In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Voetbalwedstrijd.&nbsp; Voetbalwedstrijd in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Voetbalwedstrijd met op de achtergrond barak 22. Dienstleider van de Joodse Ordedienst, Arthur Pisk, is op de achtergrond te zien. De doelman is Alfred Goldstein.

Voetbalwedstrijd.&nbsp; Voetbalwedstrijd in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Voetbalwedstrijd met op de achtergrond barak 22. Dienstleider van de Joodse Ordedienst, Arthur Pisk, is op de achtergrond te zien. De doelman is Alfred Goldstein.

Een voetbalwedstrijd op de appelplaats

Kampgeld Lager Westerbork Groen bruin&nbsp; Serie AA No. 1465 100 cent/100 Gutschen

Kampgeld Lager Westerbork Groen bruin&nbsp; Serie AA No. 1465 100 cent/100 Gutschen

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-26 Onderwerp: Nora is verbolgen over hoe Chaja met haar geld omgaat. Ze heeft zeker geen geld meer en dus ook niet voor Chaja's plan om een fiets te kopen; ze zal aan oma vragen wat zij kan betekenen…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-26 Onderwerp: Nora is verbolgen over hoe Chaja met haar geld omgaat. Ze heeft zeker geen geld meer en dus ook niet voor Chaja's plan om een fiets te kopen; ze zal aan oma vragen wat zij kan betekenen…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter Chaja

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring door Universiteit van Amsterdam over de bekwaamheid van Maximilian Goldenberg

Bewijs Aan: de heer kampcommandant te Westerbork Betreft: Snoek, Hermine Onderwerp: politiek betrouwbaar bevonden Datum: 1945-05-28

Bewijs Aan: de heer kampcommandant te Westerbork Betreft: Snoek, Hermine Onderwerp: politiek betrouwbaar bevonden Datum: 1945-05-28

Bewijs betreffende politieke betrouwbaarheid Hermine Snoek

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent Groen-bruin, Serie AA No. 1894

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent Groen-bruin, Serie AA No. 1894

Ausweiskarte Van: Jacobs-Frankenhuis, Leentje (moeder van Karel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-11-28 Barak 14, Saal. Leentje is als strafgeval in kamp Westerbork terecht gekomen.

Ausweiskarte Van: Jacobs-Frankenhuis, Leentje (moeder van Karel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-11-28 Barak 14, Saal. Leentje is als strafgeval in kamp Westerbork terecht gekomen.

Ausweiskarte van Leentje Jacobs-Frankenhuis in kamp Westerbork

Poppetje gemaakt in kamp Westerbork De pop stelt de commandant van de Joodse ordedienst voor (A. Pisk).&nbsp;

Poppetje gemaakt in kamp Westerbork De pop stelt de commandant van de Joodse ordedienst voor (A. Pisk).&nbsp;

Poppetje gemaakt in kamp Westerbork voorstellend de leider van de Joodse ordedienst Arthur Pisk

Van: Kortoef-Leijden van Amstel, S. Aan: Piket, T. Datum: 1943-07-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 7 Onderwerp: Pakket ontvangen

Van: Kortoef-Leijden van Amstel, S. Aan: Piket, T. Datum: 1943-07-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 7 Onderwerp: Pakket ontvangen

Briefkaart van S. Kortoef-Leijden van Amstel aan T. Piket vanuit kamp Westerbork

Van: Magnus, fam. Plaats: Theresienstadt Onderwerp: bonkaarten voor voedsel of extra voedsel van de verschillende leden van het gezin Magnus tijdens hun verblijf in Theresienstadt.

Van: Magnus, fam. Plaats: Theresienstadt Onderwerp: bonkaarten voor voedsel of extra voedsel van de verschillende leden van het gezin Magnus tijdens hun verblijf in Theresienstadt.

Bonkaarten uit Theresienstadt

Van: Dienstbereich 2, Verwaltung Aan: Cohen, Nathan Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-13 Onderwerp: transport naar Bergen-Belsen (met transportnummer)

Van: Dienstbereich 2, Verwaltung Aan: Cohen, Nathan Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-13 Onderwerp: transport naar Bergen-Belsen (met transportnummer)

Verklaring dat Nathan Cohen voor het volgende transport naar Bergen-Belsen in aanmerking komt

Ansichtkaart van woonoord Schattenberg. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1955-1965 Met plaatjes van het ketelhuis, kantine, kantoren, ziekenhuis, dienstwoning en kleuterschool.

Ansichtkaart van woonoord Schattenberg. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1955-1965 Met plaatjes van het ketelhuis, kantine, kantoren, ziekenhuis, dienstwoning en kleuterschool.

Jozef Robert PaulMarcus

Jozef Robert Paul
Marcus