In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 23 oktober 1942 - Auschwitz

Calendarium kamp Westerbork

1941

Juni 1941

September 1941

December 1941

Mei 1941

Oktober 1941

November 1941

Augustus 1941

Juli 1941

Maart 1941

Februari 1941

Januari 1941

April 1941

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 16

Van: Staatsbosbeheer Aan: Houtvester Assen Plaats: Utrecht Datum: 1948-01-23 Onderwerp: afvoer afvalwater

Van: Staatsbosbeheer Aan: Houtvester Assen Plaats: Utrecht Datum: 1948-01-23 Onderwerp: afvoer afvalwater

Brief van Staatsbosbeheer aan Houtvester Assen

Van: Spier, van, J.E Aan: Booij-Sukkel, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-17 Onderwerp: vraag om stukje zeep; ziekte

Van: Spier, van, J.E Aan: Booij-Sukkel, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-17 Onderwerp: vraag om stukje zeep; ziekte

Briefkaart van J.E. van Spier aan fam. Booij-Sukkel vanuit kamp Westerbork

Van: Mirjam en Menachem&nbsp; Aan: lieve jongens en mensen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1944-05 Onderwerp: over arrestatie, verhoor en verblijf in de gevangenis in Den Bosch, het verblijf in Scheveningen; dagelijks leven in kamp, hulp van verschillende mensen. Doe niet te veel inspanningen iets voor hen te doen. Betaal geen grote bedragen. Mirjam werkt bij de Batterijen en Menachem in de vliegtuigsloperij. Over een eventueel transport is nog niets duidelijk.

Van: Mirjam en Menachem&nbsp; Aan: lieve jongens en mensen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1944-05 Onderwerp: over arrestatie, verhoor en verblijf in de gevangenis in Den Bosch, het verblijf in Scheveningen; dagelijks leven in kamp, hulp van verschillende mensen. Doe niet te veel inspanningen iets voor hen te doen. Betaal geen grote bedragen. Mirjam werkt bij de Batterijen en Menachem in de vliegtuigsloperij. Over een eventueel transport is nog niets duidelijk.

Brief van Mirjam en Menachem aan lieve jongens en mensen vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 410 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Voolen, Annelise Julie geb. 17-09-42 overleden te Westerbork op 01-07-1943 op 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 410 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Voolen, Annelise Julie geb. 17-09-42 overleden te Westerbork op 01-07-1943 op 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Annelise Julie van Voolen

Van: Acohen, Maurits Aan: Plaat, de heer Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: nu drie weken van huis weg; beide pakketten ontvangen; net kwam pakker nummer 3 binnen;&nbsp;

Van: Acohen, Maurits Aan: Plaat, de heer Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: nu drie weken van huis weg; beide pakketten ontvangen; net kwam pakker nummer 3 binnen;&nbsp;

Brief van Maurits Acohen aan de heer Plaat vanuit kamp Vught

Van: Ien&nbsp; Onderwerp: notities mbt Martin Andries de Jong, Vreemdelingenkamp Westerbork, Sperstempels verkregen. Papieren per koerier onderweg van Joodsche Raad Amsterdam. Hier alles goed. De stempels werden niet gehonoreerd.&nbsp;

Van: Ien&nbsp; Onderwerp: notities mbt Martin Andries de Jong, Vreemdelingenkamp Westerbork, Sperstempels verkregen. Papieren per koerier onderweg van Joodsche Raad Amsterdam. Hier alles goed. De stempels werden niet gehonoreerd.&nbsp;

Brief van Ien voor Martin Andries de Jong in kamp Westerbork

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gmelig Meiling (sociale- en geestelijke &nbsp;verzorging)

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gmelig Meiling (sociale- en geestelijke &nbsp;verzorging)

Foto van Gmelig Meiling hoofd van de Sociale-en Geestelijke verzorging in het Interneringskamp

Van: Verwaltung Aan: Zielke, Hernn (dienstleider) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-12 Onderwerp: de namen van 6 personen die zich moeten melden bij Hernn Leijdesdorff.

Van: Verwaltung Aan: Zielke, Hernn (dienstleider) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-12 Onderwerp: de namen van 6 personen die zich moeten melden bij Hernn Leijdesdorff.

Klaus Albert IsraelWeisz

Klaus Albert Israel
Weisz