We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 156 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sloog, Bernard geb. 22-06-87 overleden 30-03-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 156 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sloog, Bernard geb. 22-06-87 overleden 30-03-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Bernard Sloog

Van:&nbsp;Loeb-Spiegel, Meta en Loeb, Leo Aan: Beste liefste vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp:&nbsp;Schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen pakjes, maar vindt het jammer dat er geen hoestdrank en jam bij zat. Papa (Leo) was blij met de sigaretten. Verder wijst Meta op een nieuwe regeling voor het versturen van pakjes: 1 keer per maand 2 kilo, met het bijliggende zegel op het pakje geplakt, anders wordt het niet afgeleverd. Ze schrijft verder over de industrie op het kamp. Zij sorteert batterijen en werkt de ene week van 7 tot 1 en de andere van 1 tot 7. De rest van de tijd wordt door onrust in beslag genomen. Ook heeft ze het over kou en vermoeidheid. Haar eigen kussens en dekens zijn een rijkdom en de harde matras stoort haar niet. De schrijfster maakt zich zorgen over haar zieke moeder in Amsterdam. Tot slot doet zij een beroep op de hulpvaardigheid van haar vrienden. Zij denkt dat dit haar laatste kaart is.&nbsp;

Van:&nbsp;Loeb-Spiegel, Meta en Loeb, Leo Aan: Beste liefste vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp:&nbsp;Schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen pakjes, maar vindt het jammer dat er geen hoestdrank en jam bij zat. Papa (Leo) was blij met de sigaretten. Verder wijst Meta op een nieuwe regeling voor het versturen van pakjes: 1 keer per maand 2 kilo, met het bijliggende zegel op het pakje geplakt, anders wordt het niet afgeleverd. Ze schrijft verder over de industrie op het kamp. Zij sorteert batterijen en werkt de ene week van 7 tot 1 en de andere van 1 tot 7. De rest van de tijd wordt door onrust in beslag genomen. Ook heeft ze het over kou en vermoeidheid. Haar eigen kussens en dekens zijn een rijkdom en de harde matras stoort haar niet. De schrijfster maakt zich zorgen over haar zieke moeder in Amsterdam. Tot slot doet zij een beroep op de hulpvaardigheid van haar vrienden. Zij denkt dat dit haar laatste kaart is.&nbsp;

Brief van Meta en Leo Loeb aan liefste vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-24 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 24 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-24 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 24 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Rapport van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets betreffende specificatie dokters appel

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-20 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 20 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.&nbsp;

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-20 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 20 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.&nbsp;

Rapport van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets betreffende een specificatie van een dokters appel

Van:&nbsp;Leeuw, Schoontje, de Aan: Lieve kinderen en kleinkinderen Plaats: Datum: 1944-02-08 Onderwerp: met de beestenwagen naar Polen; weersomstandigheden; gezondheid; ze krijgt eten mee voor de treinreis van Esther Rafalowicz (hulp aan vertrekkenden).

Van:&nbsp;Leeuw, Schoontje, de Aan: Lieve kinderen en kleinkinderen Plaats: Datum: 1944-02-08 Onderwerp: met de beestenwagen naar Polen; weersomstandigheden; gezondheid; ze krijgt eten mee voor de treinreis van Esther Rafalowicz (hulp aan vertrekkenden).

Brief van Schoontje de Leeuw aan kinderen en kleinkinderen vanuit de trein

Van: Hummelen, ondercommandant Aan: Portier Mannen- en Vrouwenbarakken Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-17 Onderwerp: het doorlaten van gedetineerden, niet voor het werkappèl, uitgezonderd in ploegverband de keuken, de bakkerij en het ketelhuis.&nbsp;

Van: Hummelen, ondercommandant Aan: Portier Mannen- en Vrouwenbarakken Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-17 Onderwerp: het doorlaten van gedetineerden, niet voor het werkappèl, uitgezonderd in ploegverband de keuken, de bakkerij en het ketelhuis.&nbsp;

Order van ondercommandant Hummelen aan de portiers van de mannen- en vrouwenbarakken

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-21 Onderwerp: specificatie van het dokters appel d.d. 21 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-21 Onderwerp: specificatie van het dokters appel d.d. 21 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork Datum: 1945-07-23 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 23 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork Datum: 1945-07-23 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 23 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Van: Vles, H. Mr. bureau Burgerlijke Stand&nbsp; Aan: dhr. Hummelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-29 Onderwerp: gang van zaken tussen administratie en Bureau Burgerlijke Stand geschreven door Henri Vles (oud-kampgevangene).

Van: Vles, H. Mr. bureau Burgerlijke Stand&nbsp; Aan: dhr. Hummelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-29 Onderwerp: gang van zaken tussen administratie en Bureau Burgerlijke Stand geschreven door Henri Vles (oud-kampgevangene).

Instructie van Henri Vles van het Bureau Burgerlijke Stand in het Interneringskamp Westerbork

Van: gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk, M.B.B.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-29 Onderwerp: aanmelding van Joodse bloed zijnde.

Van: gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk, M.B.B.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-29 Onderwerp: aanmelding van Joodse bloed zijnde.

Bewijs van aanmelding van Joods bloed zijnde van M.B.B. Nieuwkerk

Van: v.d. Weel, P.A., Hoofd Technische Dienst en Bedrijven Aan: Bedrijfsadministratie en Smederij. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-17 Onderwerp: regels voor aanvragen kachels en hout/turf. De aanvraag loopt via Gepko Huisman; namen van personen aan wie een afschrift is verzonden.

Van: v.d. Weel, P.A., Hoofd Technische Dienst en Bedrijven Aan: Bedrijfsadministratie en Smederij. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-17 Onderwerp: regels voor aanvragen kachels en hout/turf. De aanvraag loopt via Gepko Huisman; namen van personen aan wie een afschrift is verzonden.

Instructie van P.A. van der Weel aan de Bedrijfsadministratie en Smederij

Van: Betsie Baruch-de Levie&nbsp; Aan: Topper, Fam.&nbsp; Plaats: Groningen, station&nbsp; Datum: 1942-10-03 Onderwerp: vertrek naar Westerbork van Betsie en Dina (moeder en dochter) Bijbehorende enveloppe (5453-02-1).&nbsp; Op briefpapier van L. de Groot

Van: Betsie Baruch-de Levie&nbsp; Aan: Topper, Fam.&nbsp; Plaats: Groningen, station&nbsp; Datum: 1942-10-03 Onderwerp: vertrek naar Westerbork van Betsie en Dina (moeder en dochter) Bijbehorende enveloppe (5453-02-1).&nbsp; Op briefpapier van L. de Groot

Brief van Betsie Baruch aan de familie Topper vanuit het station Groningen

Van: Directeur Rijksbureau voor Hout Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-04-05 Onderwerp: vergunning; afleveren uit afvalhout: fotostandaard, brievenhanger, krantenhanger. Vergunning loopt tot 30 april 1946.

Van: Directeur Rijksbureau voor Hout Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-04-05 Onderwerp: vergunning; afleveren uit afvalhout: fotostandaard, brievenhanger, krantenhanger. Vergunning loopt tot 30 april 1946.

Vergunning voor het maken van een aantal artikelen uit afvalhout in Interneringskamp Westerbork

Van: Directeur Rijksbureau voor Hout Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1946-04-05 Onderwerp: vervaardigingsvergunning uit afvalhout van haantje, lijstje met poppetjes, presenteerblad. De vergunning loopt tot 31 mei 1946.

Van: Directeur Rijksbureau voor Hout Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1946-04-05 Onderwerp: vervaardigingsvergunning uit afvalhout van haantje, lijstje met poppetjes, presenteerblad. De vergunning loopt tot 31 mei 1946.

Van: Lobstein, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Onderwerp: inhoudsopgave van een pakketje of een voorraad.

Van: Lobstein, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Onderwerp: inhoudsopgave van een pakketje of een voorraad.

Michael Hillesum