In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: van Cleef, Rozette Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07 Onderwerp: op dezelfde manier als Bart in kamp Westerbork terecht gekomen en hem in het kamp ontmoet; ze had last van haar keel; mevrouw B. Smit-Hilversum in barak 5 zou graag een pakket ontvangen; graag kleding ontvangen, ze draagt een overall, dus graag sokken en ondergoed; haar stemming is goed, iedereen is erg lief voor haar, ze lachen veel; Bep ligt in het ziekenhuis, misschien mag ze haar bezoeken; ze werkt op een van de werkplaatsen; met Bart eet ze samen; men zegt dat ze voorlopig zullen blijven; ze is bij Bep op ziekenbezoek geweest, ze was erg verdrietig toen ze Rozette zag; haar verjaardag heeft ze nog in de gevangenis gevierd; ze is kiplekker en wordt erg verwend door Bart; ze gaat naar het cabaret…&nbsp;

Van: van Cleef, Rozette Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07 Onderwerp: op dezelfde manier als Bart in kamp Westerbork terecht gekomen en hem in het kamp ontmoet; ze had last van haar keel; mevrouw B. Smit-Hilversum in barak 5 zou graag een pakket ontvangen; graag kleding ontvangen, ze draagt een overall, dus graag sokken en ondergoed; haar stemming is goed, iedereen is erg lief voor haar, ze lachen veel; Bep ligt in het ziekenhuis, misschien mag ze haar bezoeken; ze werkt op een van de werkplaatsen; met Bart eet ze samen; men zegt dat ze voorlopig zullen blijven; ze is bij Bep op ziekenbezoek geweest, ze was erg verdrietig toen ze Rozette zag; haar verjaardag heeft ze nog in de gevangenis gevierd; ze is kiplekker en wordt erg verwend door Bart; ze gaat naar het cabaret…&nbsp;

Brief van Rozette van Cleef aan lieve vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Boswachter Hooghalen Plaats: Assen Datum: 1950-09-08 Onderwerp: beplanting op- en rond schiet, mortier en handgranaatbanen; wat niet bebost mag worden. De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Boswachter Hooghalen Plaats: Assen Datum: 1950-09-08 Onderwerp: beplanting op- en rond schiet, mortier en handgranaatbanen; wat niet bebost mag worden. De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Brief van Houtvester Assen aan de boswachterij Hooghalen

Salomon bracht zijn jeugd door in Polen. Hij groeide op in een middenstandsmilieu als zoon van Jente Berglas en Abraham Saul Schachner. &nbsp;Op 15-jarige leeftijd verhuisde Salomon naar Wenen en ging daar wonen bij zijn oom Moritz Schachner en tante Rosa Eisenberg. Hij volgde in Wenen een opleiding tot schoenmaker en leerde bij zijn oom Moritz (die schoenenfabrikant was) in de praktijk alles wat met het schoenen maken èn verkopen te maken had. Salomon runde eerst samen met zijn oom één of meer zaken met zijn oom , later had hij zijn eigen winkels en een bedrijf waar schoenen werden gemaakt. Salomon leerde zijn vrouw Rachel kennen toen zij een vakantie in Wenen doorbracht. Op 23 mei 1937 zijn ze in Wenen getrouwd in de synagoge in de Leopoldsgasse. In januari 1939 zijn ze naar Nederland gevlucht. Rachel woonde eerst bij haar Nederlandse pleegouders en Salomon vestigde zich in Haarlem. In 1940 moesten alle Joden de kuststrook verlaten en zo kwam Salomon in Arnhem terecht. Rachel voegde zich toen bij hem. In 1942 zijn ze verhuisd naar Amsterdam. Ze hebben beide veel baantjes gehad en op heel veel adressen gewoond. In 1942 werd hun zoon Alfred geboren. In mei 1943 werd Salomon op straat opgepakt en naar Vught gevoerd. Rachel liet hun zoontje onderduiken en volgde Salomon naar Vught. Op 16 november van hetzelfde jaar werd Salomon, met zijn vrouw Rachel, via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Hun overlijdensdatum werd na de oorlog op 31 januari 1944 vastgesteld. Dankzij Rachels dappere actie om zoon Alfred te laten onderduiken, heeft hij de oorlog overleefd.&nbsp; &nbsp;

SelinaWolf-Spanjaard

Selina
Wolf-Spanjaard