In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Kampleven Westerbork

Conflicten kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Privileges kampbewoners

Kampjargon Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Diefstallen kamp Westerbork

Huishouding kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Liefde en sexualiteit kamp Westerbork

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Vriendschappen kamp Westerbork

Gezinsleven kamp Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Nieuwsvergaring en verspreiding kamp Westerbork

Verjaardagen kamp Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Stemming kamp Westerbork

Sport kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Dienstreizen kamp Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

<p>Dr. Lisamaria Meirowsky, een arts uit Keulen, verhuisde in 1938 naar Utrecht om bedreigde Joden te helpen. Vanaf 1941 woonde ze bij de zusters Trappisten van Abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot bij Tilburg . Gearresteerd naar aanleiding van de pastorale brief van de Nederlandse bisschoppen, via Westerbork naar het concentratiekamp Auschwitz gestuurd.<br>Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)</p>

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Groene stempel

Weinreb vrijstelling

Vitamine R

Vrijlating uit kamp Westerbork

Blauwe stempel

Stammliste in kamp Westerbork

Barneveld vrijstelling kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van een buitenlandse nationaliteit kamp Westerbork

Vrijstelling wegens ziekte

Gemengd gehuwden vrijstelling kamp Westerbork

Palestina vrijstelling kamp Westerbork

Frontkämpfer Sperre kamp Westerbork

Platzen van vrijstellingslijsten kamp Westerbork

Verlof kamp Westerbork

Gekochte vrijstellingen kamp Westerbork

Callmeyer vrijstelling kamp Westerbork

Gedoopte Joden vrijstelling kamp Westerbork

Rüstungs Sperre kamp Westerbork

Alte Lagerinsassen

120.000 Stempel

Vrijstelling door ziekte kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van connecties in het buitenland kamp Westerbork

Misbruik van macht gevangenen in kamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1945

Augustus 1945

Juli 1945

December 1945

November 1945

September 1945

Oktober 1945

Januari 1945

Februari 1945

Maart 1945

April 1945

Mei 1945

Juni 1945

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Overname kamp Westerbork door de nazi's

Sabotage en verzet kamp Westerbork

Bevrijding kamp Westerbork

Conflicten tussen Duitse en Nederlandse Joden kamp Westerbork

Proclamatie RMS kamp Westerbork

Bezetting postkantoor door de groep Leasa

Komst Molukkers kamp Westerbork

Westerborkfilm

Komst Indische Nederlanders kamp Westerbork

Sluiting Interneringskamp Westerbork

Komst eerste NSB'ers Interneringskamp Westerbork

Bevrijdingsacties kamp Westerbork

Vertrek Indische Nederlanders kamp Westerbork

Polio epidemie kamp Westerbork

Vertrek Molukkers kamp Westerbork

Leeghalen Joodse werkkampen

Branden kamp Westerbork

Vliegtuigaanvallen kamp Westerbork

Huwelijken kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Executies verzetsstrijders in Westerbork

Mislukt evacuatieplan Westerbork

Dolle Dinsdag kamp Westerbork

Joelfeesten

Mishandelingen kamp Westerbork

Ontvluchtingen kamp Westerbork

Sterilisatie-actie kamp Westerbork

Vrouwenmars van Westerbork

Opheffing kamp Westerbork

Landelijke razzia op Nederlandse Sinti en Roma

Ingebruikneming Westerbork

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Geestelijke verzorging en sociale hulpverlening kamp Westerbork

Bezoek ziekenhuis buiten kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

EHBO-posten kamp Westerbork

Operaties kamp Westerbork

Patiënten kamp Westerbork

Ednavan den Bergh

Edna
van den Bergh