen voor het interne kampleven.

Lagersonderbefehl

Van: Heymann-Heymans, familie (onder andere opa) Aan: &nbsp;Heymans, Arthur, Ruth en kinderen Datum: 1943-07-27 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Opa, pakket nummer 36 is goed ontvangen (opsomming), in het bezit van een attest, verhuisd naar barak 84 (barak voor ouden van dagen). De bewoners van deze barak hoeven niet meer te werken, Herman Heymann is in het kamp werkzaam als dakdekker (groepsleider), de enige nog in het kamp die zich hiermee bezighoudt, de rest van het personeel is vertrokken. Hij moet nieuwe mensen opleiden. Hij is net uit het ziekenhuis ontslagen (Angina). Een bekende is erg ziek en ligt in barak 83. Met bijbehorende enveloppe &nbsp;

Van: Heymann-Heymans, familie (onder andere opa) Aan: &nbsp;Heymans, Arthur, Ruth en kinderen Datum: 1943-07-27 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Opa, pakket nummer 36 is goed ontvangen (opsomming), in het bezit van een attest, verhuisd naar barak 84 (barak voor ouden van dagen). De bewoners van deze barak hoeven niet meer te werken, Herman Heymann is in het kamp werkzaam als dakdekker (groepsleider), de enige nog in het kamp die zich hiermee bezighoudt, de rest van het personeel is vertrokken. Hij moet nieuwe mensen opleiden. Hij is net uit het ziekenhuis ontslagen (Angina). Een bekende is erg ziek en ligt in barak 83. Met bijbehorende enveloppe &nbsp;

FloraMendes Monteiro

Flora
Mendes Monteiro