In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 233 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Straten, Roosje geb. 05-07-62 overleden te Westerbork op 27-04-1943 op: 28-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 233 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Straten, Roosje geb. 05-07-62 overleden te Westerbork op 27-04-1943 op: 28-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Roosje van Straaten

Ausweiskarte Van: Polak, Henriëtte Plaats: Westerbork, kamp Afgegeven: 1944 Ingedeeld bij Gruppe DB. 2, Gr. 13 Tischlerei Opmerkingen: protestantin, vorl. zurückgestellt.

Ausweiskarte Van: Polak, Henriëtte Plaats: Westerbork, kamp Afgegeven: 1944 Ingedeeld bij Gruppe DB. 2, Gr. 13 Tischlerei Opmerkingen: protestantin, vorl. zurückgestellt.

Ausweiskarte van Henriëtte Polak in kamp Westerbork

Van: Posen-Prins, Meta Aan: mej. Been, D. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24 Onderwerp: hartelijk dan voor ontvangen pakket.

Van: Posen-Prins, Meta Aan: mej. Been, D. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24 Onderwerp: hartelijk dan voor ontvangen pakket.

Briefkaart van Meta Posen-Prins aan mej. D. Been vanuit kamp Westerbork

Van: Nonny Aan:&nbsp;Lieve Fried, Ernst en Ruth (David-Heller, Frime, David, Ernst en David, Ruth), Lieve allen Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-31 Onderwerp:&nbsp;Nonny feliciteert Fried en Ernst met de geboorte van hun dochter. Ernst heeft haar vanuit het kamp opgebeld. Ze betreurt het dat ze niet meer in Den Haag wonen en hoopt dat de tijden veranderen. De tweede schrijver spreekt ook zijn felicitaties uit.

Van: Nonny Aan:&nbsp;Lieve Fried, Ernst en Ruth (David-Heller, Frime, David, Ernst en David, Ruth), Lieve allen Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-31 Onderwerp:&nbsp;Nonny feliciteert Fried en Ernst met de geboorte van hun dochter. Ernst heeft haar vanuit het kamp opgebeld. Ze betreurt het dat ze niet meer in Den Haag wonen en hoopt dat de tijden veranderen. De tweede schrijver spreekt ook zijn felicitaties uit.

Brief van Nonny aan de ouders van Ruth David

Van: Heymans van Amstel, E.B. (aangevuld door zijn vader Herman) Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-04 Onderwerp: verbouw (isolatie) van een oud kippenhok (Franse barak) tot een industriebarak/werkplaats, omstandigheden, gelukwensen voor het nieuwe jaar.

Van: Heymans van Amstel, E.B. (aangevuld door zijn vader Herman) Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-04 Onderwerp: verbouw (isolatie) van een oud kippenhok (Franse barak) tot een industriebarak/werkplaats, omstandigheden, gelukwensen voor het nieuwe jaar.

Brief van E.B. Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilde Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-01-02 Onderwerp: brief antwoord op schrijven dat ze vanmorgen ontving, gedateerd op 11 mei; vader is al een tijdje geleden overleden, had het haar dochter graag bespaard; maar zij stuurde brieven aan haar vader in het ziekenhuis, dus nu toch maar mededelen; hij is na veel lijden op 21 februari overleden; afscheid heeft hij niet kunnen nemen; ze heeft drie foto's van hem op haar dressoir staan; oom Ben is haar hulp geweest; tante Esther is ook overleden; foto's die er waren teruggekregen, waaronder die van haar dochter en haar gezin; gelukkig heeft ze na het overlijden van haar man haar kinderen nog en steun van de familie…Ze waren tot het laatste moment bij vader…

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilde Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-01-02 Onderwerp: brief antwoord op schrijven dat ze vanmorgen ontving, gedateerd op 11 mei; vader is al een tijdje geleden overleden, had het haar dochter graag bespaard; maar zij stuurde brieven aan haar vader in het ziekenhuis, dus nu toch maar mededelen; hij is na veel lijden op 21 februari overleden; afscheid heeft hij niet kunnen nemen; ze heeft drie foto's van hem op haar dressoir staan; oom Ben is haar hulp geweest; tante Esther is ook overleden; foto's die er waren teruggekregen, waaronder die van haar dochter en haar gezin; gelukkig heeft ze na het overlijden van haar man haar kinderen nog en steun van de familie…Ze waren tot het laatste moment bij vader…

Brief van Mathilde van Koppelen-Bannet aan de familie Smit

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Commandant Kamp Westerbork&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-07-02&nbsp; Onderwerp: Vernieuwing contracten voor het gebruik van het kampterrein en de boerderij.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Commandant Kamp Westerbork&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-07-02&nbsp; Onderwerp: Vernieuwing contracten voor het gebruik van het kampterrein en de boerderij.

Brief van Houtvester Assen aan de commandant van kamp Westerbork

Van: Kors-Boer, Hillie en Ankie en Ginny Datum: 1949 Plaats: Annen of Zuidlaren Onderwerp: een portretfoto van het gezin gemaakt voor vader, die zich op dat moment in Nederlands-Indië bevond.

Van: Kors-Boer, Hillie en Ankie en Ginny Datum: 1949 Plaats: Annen of Zuidlaren Onderwerp: een portretfoto van het gezin gemaakt voor vader, die zich op dat moment in Nederlands-Indië bevond.

Foto Hillie Kors-Boer en haar twee dochters

Van: Gemeentebestuur Den Haag Aan: Coster, Louis Plaats: Den Haag Datum: 1934-03-21 Onderwerp: brief in verband met uitvoering beroep van dansleider.

Van: Gemeentebestuur Den Haag Aan: Coster, Louis Plaats: Den Haag Datum: 1934-03-21 Onderwerp: brief in verband met uitvoering beroep van dansleider.

Brief van het Gemeentebestuur Den Haag aan Louis Coster

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork,&nbsp; kamp Onderwerp: registratie van pakketten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork,&nbsp; kamp Onderwerp: registratie van pakketten

Mededeling over registratie van pakketten

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-08-13 Onderwerp: met Pa gaat het redelijk goed; ze schrijft ook een brief aan Mietje, Julius begint te lopen; toesturen van bonnen; Rika komt op bezoek; Meijer gaat bij de boer aan het werk…

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-08-13 Onderwerp: met Pa gaat het redelijk goed; ze schrijft ook een brief aan Mietje, Julius begint te lopen; toesturen van bonnen; Rika komt op bezoek; Meijer gaat bij de boer aan het werk…

Brief van Judikje Sleutelberg-Bamberger en Meijer Sleutelberg aan het gezin van Golina van Dam-Sleutelberg

Van: Tauber, Fritz Aan: Amerikaanse Consulaat Plaats: Nijmegen Datum: 1940-07-04 Onderwerp: in verband met de totale verwoesting van het Amerikaanse Consulaat in Rotterdam wenden Fritz en zijn vrouw zich tot het Consulaat in Wenen, waar hij eerder een aanvraag voor een Amerikaans visum heeft gedaan.

Van: Tauber, Fritz Aan: Amerikaanse Consulaat Plaats: Nijmegen Datum: 1940-07-04 Onderwerp: in verband met de totale verwoesting van het Amerikaanse Consulaat in Rotterdam wenden Fritz en zijn vrouw zich tot het Consulaat in Wenen, waar hij eerder een aanvraag voor een Amerikaans visum heeft gedaan.

JoostLakmaker

Joost
Lakmaker