We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Verwerking oorlogsleed

Kunstroof

Opsporing vermiste personen

Terugkeer en opvang

In bewaring gegeven bezittingen

Oorlogsweeskinderen

Oorlogsgetroffenen

Monumenten buiten kamp Westerbork

Rechtsherstel

Derde generatie

Tweede generatie

Naoorlogs antisemitisme

Model.&nbsp; Een model van een barak.&nbsp; Gemaakt van hout en beschilderd.&nbsp; Schaal 1:500.&nbsp; Het betreft hier barak 21 van het kamp Westerbork. De maquette stond in 1950 in de vroegere Kommandantur, schuin tegen de muur opgesteld. &nbsp;Volgens schenker dateert deze vermoedelijk nog uit de oorlogsperiode. (in het kamp was een maquettebouw-werkplaats aanwezig) Barakken die voor 1950 waren gesloopt waren ook van de maquette weggehaald. De maquette is gebruikt tot 1970 toen het kamp definitief werd afgebroken. Ook tijdens de Schattenberg periode werd de maquette steeds up to date gehouden. De vier geschonken barakken werden op het laatst ook van de maquette afgehaald. De schenker mocht deze modellen toen hebben aangezien ze anders toch werden weggegooid. Wat er met de rest van de maquette is gebeurd is bij de schenker niet bekend.

Model.&nbsp; Een model van een barak.&nbsp; Gemaakt van hout en beschilderd.&nbsp; Schaal 1:500.&nbsp; Het betreft hier barak 21 van het kamp Westerbork. De maquette stond in 1950 in de vroegere Kommandantur, schuin tegen de muur opgesteld. &nbsp;Volgens schenker dateert deze vermoedelijk nog uit de oorlogsperiode. (in het kamp was een maquettebouw-werkplaats aanwezig) Barakken die voor 1950 waren gesloopt waren ook van de maquette weggehaald. De maquette is gebruikt tot 1970 toen het kamp definitief werd afgebroken. Ook tijdens de Schattenberg periode werd de maquette steeds up to date gehouden. De vier geschonken barakken werden op het laatst ook van de maquette afgehaald. De schenker mocht deze modellen toen hebben aangezien ze anders toch werden weggegooid. Wat er met de rest van de maquette is gebeurd is bij de schenker niet bekend.

Model

Van: Fuchs (van Leeven), H. Aan: Haan, de, R.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-09&nbsp; Onderwerp: Correspondentie, Austauchtransport naar Bergen-Belsen op basis van Palestina papieren Selfried Fuchs is de tuinman van kampcommandant Gemmeker

Van: Fuchs (van Leeven), H. Aan: Haan, de, R.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-09&nbsp; Onderwerp: Correspondentie, Austauchtransport naar Bergen-Belsen op basis van Palestina papieren Selfried Fuchs is de tuinman van kampcommandant Gemmeker

Brief

Vier dames bij de ingang van Schattenberg. Schattenberg, 1950/1951

Vier dames bij de ingang van Schattenberg. Schattenberg, 1950/1951

Foto van vier Indische vrouwen bij de hoofdingang van (kamp) Schattenberg

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Cohen, Jules Plaats: Genève Datum: 1943-12-20 Onderwerp: bekendmaking dat aan Jules Cohen, vermeld op de vijfde lijst voor veteranen-certificaten, een registratienummer is toegekend .

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Cohen, Jules Plaats: Genève Datum: 1943-12-20 Onderwerp: bekendmaking dat aan Jules Cohen, vermeld op de vijfde lijst voor veteranen-certificaten, een registratienummer is toegekend .

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Brief van Jewish Agency Jerusalem aan Hermine Snoek

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Jeruzalem&nbsp; Datum: 1943-09-30&nbsp; Onderwerp: Ontvangen van een certificaatnummer voor uitwisseling naar Palestina en bevestiging dat Hans Schrijver op de Palestinalijst staat.

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Jeruzalem&nbsp; Datum: 1943-09-30&nbsp; Onderwerp: Ontvangen van een certificaatnummer voor uitwisseling naar Palestina en bevestiging dat Hans Schrijver op de Palestinalijst staat.

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake Palestinalijst

Van: Office Palestinien de Suisse&nbsp; Aan: Leeven, van, M.&nbsp; Plaats: Geneve&nbsp; Datum: 1943-03-19&nbsp; Onderwerp: aanvraag Palestina-certificaat vanuit Barneveld.

Van: Office Palestinien de Suisse&nbsp; Aan: Leeven, van, M.&nbsp; Plaats: Geneve&nbsp; Datum: 1943-03-19&nbsp; Onderwerp: aanvraag Palestina-certificaat vanuit Barneveld.

Brief van Office Palestinien de Suisse over aanvraag certificaat

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Opvangtehuizen in Barneveld

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Barneveld vrijstelling kamp Westerbork

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1943-08-16 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1943-08-16 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-22&nbsp; Onderwerp: telegraferen van certificaatnummer in verband met Palestinapapieren.

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-22&nbsp; Onderwerp: telegraferen van certificaatnummer in verband met Palestinapapieren.

Van: Office Palestinien De Suisse Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Genève Datum: 1943-12-24 Onderwerp: Palestina-certificaat

Van: Office Palestinien De Suisse Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Genève Datum: 1943-12-24 Onderwerp: Palestina-certificaat

Brief van Office Palestinien De Suisse aan Siegfried Emmering

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-31 Onderwerp: disciplinaire maatregel mbt ontslagen joods personeel die hun werkzaamheden voortzetten. Uitgevaardigd door Departement Binnenlandse Zaken.

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-31 Onderwerp: disciplinaire maatregel mbt ontslagen joods personeel die hun werkzaamheden voortzetten. Uitgevaardigd door Departement Binnenlandse Zaken.

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-30 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-30 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Internationale Rode Kruis&nbsp; Van: Netherlands Immigrants Committee Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Jeruzalem Datum: 1944-02-25 Onderwerp: deponeren van Palestina certificaat bij de 'protecting power' te Bern

Internationale Rode Kruis&nbsp; Van: Netherlands Immigrants Committee Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Jeruzalem Datum: 1944-02-25 Onderwerp: deponeren van Palestina certificaat bij de 'protecting power' te Bern

Brief van Netherlands Immigrants Committee aan Siegfried Emmering

Van: Rode Kruis Nederland&nbsp; Aan: Lindeman, H.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-04-27&nbsp; Onderwerp: uitwisseling Palestina, aanvraag in het Engels.

Van: Rode Kruis Nederland&nbsp; Aan: Lindeman, H.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-04-27&nbsp; Onderwerp: uitwisseling Palestina, aanvraag in het Engels.

Brief Rode Kruis Nederland aan H. Lindeman

Van: Inlichtingendienst voor burgers van het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Cohen, Jules en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-16 Onderwerp: Mededeling dat het Jewish Agency in Palestina bericht heeft gezonden van de plaatsing van Jules Cohen en familie op de uitwisselingslijst voor Palestina.

Van: Inlichtingendienst voor burgers van het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Cohen, Jules en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-16 Onderwerp: Mededeling dat het Jewish Agency in Palestina bericht heeft gezonden van de plaatsing van Jules Cohen en familie op de uitwisselingslijst voor Palestina.

Internationale Rode Kruis&nbsp; Van: Jewish Agency Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Jerusalem Datum: 1944-01-20 Onderwerp: plaatsing op de 7th veteran zionist lijst voor immigratie naar Palestina.

Internationale Rode Kruis&nbsp; Van: Jewish Agency Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Jerusalem Datum: 1944-01-20 Onderwerp: plaatsing op de 7th veteran zionist lijst voor immigratie naar Palestina.

Brief van Jewish Agency aan Siegfried Emmering

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: Gassmann, Heinrich en familie (via de Joodsche Raad voor Amsterdam) Datum: 1944-01-14 Onderwerp: het echtpaar Gassmann-Baumann komt in aanmerking voor uitwisseling naar Palestina (lijst 7).

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: Gassmann, Heinrich en familie (via de Joodsche Raad voor Amsterdam) Datum: 1944-01-14 Onderwerp: het echtpaar Gassmann-Baumann komt in aanmerking voor uitwisseling naar Palestina (lijst 7).

Brief Jewish Agency in Jerusalem aan Heinrich Gassmann en zij vrouw

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat Walter op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Walter bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag is waarschijnlijk door zijn ouders gedaan toen zij zich nog in Barneveld (De Biezen bevonden)

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat Walter op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Walter bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag is waarschijnlijk door zijn ouders gedaan toen zij zich nog in Barneveld (De Biezen bevonden)

Brief van Office Palestinien de Suisse aan Walter Wijnberg

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Boas, Salomon Datum: 1943-10-20 Plaats: Genève Onderwerp: mededeling dat de heer Boas op de vierde lijst voor een Veteranen-certificaat staat.&nbsp;

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Boas, Salomon Datum: 1943-10-20 Plaats: Genève Onderwerp: mededeling dat de heer Boas op de vierde lijst voor een Veteranen-certificaat staat.&nbsp;

Brief van het Office Palestinien de Suisse aan Salomon Boas

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-07 Onderwerp: registratie op Palestinalijst

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-07 Onderwerp: registratie op Palestinalijst

Brief van Jewish Agency in Jerusalem aan het echtpaar Gassmann-Baumann

Van: Jewish Agency, Jerusalem (via het Internationale Rode Kruis) Aan: Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-08-11 Onderwerp: het echtpaar is op de uitwisselingslijst voor Palestina geregistreerd.&nbsp;

Van: Jewish Agency, Jerusalem (via het Internationale Rode Kruis) Aan: Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-08-11 Onderwerp: het echtpaar is op de uitwisselingslijst voor Palestina geregistreerd.&nbsp;

Brief van de Jewish Agency, Jerusalem aan het echtpaar Gassmann-Baumann

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

MaxKan

Max
Kan