We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Dina werd op 5 maart 1899 geboren in Zaandam als dochter van Jonas van Allemans en Reintje Cohen. Dina trouwde op 12 januari 1922 in Amsterdam met Moïse Beem. Zij gingen wonen in de Weesperstraat 89A, waar Moïse een horloge-juwelierszaak begon. Anders dan haar man, die een vrije joodse opvoeding had gehad, was Dina orthodox joods. In die geest voedde zij haar kinderen op. Zij kreeg acht kinderen, waarvan alleen haar tweede zoon, Joop, de oorlog wist te overleven door onder te duiken. In de eerste maanden van 1942 zag zij haar oudste zoon, Jonas (Johnny), vertrekken naar een werkkamp. In april 1942 weigerde Joop gehoor te geven aan een oproep voor een werkkamp en vertrok in allerijl naar een tante in Brussel, die gemengd gehuwd was. Zij naaide in de zoom van zijn jas nog snel wat geld en sieraden. In september 1942 moest ook haar man naar een werkkamp. In dezelfde maand zag zij haar oude moeder opgehaald worden.&nbsp; Begin oktober 1942 werd Dina met de zes kinderen opgepakt. Zij kreeg nog het aanbod (mogelijk in de Hollandse Schouwburg) om haar twee jongste kinderen van 3 en 5 jaar) mee te geven voor de onderduik, wat zij niet over haar hart kon verkrijgen. In Westerbork werd zij herenigd met haar man en zoon Jonas. Op maandag 12 oktober 1942 werd het hele gezin op transport gesteld naar Auschwitz, waar zij gescheiden werd van haar man en de twee oudste zoons en met haar vijf andere kinderen meteen werd doorgestuurd naar de gaskamers. Dat was op 15 oktober 1942. Zij werd 43 jaar.&nbsp;

David Beem (Deetje genoemd) werd op 29 juli 1936 geboren in Amsterdam als zesde kind van Moïse Beem en Dina Beem-van Allemans. Hij woonde in de Weesperstraat 89A in Amsterdam. Hij had zes broers en een zusje, waarvan er slechts een de oorlog overleefde. Ergens in de eerste helft van 1942 zag hij zijn oudste broer opgeroepen worden voor een werkkamp en later zijn oudere broer naar Brussel vertrekken om onder te duiken. In september 1942 moest ook zijn vader naar een werkkamp. In diezelfde maand werd zijn opoe opgehaald. Begin oktober 1942 (2 of 3 oktober) werd hij met zijn moeder en vijf broertjes en zusje naar Westerbork gedeporteerd. Daar zag hij zijn vader en oudste broer weer terug. Op maandag 12 oktober 1942 werd het hele gezin op transport gesteld naar Auschwitz, waar zij laat in de avond van de 14e oktober aankwamen. Hij werd de volgende dag met zijn moeder en zijn broertjes en zusje direct naar de gaskamers afgevoerd. Zijn officiële overlijdensdatum is vastgesteld op 15 oktober 1942. Deetje was pas zes jaar.

Bouw.&nbsp; De bouw van het ketelhuis in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Detail foto van de aanleg van de kanalen voor het ketelhuis.

Bouw.&nbsp; De bouw van het ketelhuis in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Detail foto van de aanleg van de kanalen voor het ketelhuis.

van de bouw van het ketelhuis in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Bouw.&nbsp; De bouw van de schoorsteen van het ketelhuis in het Centraal Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Detail foto van de fundering voor de schoorsteen van het ketelhuis.

Bouw.&nbsp; De bouw van de schoorsteen van het ketelhuis in het Centraal Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Detail foto van de fundering voor de schoorsteen van het ketelhuis.

GerhardBloch

Gerhard
Bloch