In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: onbekend Aan: mevrouw Querido Plaats: onbekend Datum: 1943 Onderwerp: moed houden; met verschillende personen onder code namen Knol, Duifje…maken het goed.

Van: onbekend Aan: mevrouw Querido Plaats: onbekend Datum: 1943 Onderwerp: moed houden; met verschillende personen onder code namen Knol, Duifje…maken het goed.

Brief van een onbekende aan mevrouw Querido

Van: Dop, zuster Aan: van Bergen-Chaja Plaats: onbekend Datum: 1945 Onderwerp: kaart van Chaja ontvangen, van haar moeder een brief ontvangen; Chaja is bij haar broertje; hoe vind je het om weer in een gewoon huis te zijn?; over andere kinderen die onder verantwoordelijkheid van de zuster vallen… &nbsp;

Van: Dop, zuster Aan: van Bergen-Chaja Plaats: onbekend Datum: 1945 Onderwerp: kaart van Chaja ontvangen, van haar moeder een brief ontvangen; Chaja is bij haar broertje; hoe vind je het om weer in een gewoon huis te zijn?; over andere kinderen die onder verantwoordelijkheid van de zuster vallen… &nbsp;

Brief van Zuster Dop aan Chaja van Bergen

Brief van het Nederlandsche Roode Kruis, afd. Amsterdam, aan Nathan Cohen en zijn vrouw Jeanette Cohen-Schatz te Amsterdam, waarin bevestiging van verzending van een telegram aan hun relatie in Palestina, in verband met de aanvraag voor een certificaat voor uitwisseling, 8 febr. 1943.

Brief van het Nederlandsche Roode Kruis aan de familie Cohen-Schatz

Notariële akte van verklaring door mw. J.G. Minderman-Stooker te 's-Gravenhage, dat zij aanwezig is geweest bij de doop van Carel Emanuel Hedeman en zijn echtgenote Johanna Cato Hedeman-Dormits in de Hollandsche Kerk te Londen op 28 febr. 1937, waarbij zij werden aangenomen als lidmaten van de Nederlandsch Hervormde Gemeente. Beiden hebben laatst gewoond in Amsterdam en zijn nu woonachtig in Westerbork, 16 juni 1943.

Verklaring van aanwezigheid bij doop van Carel Emanuel Hedeman en Johanna Cato Hedeman-Dormits

Oppakken en verzamelen

Verraad

Jodenjagers

Van: Meijer, Sally Aan: beste familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-23 Onderwerp: slot van zijn verslag opgestuurd; Carla kwam onverwachts op bezoek; Sally en Reina hopen volgende week naar Eindhoven te kunnen gaan en dan naar door naar Heerlen; Carla staat op het punt weer afscheid te nemen…

Van: Meijer, Sally Aan: beste familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-23 Onderwerp: slot van zijn verslag opgestuurd; Carla kwam onverwachts op bezoek; Sally en Reina hopen volgende week naar Eindhoven te kunnen gaan en dan naar door naar Heerlen; Carla staat op het punt weer afscheid te nemen…

Brief van Sally Meijer aan zijn familie vanuit kamp Westerbork

Van: Meijer, Sally Aan: een familie in Heerlen en Carla (dochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-15 Onderwerp: terugblik van arrestatie en aankomst in kamp Westerbork; de bevrijding door de Canadezen; er is voldoende voedsel (aardappelen en brood en boter)…

Van: Meijer, Sally Aan: een familie in Heerlen en Carla (dochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-15 Onderwerp: terugblik van arrestatie en aankomst in kamp Westerbork; de bevrijding door de Canadezen; er is voldoende voedsel (aardappelen en brood en boter)…

LouisSimons

Louis
Simons