In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Patiënten kamp Westerbork

Operaties kamp Westerbork

EHBO-posten kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Geestelijke verzorging en sociale hulpverlening kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Bezoek ziekenhuis buiten kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Vught

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 36

Barak 71

Barak 65

Post kamp Westerbork

Ontvangen post kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Ziekenhuiskeuken kamp Westerbork

Barak 51

Barak 50

Barak 49

Barak 48

Barak 47

Barak 46

Barak 45

Barak 44

Barak 43

Barak 42

Barak 41

Barak 40

Barak 39

Barak 38

Barak 37

Barak 55

Barak 56

Barak 57

Barak 58

Barak 59

Barak 60

Barak 35

Barak 34

Barak 33

Barak 32

Barak 61

Barak 62

Barak 63

Barak 64

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Distributie

Kazerne Dossin

Kamp Augsburg

Auschwitz I

Auschwitz II

Auschwitz III

Kamp Bad-Warmbrunn

Kamp Beendorf

Bergen-Belsen

Kamp Bernhausen

Kamp Beuthen

Kamp Annaberg

Kamp Stara Kuznica

Kamp Allach

Kamp Chelmek

Kamp Christianstadt

Kamp Biberach

Kamp Bisingen

Kamp Bismarckhütte

Kamp Blechhammer

Kamp Blizyn

Kamp Bobrek

Kamp Breendonck

Kamp Breslau

Kamp Brünnlitz

Kamp Büchen

Buchenwald

Kamp Buna

Kamp Checkowitz

Kamp Cham

Kamp Bunzlau

Kamp Burggraben

Dachau

Bezetting Nederlands-Indië door Japan

Radio Oranje

Vervolging Jehova's Getuigen

Silbertanne-moorden

Hongerwinter

Vooroorlogs leven Nederlands-Indië

Nederlandse Spoorwegen

Wederopbouw

Duitse invasie

Represailles

Woonwagenbewoners

Politionele Acties

Nederlandse leger in krijgsgevangenschap

Anti-Duitse houding bevolking

Bersiap

Werkverschaffing

Sinti en Roma

Gemengd-gehuwde Joden

Bevrijding

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Ontvluchten uit Nederland

Wannsee conferentie

Collaboratie

Verzet

Opkomst van de nazi’s in Duitsland

Dolle Dinsdag

Molukse acties

Philips Kommando

Binnenlandse Strijdkrachten

Kristallnacht

Kinderen van 'foute' ouders

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf&nbsp; Portret van Frau E.H. Hassel-Mullender Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Frau E.H. Hassel-Mullender staande voor een grote kast in de hal van de woning van de kampcommandant.

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf&nbsp; Portret van Frau E.H. Hassel-Mullender Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Frau E.H. Hassel-Mullender staande voor een grote kast in de hal van de woning van de kampcommandant.

Foto van Frau Hassel staande voor een kast in de hal van de woning van de kampcommandant

Minny Cats is na aankomst in Sobibor geselecteerd als dwangarbeidster. Zij is daags voor 14 oktober 1943, de dag van de opstand van de gevangenen, nog in leven. Jules Schelvis, schrijft in zijn boek 'Vernietigingskamp Sobibor' (Amsterdam 2008)op pag. 187 het volgende: "De Tjech Kurt Thomas, die in het laatste stadium bij de voorbereidingen werd betrokken, heeft tegenover het Nederlandse meisje Minny Cats uit Haarlem, met wie hij bevriend was geraakt, zijn geheimhoudingsplicht niet geschonden. Wel had hij haar gezegd dat ze hoge laarzen aan moest trekken, omdat de weersomstandigheden, naar hij loog, slechter zouden worden. Hij had gehoopt dat zij, op het moment van de opstand, naar Lager I zou gaan om samen met hem te vluchten. Een paar dagen voor de opstand had ze Kurt gevraagd of ze ooit het kamp nog eens zouden verlaten. Hij antwoordde haar: 'Mijn verstand zegt nee, maar mijn hart zegt ja'. Omdat hij echter geen duidelijke afspraak met haar had gemaakt hebben ze elkaar niet meer getroffen. Ze heeft de opstand niet overleefd.

Eva van Biene