In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Uitbreidingen Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Uitbreiding Herinneringscentrum Kamp Westerbork 2025

Uitbreiding Herinneringscentrum Kamp Westerbork 1999

Uitbreiding Herinneringscentrum Kamp Westerbork 1986

Uitbreiding Herinneringscentrum Kamp Westerbork 1992

Van: De Fliegende Kolonne (FK) Datum: 1943-09-28 Plaats: Westerbork, kamp, barakken, 14, 21, 37, 38, 41, 43. 46, 48, 62, 63, 66, 68, 69, 71, 73, en 83. Onderwerp: namen van kampgevangenen die werkzaam zijn bij de FK met een indeling van de barakken waar zij woonachtig zijn.

Van: De Fliegende Kolonne (FK) Datum: 1943-09-28 Plaats: Westerbork, kamp, barakken, 14, 21, 37, 38, 41, 43. 46, 48, 62, 63, 66, 68, 69, 71, 73, en 83. Onderwerp: namen van kampgevangenen die werkzaam zijn bij de FK met een indeling van de barakken waar zij woonachtig zijn.

Namenlijst van de Fliegende Kolonne, de bagage afdeling

Kantinekaart&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Springer, Isaac

Kantinekaart&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Springer, Isaac

Kantinekaart van Isaac Springer

Kamporganisatie kamp Westerbork

Fliegende Kolonne

Naziconcentratiekampen

Kamp Vught

Kunstwerk van glas Nationaal Monument kamp Westerbork Het kunstwerk is gemaakt door Monique Zegerius-Schloss (2012, overleden).

Kunstwerk van glas Nationaal Monument kamp Westerbork Het kunstwerk is gemaakt door Monique Zegerius-Schloss (2012, overleden).

Het Nationaal Monument kamp Westerbork gemaakt van glas

Brief Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-29 Onderwerp: Bram ligt in het ziekenhuis met difterie. Hij had last van koorts en keelpijn en voelde zich beter dankzij een inspuiting met serum. Hij moet nog minstens zes weken blijven liggen tot zijn bloed weer goed is. Hij ligt op het ogenblik op een kamer met twee mensen: een jongetje van negen jaar, met wie hij monopoly speelt, en een een Turk van 37 (Isak Jerusalmi), met wie hij Frans spreekt. Verder leest hij veel kranten en boeken uit de bibliotheek. De komende dagen gaat hij ook weer werken. Jeannot komt iedere dag langs en verzorgt hem uitstekend. Hij heeft genoeg te eten dankzij de prachtpakjes.&nbsp;

Brief Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-29 Onderwerp: Bram ligt in het ziekenhuis met difterie. Hij had last van koorts en keelpijn en voelde zich beter dankzij een inspuiting met serum. Hij moet nog minstens zes weken blijven liggen tot zijn bloed weer goed is. Hij ligt op het ogenblik op een kamer met twee mensen: een jongetje van negen jaar, met wie hij monopoly speelt, en een een Turk van 37 (Isak Jerusalmi), met wie hij Frans spreekt. Verder leest hij veel kranten en boeken uit de bibliotheek. De komende dagen gaat hij ook weer werken. Jeannot komt iedere dag langs en verzorgt hem uitstekend. Hij heeft genoeg te eten dankzij de prachtpakjes.&nbsp;

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit kamp Westerbork

ABC en gedichten Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Westerbork, ABC en gedichten rond thema's als de barak, de wasruimte…

ABC en gedichten Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Westerbork, ABC en gedichten rond thema's als de barak, de wasruimte…

over allerlei aspecten van het kampleven in Westerbork

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Dagboek van Aad van As over kamp Westerbork 1942-1943

Formulier Nederlandse Rode Kruis, verzoek om inlichtingen Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-29 Onderwerp: Salomon Boas verzoekt aan Meyer Frank mede te delen dat hij voor zijn familie een Palestina-certificaat heeft aangevraagd. Antwoord Paula Frank-Boas op achterzijde document.&nbsp;

Formulier Nederlandse Rode Kruis, verzoek om inlichtingen Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-29 Onderwerp: Salomon Boas verzoekt aan Meyer Frank mede te delen dat hij voor zijn familie een Palestina-certificaat heeft aangevraagd. Antwoord Paula Frank-Boas op achterzijde document.&nbsp;

HartogNijstad

Hartog
Nijstad