In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Karel Keizer werd op 29 februari 1944 op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd. Hij was ter dood veroordeeld voor zijn aandeel in het verzetswerk van de knokploeg ‘Oranje Vrijbuiters’ in Utrecht.

Van: ? en Miep Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: de schrijver is verheugd te hebben vernomen dat Piet, Seraphina en moeder Judith een plaatsje op Barneveld hebben gevonden. Veel beterschap voor moeder, die in het ziekenhuis ligt. &nbsp;

Van: ? en Miep Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: de schrijver is verheugd te hebben vernomen dat Piet, Seraphina en moeder Judith een plaatsje op Barneveld hebben gevonden. Veel beterschap voor moeder, die in het ziekenhuis ligt. &nbsp;

Brief van Miep aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Burgelijke Stand Gemeente Westerbork Aan: Gert Bernhard Müller Datum: 1941-12-05 Onderwerp: betreft een geboortebewijs van Gert Bernhard. Hij werd in kamp Westerbork geboren.

Van: Burgelijke Stand Gemeente Westerbork Aan: Gert Bernhard Müller Datum: 1941-12-05 Onderwerp: betreft een geboortebewijs van Gert Bernhard. Hij werd in kamp Westerbork geboren.

Bewijs van geboorte van Gert Bernhard Müller

Van: Chef Magazijnen Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-23 Onderwerp: Opgave van in huis 2 (commandantswoning) aanwezige kampeigendommen.

Van: Chef Magazijnen Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-23 Onderwerp: Opgave van in huis 2 (commandantswoning) aanwezige kampeigendommen.

Lijst met nog aanwezige oorlogsbuitgoederen in de commandantswoning

Van: het Nederlandse Beheersinstituut Aan: van Dam, J. Plaats: Groningen Datum: 1951-06-18 Onderwerp: beëindiging bewindvoering over Salomon de Winter.

Van: het Nederlandse Beheersinstituut Aan: van Dam, J. Plaats: Groningen Datum: 1951-06-18 Onderwerp: beëindiging bewindvoering over Salomon de Winter.

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut aan J. van Dam over beëindiging bewindvoering over Salomon de Winter

Van: Gezang-Goudeket, Florence Aan: Peg Plaats: Amstelveen, gevangenis Datum: 1942-12-26 Onderwerp: omstandigheden in de gevangenis waar ze sinds 16 december in een cel zitten. Ze hopen niet doorgestuurd te worden naar Westerbork.

Van: Gezang-Goudeket, Florence Aan: Peg Plaats: Amstelveen, gevangenis Datum: 1942-12-26 Onderwerp: omstandigheden in de gevangenis waar ze sinds 16 december in een cel zitten. Ze hopen niet doorgestuurd te worden naar Westerbork.

Brief van Florence Gezang-Goudeket aan Peg vanuit de gevangenis aan de Amstelveenseweg

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Bewijs van verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Foto van een illustratie van Leo Kok&nbsp; Uit een brief van Bob Cahen (zie brief 'Ergens in Nederland') Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-01

Foto van een illustratie van Leo Kok&nbsp; Uit een brief van Bob Cahen (zie brief 'Ergens in Nederland') Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-01

Foto van een Illustratie van Leo Kok in de brief 'Ergens in Nederland'

Van: Walg, familie Aan: Reens, familie Datum: 1943-09-14 Plaats: Assen Onderwerp: We zitten nu in de trein op weg naar Theresienstadt en daarom schrijf ik zo slecht. Bedankt voor wat jullie hebben gedaan… Op de achterkant staat: Als Hollander doe ik mijn plicht deze kaart te versturen. Doe uw plicht ook. Dit transport doet eerst Bergen-Belsen aan.

Van: Walg, familie Aan: Reens, familie Datum: 1943-09-14 Plaats: Assen Onderwerp: We zitten nu in de trein op weg naar Theresienstadt en daarom schrijf ik zo slecht. Bedankt voor wat jullie hebben gedaan… Op de achterkant staat: Als Hollander doe ik mijn plicht deze kaart te versturen. Doe uw plicht ook. Dit transport doet eerst Bergen-Belsen aan.

Briefkaart van het gezin Walg aan de familie A. Reens vanuit de trein gegooid

Van: Buijvoets J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948 Onderwerp: Opsomming van inboedel van grote - en kleine logeerkamer; verschillende objecten zijn in de loop der tijd weggedaan, achter sommige objecten staan bedragen. Deze meubels zijn door Buijvoets gekocht en meegenomen naar zijn nieuwe woning na de opheffing van het Interneringskamp. Buijvoets wilde zo transparant mogelijk zijn.

Van: Buijvoets J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948 Onderwerp: Opsomming van inboedel van grote - en kleine logeerkamer; verschillende objecten zijn in de loop der tijd weggedaan, achter sommige objecten staan bedragen. Deze meubels zijn door Buijvoets gekocht en meegenomen naar zijn nieuwe woning na de opheffing van het Interneringskamp. Buijvoets wilde zo transparant mogelijk zijn.

Lijst met in de verschillende kamers van de commandantswoning aanwezige oorlogsbuit

Van: Nijstad, Simon Aan: "Corset Royal" Plaats: Lochem Datum: 1945-05-30 Onderwerp: berichtgeving dat Jules Cohen en zijn vrouw Lena gezond in Theresienstadt zijn. Jules weet dat zijn ouders, broer etc. op 15 februari 1944 naar Bergen-Belsen zijn afgereisd en daar minstens een jaar waren. Hij wacht in Theresienstadt op een legale uitreis naar Nederland. Mocht zijn familie al weer in Nederland zijn, wordt verzocht hen dit nieuws mee te delen.

Van: Nijstad, Simon Aan: "Corset Royal" Plaats: Lochem Datum: 1945-05-30 Onderwerp: berichtgeving dat Jules Cohen en zijn vrouw Lena gezond in Theresienstadt zijn. Jules weet dat zijn ouders, broer etc. op 15 februari 1944 naar Bergen-Belsen zijn afgereisd en daar minstens een jaar waren. Hij wacht in Theresienstadt op een legale uitreis naar Nederland. Mocht zijn familie al weer in Nederland zijn, wordt verzocht hen dit nieuws mee te delen.

MarcusBeem

Marcus
Beem