We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Label voor bagage Afzender: Jong, de, H. Aan: Kwieser, Henri, inspecteur Joodsche Raad, barak 34 Plaats: Amsterdam

Label voor bagage Afzender: Jong, de, H. Aan: Kwieser, Henri, inspecteur Joodsche Raad, barak 34 Plaats: Amsterdam

Label voor bagage

Van: Gerzon, Dolf Aan: Ras-(Batavier), M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-25 Onderwerp: Aankomst in het kamp Westerbork, Adolf slaapt bij zijn vader, zijn zus Annie bij zijn moeder (mannengedeelte en vrouwengedeelte van de barak); Vraag om lakens en slopen, kousen en zeep. Zijn vader zegt dat er een kans is dat ze naar huis terug kunnen gaan.

Van: Gerzon, Dolf Aan: Ras-(Batavier), M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-25 Onderwerp: Aankomst in het kamp Westerbork, Adolf slaapt bij zijn vader, zijn zus Annie bij zijn moeder (mannengedeelte en vrouwengedeelte van de barak); Vraag om lakens en slopen, kousen en zeep. Zijn vader zegt dat er een kans is dat ze naar huis terug kunnen gaan.

Briefkaart van Adolf Gerzon aan M. Ras-Batavier vanuit kamp Westerbork

Verklaring De Joodsche raad voor Amsterdam bevestigd dat Jacob Barend, geb. 25-3-06 te Amsterdam werkzaam is bij de afdeling Expositur. Hij is in het bezit van armband nr. 50.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-03-25

Verklaring De Joodsche raad voor Amsterdam bevestigd dat Jacob Barend, geb. 25-3-06 te Amsterdam werkzaam is bij de afdeling Expositur. Hij is in het bezit van armband nr. 50.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-03-25

Verklaring dat Jacob Barend werkzaam is voor de Joodse Raad

Joodse Raad voor Amsterdam

Expositur

Legitimatiebewijs Portugees Israelitisch Ziekenhuis Amsterdam Met verklaring dat Alexander Roozendaal als keel-neus-oorarts werkzaam is in het ziekenhuis. Datum: 1942-08-16 Met pasfoto

Legitimatiebewijs Portugees Israelitisch Ziekenhuis Amsterdam Met verklaring dat Alexander Roozendaal als keel-neus-oorarts werkzaam is in het ziekenhuis. Datum: 1942-08-16 Met pasfoto

Verklaring dat Alexander Roozendaal werkzaam is voor het Portugees Israëlitisch Ziekenhuis

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Portugees Israëlitisch Ziekenhuis

Kwitantie van de Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. ondersteuning en maatschappelijk werk. Niet ingevuld.

Kwitantie van de Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. ondersteuning en maatschappelijk werk. Niet ingevuld.

Kwitantie van de Joodsche Raad voor Amsterdam ten behoeve van ondersteuning

Van: (Roos)-Leer, van, Anna Aan: Familie Plaats: Meppel Datum: 1942-08-30 Onderwerp: het transport van haar man en zoons naar resp. een Joods werkkamp in Orvelte en naar kamp Westerbork, en het transport van andere bekenden naar Westerbork en de deportatie van haar zonen Hein en Leman via Joods werkkamp kamp Linde naar Westerbork en op transport van 24-08-1942 naar Auschwitz.

Van: (Roos)-Leer, van, Anna Aan: Familie Plaats: Meppel Datum: 1942-08-30 Onderwerp: het transport van haar man en zoons naar resp. een Joods werkkamp in Orvelte en naar kamp Westerbork, en het transport van andere bekenden naar Westerbork en de deportatie van haar zonen Hein en Leman via Joods werkkamp kamp Linde naar Westerbork en op transport van 24-08-1942 naar Auschwitz.

Brief van Anna Roos-van Leer aan familie vanuit Meppel

Afgegeven april 1943 door de Joodsche Raad voor Amsterdam waarin wordt verklaard dat Frenkel, Hans geldbedragen boven het toegestane maximum t.b.v. de kassa der afdeling Lijnbaansgracht van de Joodsche Raad voor Amsterdam en afdeling Westerbork bij zich heeft te dragen.

Verklaring van de Joodsche Raad voor Amsterdam betreffende Hans Frenkel

Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Verklaring van de Joodsche Raad voor Amsterdam in Duits en Nederlands waarin wordt verklaard dat Frenkel als koerier tussen Amsterdam en Westerbork voor de Joodsche Raad werkzaam is.

Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Verklaring van de Joodsche Raad voor Amsterdam in Duits en Nederlands waarin wordt verklaard dat Frenkel als koerier tussen Amsterdam en Westerbork voor de Joodsche Raad werkzaam is.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: mededeling dat Schoontje de Leeuw-Polak op de Weinreblijst is geplaatst

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: mededeling dat Schoontje de Leeuw-Polak op de Weinreblijst is geplaatst

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan Bernard de Leeuw

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-05 Onderwerp: mededeling dat Henri de Leeuw, geb. 12-11-1909 op 16 juli vanaf Amersfoort via Westerbork is vertrokken naar Duitsland

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-05 Onderwerp: mededeling dat Henri de Leeuw, geb. 12-11-1909 op 16 juli vanaf Amersfoort via Westerbork is vertrokken naar Duitsland

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan fam. de Leeuw

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: Meijer-Verduin, R.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1941-08-22&nbsp; Onderwerp: bijdrage in het onderhoud van behoeftige Joden. Op achterzijde richtlijnen en voorbeeld van te betalen bijdrage.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: Meijer-Verduin, R.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1941-08-22&nbsp; Onderwerp: bijdrage in het onderhoud van behoeftige Joden. Op achterzijde richtlijnen en voorbeeld van te betalen bijdrage.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam aan R. Meijer-Verduin

Van: De Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Westerbork Aan: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-25 Onderwerp: oproep tot stempeling van persoonsbewijs

Van: De Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Westerbork Aan: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-25 Onderwerp: oproep tot stempeling van persoonsbewijs

Oproep van de Joodsche Raad voor Amsterdam voor Saartje Kruimink-van Dam

Van: Joodsche raad voor Amsterdam, Sluzker Aan: Barend, Jacob Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: toezending van de Ausnahme-bescheinigung

Van: Joodsche raad voor Amsterdam, Sluzker Aan: Barend, Jacob Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: toezending van de Ausnahme-bescheinigung

Brief van Expositur aan Barend Jacob betreffende Ausnahme-bescheinigung

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Dhr. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-06 Onderwerp: mededeling dat verdere stappen voor Schoontje de Leeuw-Polak geen doel meer hebben.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Dhr. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-06 Onderwerp: mededeling dat verdere stappen voor Schoontje de Leeuw-Polak geen doel meer hebben.

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan dhr. de Leeuw

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: vraag om kleding en beschrijving situatie in kamp.

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: vraag om kleding en beschrijving situatie in kamp.

Briefkaart van Annie Gerzon aan mevrouw Ras vanuit kamp Westerbork

Van: Gerzon, L.&nbsp; Aan: Batavier, M.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-29&nbsp; Onderwerp: pakketten voor employés van de Joodse Raad in Westerbork.

Van: Gerzon, L.&nbsp; Aan: Batavier, M.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-29&nbsp; Onderwerp: pakketten voor employés van de Joodse Raad in Westerbork.

Briefkaart van L. Gerzon aan M. Batavier vanuit kamp Westerbork

Van: Gerzon, Adolf Aan: Ras, M., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-25&nbsp; Onderwerp: aankomst in Westerbork en vraag om pakketten; mannenbarakken en vrouwenbarakken; een kleine kans om ontslagen te worden.

Van: Gerzon, Adolf Aan: Ras, M., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-25&nbsp; Onderwerp: aankomst in Westerbork en vraag om pakketten; mannenbarakken en vrouwenbarakken; een kleine kans om ontslagen te worden.

Briefkaart van Adolf Gerzon aan M. Ras vanuit kamp Westerbork

Van: Gerzon, Leopold Aan: Ras-Batavier, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-29 Onderwerp: Moeilijkheden met het ontvangen van pakketten, medewerkers van de Joodse Raad hebben daar geen problemen mee. Leopold zal de brief van M. doorgeven aan Mau en Eli met wie hij dagelijks spreekt. Met stempel: Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Westerbork

Van: Gerzon, Leopold Aan: Ras-Batavier, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-29 Onderwerp: Moeilijkheden met het ontvangen van pakketten, medewerkers van de Joodse Raad hebben daar geen problemen mee. Leopold zal de brief van M. doorgeven aan Mau en Eli met wie hij dagelijks spreekt. Met stempel: Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Westerbork

Briefkaart van Leopold Gerzon aan M. Ras-Batavier vanuit kamp Westerbork

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: Schrijfdag; ontvangst van pakketten; vraag om kousen want die zijn niet in het kamp te krijgen.

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: Schrijfdag; ontvangst van pakketten; vraag om kousen want die zijn niet in het kamp te krijgen.

Briefkaart van Annie Gerzon aan M. Ras (Batavier) vanuit kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Barend, L.&nbsp; Datum: 1942-11-01&nbsp; Betreft toestemming aan L. Barend om ten behoeve van de Joodse bevolking in Amsterdam goederen per bakfiets te bezorgen.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Barend, L.&nbsp; Datum: 1942-11-01&nbsp; Betreft toestemming aan L. Barend om ten behoeve van de Joodse bevolking in Amsterdam goederen per bakfiets te bezorgen.

Bewijs van de Joodse Raad aan Leonard Barend voor het bezorgen van goederen per bakfiets

Van: Joodse Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: Coelingh, fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-03-23&nbsp; Onderwerp: ontvangstbevestiging van twee machtigingen in opdracht van Sientje Barnstijn-van den Berg, die op dat moment zich in barak 67 in kamp Westerbork bevindt.

Van: Joodse Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: Coelingh, fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-03-23&nbsp; Onderwerp: ontvangstbevestiging van twee machtigingen in opdracht van Sientje Barnstijn-van den Berg, die op dat moment zich in barak 67 in kamp Westerbork bevindt.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan de kinderen van Sientje Barnstijn-van den Berg

Legitimatiebewijs Joodsche raad voor Amsterdam Met verklaring dat Alexander Roozendaal als voorzitter van de medische commissie van het Ned. Isr. Ziekenhuis en oudeliedegesticht werkzaam is. Datum: 1942-07-15 Met pasfoto

Legitimatiebewijs Joodsche raad voor Amsterdam Met verklaring dat Alexander Roozendaal als voorzitter van de medische commissie van het Ned. Isr. Ziekenhuis en oudeliedegesticht werkzaam is. Datum: 1942-07-15 Met pasfoto

Verklaring dat Alexander Roozendaal werkzaam is voor het Ned. Isr. Ziekenhuis

Van: M. Ras-Batavier Aan: Gerzon, fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-08-04 Onderwerp: Vraag of de fam. Gerzon nog in Westerbork is; Beppie in het ziekenhuis. De kaart kwam retour. Op 9 september werd het gezin Gerzon uit kamp Westerbork ontslagen, om vervolgens op 29 september weer terug te keren in het kamp (zie poststempels). Leopold Gerzon is medewerker bij de Joodse Raad.

Van: M. Ras-Batavier Aan: Gerzon, fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-08-04 Onderwerp: Vraag of de fam. Gerzon nog in Westerbork is; Beppie in het ziekenhuis. De kaart kwam retour. Op 9 september werd het gezin Gerzon uit kamp Westerbork ontslagen, om vervolgens op 29 september weer terug te keren in het kamp (zie poststempels). Leopold Gerzon is medewerker bij de Joodse Raad.

Briefkaart van M. Ras-Batavier aan de familie Gerzon in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Telegram Van: Joodsche Raad Lijnbaansgracht Aan: Jong, H. de Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-28 Onderwerp: aankomst familielid (Estella de Jong-Cohen) op 28 juli om 12:30 op het Centraal Station, na te zijn ontslagen uit kamp Westerbork.

Telegram Van: Joodsche Raad Lijnbaansgracht Aan: Jong, H. de Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-28 Onderwerp: aankomst familielid (Estella de Jong-Cohen) op 28 juli om 12:30 op het Centraal Station, na te zijn ontslagen uit kamp Westerbork.

Telegram Joodsche Raad Lijnbaansgracht aan H. de Jong vanuit Amsterdam

Gids van den Joodschen Raad voor Amsterdam Uitgegeven door: Centrale Voorlichtingsdienst, afdeling ‘interne informatie’ Datum: 1943-03-15 Onderwerp: bevat namen van afdelingen, namen van medewerkers, commissies en bureaus van de Joodsche Raad in heel Amsterdam. Documenten onder de noemer 'wijzigingen' toegevoegd.

Gids van den Joodschen Raad voor Amsterdam Uitgegeven door: Centrale Voorlichtingsdienst, afdeling ‘interne informatie’ Datum: 1943-03-15 Onderwerp: bevat namen van afdelingen, namen van medewerkers, commissies en bureaus van de Joodsche Raad in heel Amsterdam. Documenten onder de noemer 'wijzigingen' toegevoegd.

Gids van den Joodschen Raad voor Amsterdam

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Goldsteen-Hoen, T.J Datum: 1944-07-10 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht dat Alfred herstellende is van een breuk en dat door verwisseling van barak een schrijfbeurt is vervallen. Geen reden voor ongerustheid.&nbsp;

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Goldsteen-Hoen, T.J Datum: 1944-07-10 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht dat Alfred herstellende is van een breuk en dat door verwisseling van barak een schrijfbeurt is vervallen. Geen reden voor ongerustheid.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad aan T.J. Goldsteen-Hoen vanuit Amsterdam

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: commissie zakelijke belangen; huispersoneel; &nbsp;vrijstelling van gemengd-gehuwde Joden; oproeping voor keuring voor de werkverschaffing; geloof; Expositur.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: commissie zakelijke belangen; huispersoneel; &nbsp;vrijstelling van gemengd-gehuwde Joden; oproeping voor keuring voor de werkverschaffing; geloof; Expositur.

Bulletin nummer 14 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Mededeling Van: Frank, Ph., Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Haarlem. Onderwerp: de Duitse autoriteiten hebben de evacuatie van de Joodse bevolking uit Bloemendaal, Overveen en Aerdenhout bevolen. Verzoek zich zondagmorgen te melden ten huize van de heer S. Barends.

Mededeling Van: Frank, Ph., Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Haarlem. Onderwerp: de Duitse autoriteiten hebben de evacuatie van de Joodse bevolking uit Bloemendaal, Overveen en Aerdenhout bevolen. Verzoek zich zondagmorgen te melden ten huize van de heer S. Barends.

Mededeling over evacuatie van de Joodse bevolking in Bloemendaal, Aerdenhout en Overveen

Geboorteakte Op 17 -08-1943 is te Westerbork geboren Joseph Waterman, zoon van Sander Waterman en Elisabeth Gobetz. Akte nr. 111 Gemeente Westerbork

Geboorteakte Op 17 -08-1943 is te Westerbork geboren Joseph Waterman, zoon van Sander Waterman en Elisabeth Gobetz. Akte nr. 111 Gemeente Westerbork

Helena Marx-Peekel