We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Superintendant Allied Military Comm.&nbsp; Aan: Vries, de, Irma&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-04-26&nbsp; Onderwerp: Toestemming om als begeleidster van de tot het kamp behorende schoolkinderen het kamp te verlaten.

Van: Superintendant Allied Military Comm.&nbsp; Aan: Vries, de, Irma&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-04-26&nbsp; Onderwerp: Toestemming om als begeleidster van de tot het kamp behorende schoolkinderen het kamp te verlaten.

Bewijs voor Irma de Vries het kamp met schoolkinderen te mogen verlaten

Toestemming om het kamp te verlaten Van: Katz, Werner&nbsp; Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1940-06-11 Betreft toestemming om van 10 juni 1940 tot 14 juni 1940 naar Amsterdam en Meppel te gaan.

Toestemming om het kamp te verlaten Van: Katz, Werner&nbsp; Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1940-06-11 Betreft toestemming om van 10 juni 1940 tot 14 juni 1940 naar Amsterdam en Meppel te gaan.

Vergunning waarmee Werner Katz het kamp tijdelijk mag verlaten

Kinderen.&nbsp; Kinderen in een rij.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Kinderen lopen onder begeleiding in de rij over een licht besneeuwd kampterrein. Ze lopen langs de garage.

Kinderen.&nbsp; Kinderen in een rij.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Kinderen lopen onder begeleiding in de rij over een licht besneeuwd kampterrein. Ze lopen langs de garage.

Schoolkinderen maken onder begeleiding een wandeling in het kamp

Joods.&nbsp; Joodse godsdienstoefeningen (Chanoeka) in het doorgangskamp.&nbsp; Kamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1942-12&nbsp; Jongeren bij een Joodse godsdienstoefening in een barak.

Joods.&nbsp; Joodse godsdienstoefeningen (Chanoeka) in het doorgangskamp.&nbsp; Kamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1942-12&nbsp; Jongeren bij een Joodse godsdienstoefening in een barak.

Chanoekaviering in het kamp

De filosofe Dr Edith Stein, als karmelietes zuster Teresia Benedicta a Cruce, verhuisde op oudejaarsdag 1938 &nbsp;van Keulen naar het klooster Echt in Limburg, waar ze op 2 augustus 1942 werd gearresteerd en via Westerbork naar het concentratiekamp Auschwitz werd gedeporteerd. Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: Louis ligt met angina en een oorontsteking weer in het ziekenhuis. Met de kinderen is het ook nog niet goed. De barak van Rosette heeft net een roodvonkepidemie achter de rug. De barak was 12 dagen in quarantaine. De kinderen hebben versterkende middelen nodig. 'Willen jullie voor het speelgoed de buren hartelijk bedanken…

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: Louis ligt met angina en een oorontsteking weer in het ziekenhuis. Met de kinderen is het ook nog niet goed. De barak van Rosette heeft net een roodvonkepidemie achter de rug. De barak was 12 dagen in quarantaine. De kinderen hebben versterkende middelen nodig. 'Willen jullie voor het speelgoed de buren hartelijk bedanken…

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Kremer, H. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Onderwerp: overbrengen van pakketten aan Henriette en Betsy, gevaar van verraad door in het kamp gekomen NSB-er.

Van: Kremer, H. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Onderwerp: overbrengen van pakketten aan Henriette en Betsy, gevaar van verraad door in het kamp gekomen NSB-er.

Brief van H. Kremer aan mej. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag (Mr. H. Edersheim) Aan: de Voorlichtingsbureaus van de Joodse Raad in Den Haag Plaats: Den Haag Datum: 1942 Onderwerp: handleiding verzending post naar het buitenland.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag (Mr. H. Edersheim) Aan: de Voorlichtingsbureaus van de Joodse Raad in Den Haag Plaats: Den Haag Datum: 1942 Onderwerp: handleiding verzending post naar het buitenland.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam Bureau Den Haag aan de Voorlichtingbureaus

Van: B. en J. Aan: Lieve moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12 Onderwerp: Omstandigheden; pakketten; alleen op kamppapier schrijven; voedsel.

Van: B. en J. Aan: Lieve moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12 Onderwerp: Omstandigheden; pakketten; alleen op kamppapier schrijven; voedsel.

Simon de Beer