We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Sanders, I.; Stern, B.; Wolff, J.; Rhoer, van der, Ph.; Zuiden, van, H.&nbsp; Aan: Heidema, H.&nbsp; Plaats: Meppel&nbsp; Datum: 1942-10-02/03 Onderwerp: deportatie naar Westerbork. ‘We moeten morgen allemaal naar Westerbork vertrekken’.

Van: Sanders, I.; Stern, B.; Wolff, J.; Rhoer, van der, Ph.; Zuiden, van, H.&nbsp; Aan: Heidema, H.&nbsp; Plaats: Meppel&nbsp; Datum: 1942-10-02/03 Onderwerp: deportatie naar Westerbork. ‘We moeten morgen allemaal naar Westerbork vertrekken’.

Briefkaart van Joodse dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Vledder

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Noord-Brabant

Joodse gemeente Oisterwijk

Joodse gemeente Heusden

Joodse gemeente Geertruidenberg

Joodse gemeente Oirschot

Joodse gemeente Etten-Leur

Joodse gemeente Berkel-Enschot

Joodse gemeente Werkendam-Woudrichem

Joodse gemeente Tilburg

Joodse gemeente Uden

Joodse gemeente Veghel

Joodse gemeente Vierlingsbeek

Joodse gemeente Eindhoven

Joodse gemeente Vught

Joodse gemeente Waalwijk

Joodse gemeente Den Bosch

Joodse gemeente Cuijk

Joodse gemeente Lith

Joodse gemeente Klundert

Joodse gemeente Boxmeer

Joodse gemeente Hilvarenbeek

Joodse gemeente Breda

Joodse gemeente Sint Oedenrode

Joodse gemeente Bergen op Zoom

Joodse gemeente Grave

Joodse gemeente Schijndel

Joodse gemeente Roozendaal

Joodse gemeente Capelle

Joodse gemeente Oss

Joodse gemeente Oosterhout

Joodse gemeente Goirle

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: medewerkers van de Joodse Raad Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-16 Onderwerp: invullen van een formulier door medewerkers van de Joodse Raad.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: medewerkers van de Joodse Raad Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-16 Onderwerp: invullen van een formulier door medewerkers van de Joodse Raad.

Instructie van de Joodse Raad voor Amsterdam voor het invullen van een formulier voor medewerkers

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), Leo (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-23 Onderwerp:&nbsp;Meta hoopt dat alle vrienden haar brieven zullen lezen en vraagt Mien hier zorg voor te dragen. Ze vertelt dat het met Wim beter gaat en dat het werken op het land daarbij een goede hulp is. Leo knapt ook zienderogen op en Meta hoopt op gestadig herstel van de tweede operatie. Verder vraagt Meta om een pyjama en zijden huisjas voor paps en daarnaast om keukendoeken, borden, messen, kopjes en dankbaar. Leo vervolgt de brief. Hij hoopt spoedig weer bij zijn dierbaren te zijn en de kampen te vergeten.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), Leo (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-23 Onderwerp:&nbsp;Meta hoopt dat alle vrienden haar brieven zullen lezen en vraagt Mien hier zorg voor te dragen. Ze vertelt dat het met Wim beter gaat en dat het werken op het land daarbij een goede hulp is. Leo knapt ook zienderogen op en Meta hoopt op gestadig herstel van de tweede operatie. Verder vraagt Meta om een pyjama en zijden huisjas voor paps en daarnaast om keukendoeken, borden, messen, kopjes en dankbaar. Leo vervolgt de brief. Hij hoopt spoedig weer bij zijn dierbaren te zijn en de kampen te vergeten.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel en Leo Loeb aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-10 Onderwerp: beschrijving situatie, oma is net gearriveerd. Betsy heeft haat nog niet gezien, omdat ze gelijk van de trein naar het ziekenhuis ging. De zuster van oma ligt ook in het ziekenhuis. Betsy zal vanmiddag op bezoek gaan. Ze verwacht dat haar oma de volgende dinsdag (17 maart) op transport zal gaan. Betsy en Henriette hebben een ‘Z’ &nbsp;op hun Ausweiskarte gekregen en hebben dus voorlopig uitstel van transport. Er zijn veel bekenden (Groningers). Henriette kan niet schrijven vanwege een zweer op haar vinger.

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-10 Onderwerp: beschrijving situatie, oma is net gearriveerd. Betsy heeft haat nog niet gezien, omdat ze gelijk van de trein naar het ziekenhuis ging. De zuster van oma ligt ook in het ziekenhuis. Betsy zal vanmiddag op bezoek gaan. Ze verwacht dat haar oma de volgende dinsdag (17 maart) op transport zal gaan. Betsy en Henriette hebben een ‘Z’ &nbsp;op hun Ausweiskarte gekregen en hebben dus voorlopig uitstel van transport. Er zijn veel bekenden (Groningers). Henriette kan niet schrijven vanwege een zweer op haar vinger.

Henriettede Hond-Benavente

Henriette
de Hond-Benavente