In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 13 april 1943 - Sobibor

1941

Mei 1941

Transport 3 maart 1944 - Auschwitz

Industriebarakken kamp Westerbork

Metaalsloperij kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Verstuurde post kamp Westerbork

Bewarings- en Verblijfskampen

Bewarings- en Verblijfskamp Vught

Gekochte vrijstellingen kamp Westerbork

Puttkammer Sperre kamp Westerbork

Van: Groot, de, Szajndla en Rosa Aan:&nbsp; Plaats: trein Datum: 1942-10-28 Onderwerp: afscheid nemen en aangeven dat ze met z'n tweeën op weg naar kamp Westerbork zijn. Echtgenoot en vader Saul slaagde tijdens de ontdekking van de onderduikplek erin te ontsnappen.&nbsp;

Van: Groot, de, Szajndla en Rosa Aan:&nbsp; Plaats: trein Datum: 1942-10-28 Onderwerp: afscheid nemen en aangeven dat ze met z'n tweeën op weg naar kamp Westerbork zijn. Echtgenoot en vader Saul slaagde tijdens de ontdekking van de onderduikplek erin te ontsnappen.&nbsp;

Brief Szajndla en Rosa de Groot vanuit de trein op weg naar kamp Westerbork

Lepel Met als inscriptie: S. Bobbe barak 35.&nbsp; Als Samuel Bobbe op transport moet, geeft hij de lepel aan Hanna Kolthoff. &nbsp;

Lepel Met als inscriptie: S. Bobbe barak 35.&nbsp; Als Samuel Bobbe op transport moet, geeft hij de lepel aan Hanna Kolthoff. &nbsp;

Lepel van Samuel Bobbe

Perioden kamp Westerbork

Januari 1950 t/m februari 1951

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publieksonderzoek Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Nationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Basisexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Herinrichtingen terrein kamp Westerbork

PR Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Beleid Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Internationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Contacten Herinneringscentrum Kamp Westerbork met overheden

Ontstaan Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Uitbreidingen Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Contacten met kampoverlevenden

Wetenschappelijk onderzoek Herinneringskamp Westerbork

Wisselexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publicaties Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Activiteiten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Specifieke groepen kampbewoners

Katholieke Joden kamp Westerbork

Orthodoxe Joden kamp Westerbork

Binnenlandse Strijdkrachten kamp Westerbork

Contactcommissie

Portugese Joden kamp Westerbork

Militair Gezag kamp Westerbork

Protestante Joden kamp Westerbork

Waffen-SS'ers Interneringkamp Westerbork

Verstandelijk beperkte gevangenen kamp Westerbork

Lichamelijk gehandicapte gevangenen kamp Westerbork

Visueel beperkte gevangenen kamp Westerbork

Barneveld Joden kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Gruppe Bühne

Niet-Joodse gevangenen doorgangskamp Westerbork

Communistische Joden kamp Westerbork

Politieke gevangenen kamp Westerbork

Katholieke Molukkers kamp Westerbork

Groep Onbekende Kinderen

Buitenlandse Joden kamp Westerbork

Keiezen kamp Westerbork

RMS aanhangers Woonoord Schattenberg

Alte Lagerinsassen

Palestina Pioniers kamp Westerbork

Verzet kamp Westerbork

Auditief beperkte gevangenen kamp Westerbork

Strafgevangenen kamp Westerbork

Islamitische Molukkers kamp Westerbork

Prominente NSB'ers Interneringskamp Westerbork

LGBTQ+ gemeenschap kamp Westerbork

Nederlandse leger kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Sinti & Roma en woonwagenbewoners kamp Westerbork

Pela dorpsverbanden kamp Westerbork

Groep Leasa

Gemengd gehuwde Joden kamp Westerbork

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Sterilisatie-actie kamp Westerbork

Betty staat links, naast haar buurmeisje.

Betty staat links, naast haar buurmeisje.

Foto van Betty Mol en haar buurmeisje

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: gestraften, in verband met het toestaan van een gesprek tussen een burger en een gedetineerde.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: gestraften, in verband met het toestaan van een gesprek tussen een burger en een gedetineerde.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over een gestrafte bewaker

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Stammliste in kamp Westerbork

Kamporganisatie kamp Westerbork

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Kampraad Woonoord Schattenberg

Barakleiding in kamp Westerbork

Transport 27 juli 1942 - Auschwitz

Rüstungs Sperre kamp Westerbork

Industrie Sperre kamp Westerbork

Diamant Sperre kamp Westerbork

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork Datum: 1945-07-23 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 23 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork Datum: 1945-07-23 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 23 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.

Rapport van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets betreffende een specificatie van een dokters appel

Transport Een groep kampgevangenen staat met bagage in de hand te wachten voor de trein. Er is ook een OD' er aanwezig&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Twee mannen dragen een stofbril.

Transport Een groep kampgevangenen staat met bagage in de hand te wachten voor de trein. Er is ook een OD' er aanwezig&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Twee mannen dragen een stofbril.

Kampgevangenen wachten bepakt en gezakt bij een deportatietrein

Komst Molukkers kamp Westerbork

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Jiska vraag of Nel in Amsterdam langs wil komen met mevrouw Vos, omdat ze zelf niet naar haar oude huis mag gaan; ze wonen klein en logeren is niet mogelijk; ze is ziek geweest, net als haar broertjes Divo en Chemja, alleen Pinkas niet; Jiska heeft haar schoolrapport gekregen…

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Jiska vraag of Nel in Amsterdam langs wil komen met mevrouw Vos, omdat ze zelf niet naar haar oude huis mag gaan; ze wonen klein en logeren is niet mogelijk; ze is ziek geweest, net als haar broertjes Divo en Chemja, alleen Pinkas niet; Jiska heeft haar schoolrapport gekregen…

Brief van Jiska Pinkhof aan Nel Hoogland vanuit Amsterdam

Arnold WolffEmmering

Arnold Wolff
Emmering