In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Aan: Lierens-Lessing, J. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan Jansje Lierens-Lessing, barak 81.

Aan: Lierens-Lessing, J. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan Jansje Lierens-Lessing, barak 81.

Bewijs van verzending van een pakket aan Jansje Lierens-Lessing in kamp Westerbork

Bram van der Ploeg was in 1941 expeditieknecht bij een lijstenfabriek. Hij was in 1929 gemengd gehuwd met Helena Maria Duiker, rooms-katholiek, en in die huwelijksakte staat dat zijn beroep metaalbewerker is. Bram en Helena kregen drie dochters, waarvan er één als baby is gestorven. Aan het begin van de oorlog woonden ze in de Jacominastraat 24 op Rotterdam Zuid.&nbsp; Hij kwam aan de kade aan met een transport van dwangarbeiders die in rijnaken werden vervoerd. Deze mensen waren gearresteerd tijdens de razzia van Rotterdam op 10 en 11 november 1944. De grootste razzia die de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft gehouden. Bij deze razzia zijn ongeveer 52.000 van de 70.000 mannen tussen 17 en 40 jaar uit Rotterdam en Schiedam weggevoerd, een vrij hoog percentage vergeleken met latere razzia’s in andere steden, toen het verrassingseffect minder groot was. Een Duitse officier ontdekte dat er zich een jood onder de dwangarbeiders bevond en schoot hem in koelen bloede dood. Dit gebeurde op 13 november 1944, van Ploeg werd 35 jaar. Bron: http://stolpersteine-kampen.nl/index.php/struikelstenen-in-kampen/

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Jan Koerts, onmisbare hulp op het bureau geestelijke verzorging.

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Jan Koerts, onmisbare hulp op het bureau geestelijke verzorging.

Foto van jan Koerts een medewerker op het Bureau Sociale- en Geestelijke Verzorging

Interieur.&nbsp; Interieur van de vergaderzaal van de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork met een houten tafel, stoelen en zicht op andere barakken.&nbsp; Een zittende man kijkt via een openstaand raam naar buiten.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939 Op de achterkant van de foto staat: 'Vergaderzaal Adm. gebouw Vl. kamp.

Interieur.&nbsp; Interieur van de vergaderzaal van de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork met een houten tafel, stoelen en zicht op andere barakken.&nbsp; Een zittende man kijkt via een openstaand raam naar buiten.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939 Op de achterkant van de foto staat: 'Vergaderzaal Adm. gebouw Vl. kamp.

van het interieur van de vergaderzaal van de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Plunjezak Plunjezak strafgevangene Nummer 89 Van mw. Van der Stel-Polderman, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd.

Plunjezak Plunjezak strafgevangene Nummer 89 Van mw. Van der Stel-Polderman, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd.

Rugzak van een politieke gevangene

Van: Levie-Elte, L.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04 Onderwerp: pakketten, omstandigheden, voedsel.

Van: Levie-Elte, L.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04 Onderwerp: pakketten, omstandigheden, voedsel.

JoelaHeijmans--de Lange

Joela
Heijmans--de Lange