In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Kockx, Th Aan: Buijvoets J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-01 Onderwerp: algemene order betr. reparaties en ingekochte goederen.

Van: Kockx, Th Aan: Buijvoets J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-01 Onderwerp: algemene order betr. reparaties en ingekochte goederen.

Order (algemeen) nummer 2 betreffende reparatie en ingekochte goederen

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de (op naam van dochter Sara Hanna) Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-24 Plaats: Westerbork, kamp (via barak 85) Onderwerp: storting 10 gulden. Louis is weer uit het ziekenhuis. Pakket met levensmiddelen en trainingspak ontvangen. Van elk pakket wordt een bevestiging gestuurd. Behoefte aan beschuit en mosterd. Louis weegt 65 kilo. De kinderen zijn erg mager geworden. Alleen door de ramen van het ziekenhuis zijn ze te zien.&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de (op naam van dochter Sara Hanna) Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-24 Plaats: Westerbork, kamp (via barak 85) Onderwerp: storting 10 gulden. Louis is weer uit het ziekenhuis. Pakket met levensmiddelen en trainingspak ontvangen. Van elk pakket wordt een bevestiging gestuurd. Behoefte aan beschuit en mosterd. Louis weegt 65 kilo. De kinderen zijn erg mager geworden. Alleen door de ramen van het ziekenhuis zijn ze te zien.&nbsp;

van Rosette Stranders-de Hartog aan familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Egodocumenten bewoners kamp Westerbork (1939-1945)

Vroeg naoorlogse documenten (1945-1970)

Dubbele woning voor het personeel Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Opmerking: de huisnummers 204 en 205 werden gebruikt in de periode van kamp- en woonoord Schattenberg.

Dubbele woning voor het personeel Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Opmerking: de huisnummers 204 en 205 werden gebruikt in de periode van kamp- en woonoord Schattenberg.

Bouwtekening van een woning voor het personeel van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerborktraal

Dienstbereiche

Dienstbereich Werkstätten I

Van: Het Nederlands Beheersinstituut Aan: van Dam, J. Plaats: Amsterdam Datum: 1951-11-28 Onderwerp: opheffing bewindvoering over het echtpaar Tas-van Dam.

Van: Het Nederlands Beheersinstituut Aan: van Dam, J. Plaats: Amsterdam Datum: 1951-11-28 Onderwerp: opheffing bewindvoering over het echtpaar Tas-van Dam.

Brief van Het Nederlands Beheersinstituut aan J. van Dam over opheffing bewindvoering

Verklaring van het Ministerie Van Justitie. Betreft overlijden van: Lakmaker, Philip in Auschwitz, 1944-02-11 Afgegeven: 1952-02-28 Den Haag.

Verklaring van het Ministerie Van Justitie. Betreft overlijden van: Lakmaker, Philip in Auschwitz, 1944-02-11 Afgegeven: 1952-02-28 Den Haag.

Verklaring

Lijst met 268 namen&nbsp; Vermeld wordt naam; voornamen; geboortedatum; geboorteplaats en nationaliteit. Vermoedelijk lijst met namen van omgekomen Joden uit de gemeente Winschoten.&nbsp;&nbsp;

Lijst met 268 namen&nbsp; Vermeld wordt naam; voornamen; geboortedatum; geboorteplaats en nationaliteit. Vermoedelijk lijst met namen van omgekomen Joden uit de gemeente Winschoten.&nbsp;&nbsp;

Lijst met namen van vermoorde Joden uit Winschoten

Calendarium kamp Westerbork

1945

Juli 1945

September 1945

Juni 1945

Mei 1945

April 1945

Maart 1945

Februari 1945

November 1945

December 1945

Januari 1945

Oktober 1945

Augustus 1945

Betreft: Voorgevel en fundatie bijgebouw kindertehuis.&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: het kindertehuis (barak 209) staat iets buiten het kamp aan de weg naar Hooghalen. Het was het vroegere wachthuis en eerste toegang naar kamp Westerbork. Een van de weinige stenen gebouwen van het kamp/woonoord.

Betreft: Voorgevel en fundatie bijgebouw kindertehuis.&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: het kindertehuis (barak 209) staat iets buiten het kamp aan de weg naar Hooghalen. Het was het vroegere wachthuis en eerste toegang naar kamp Westerbork. Een van de weinige stenen gebouwen van het kamp/woonoord.

Plattegrond van de voorgevel en fundatie van het bijgebouw van het kindertehuis in woonoord Schattenberg

Foto van Lina Sommerfeld-Wald

Van: Burgemeester van Muntendam&nbsp; Aan: hoofdbestuur van het Nederlandse Rode Kruis&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum: 1941-03-18&nbsp; Onderwerp: Joodse donoren komen niet in de gemeente voor.

Van: Burgemeester van Muntendam&nbsp; Aan: hoofdbestuur van het Nederlandse Rode Kruis&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum: 1941-03-18&nbsp; Onderwerp: Joodse donoren komen niet in de gemeente voor.

Brief van de Burgemeester van Muntendam aan het hoofdbestuur van het Rode Kruis

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

WalterBehrendt

Walter
Behrendt